Комитетот на Конвенцијата на Советот на Европа за перење и финансирање на тероризам (Конвенцијата од Варшава) ги повикува своите држави-членки ефикасно да применат пресврт при докажувањето на товарот, што се однесува на легалното потекло на претпоставени производи или друг имот што може да се конфискува во случај на сериозни прекршоци, јави дописникот на МИА.
Во извештајот објавен денес, Конференцијата на страните на Конвенцијата на Советот на Европа за перење, откривање, заплена и конфискација на приходите од криминал и за финансирање на тероризам проценува до кој степен 34 -те држави-членки имаат донесено законодавни или други мерки да се промени начинот на докажување, можност предвидена во член 3 (4) од Договорот.
Промената на товарот на докажување има за цел да ја подобри ефикасноста на конфискациите со барање од наводниот сторител да утврди потекло на засегнатите производи или на друг имот што може да биде предмет на конфискација.
Извештајот утврдува неколку општи препораки за државите-членки за спроведување на овој член од договорот, како и специфични препораки за одредени земји.
Така 16 земји веќе се обврзаа да го применуваат чл. 3 (4): Албанија, Ерменија, Белгија, Босна и Херцеговина, Хрватска, Кипар, Данска, Франција, Унгарија, Летонија, Малта, Црна Гора, Холандија, С. Македонија, Португалија и Србија. Сепак, начинот на кој овие земји ги применуваат овие одредби значително се разликува. Повеќето практикуваат проширена конфискација во кривични случаи, што овозможува конфискација на средства што ги надминуваат директните приходи од конкретно кривично дело за кое обвинетиот се гони.
Осум земји дадоа изјава што укажува на тоа дека тие нема да го применуваат – целосно или делумно – член 3 (4) од Конвенцијата: Азербејџан, Бугарија, Грција, Република Молдавија, Романија, Словачка, Шведска и Турција. Седум други држави дадоа такви изјави, но воспоставија мерки за унапредување на товарот на докажување преку законодавство или судска пракса: Германија, Грузија, Италија, Полска, Русија, Словенија и Украина.
Конференцијата на страните ги охрабрува оние држави, особено оние кои веќе ги применуваат релевантните принципи во пракса, да ја преиспитаат изјавата дека нема да го применуваат овој член од договорот.
Што се однесува до три земји – Шпанија, Монако и Сан Марино – Конференцијата на страните забележува дека нивните системи покажуваат карактеристики на уметноста. 3 (4), но жали што нивното законодавство или судска пракса не ги применуваат начелата на задоволителен начин. Затоа ги охрабрува целосно да ги почитуваат неговите одредби.
Во Северна Македонија, Кодексот за кривична постапка ја регулира постапката за конфискација и содржи одредби со кои се бара сторителот осомничен за кривично дело да го докажи потеклото на производите или друг имот подложен на конфискација. Всушност, Кодексот предвидува можност за проширена конфискација во членот 533, кој предвидува дека „судот ќе нареди проширена конфискација под услови утврдени со Кривичниот законик кога сторителот не може да докаже, во рок од една година од датумот на отворање на главното рочиште главнина, дека законски ги стекнал средствата или имотот“.
Во текот на годината по завршувањето на рочиштето за главното дело, сторителот на делото има можност за докажување на легитимното потекло на производите или друга стока подложна на конфискација. Тој може да избегне нивна конфискација од страна на државата само доколку може да докаже дека тие биле стекнати законски. Како што е забележано погоре, одредбата за проширена конфискација, исто така, се однесува на Кривичниот законик и условите утврдени во него. Властите на С. Македонија потврдија дека сите дела наведени во Кривичниот законик се подложни на проширена конфискација.
Откако ги испитаа релевантните одредби, известувачите заклучија дека проширена конфискација на сила во Северна Македонија, нудејќи му на сторителот можност за докажување на потеклото на средствата и со експлицитна пресврт на товарот на докажување, останува во согласност со барањата од член 3 (4) на Конвенцијата.
Овој заклучок беше потврден и со судската пракса презентирана од С. Македонија: земјата даде пример за случај во кој износ од околу 5 милиони евра можеби биле одземени од криминална група, бидејќи сторителите не биле во можност да докажат правното потекло на производот.
Во заклучоците за нашата земја известувачите велат дека „законот на Северна Македонија предвидува можност за докажување од страна на сторителот дека средствата подложени на конфискација потекнуваат од легален извор.
За да се подобри ефикасноста на пресвртот на товарот на докажување, се препорачува на земјата да продолжи да ја развива својата судска пракса и да организира програми за специфична обука за спроведување на законот и судските служби за примена на пресвртот на товарот на докажување.
Конвенцијата на Советот на Европа за перење, откривање, заплена и конфискација на приходите од криминал и за финансирање на тероризам (CETS бр. 198) (Конвенцијата „Варшава“), отворена за потпис во 2005 година, е првиот меѓународен договор за спречување и репресија на перење пари и финансирање на тероризам.
Тој е единствениот меѓународен договор што им дава на националните власти моќ да блокираат сомнителни трансакции во најраната можна фаза со цел да се спречи циркулацијата на сомнителни средства преку финансискиот систем. Покрај тоа, Специјализираните единици за финансиско разузнавање на земјите-членки (ФИУ) мора да ги замрзнат овие трансакции секогаш кога тоа го бара партнерот ФИУ во странство.
