Проширувањето на ЕУ одамна е мртво и Макрон само го погреба, велат едни. Тоа е погубна политика, велат други. Меѓу двете мислења се испреплетува идејата за „норвешки модел“ за Западен Балкан. Што е тоа, може ли да успее, пренесе Дојче веле.
Гералд Кнаус би морал да знае што се случува. Тој е директор на Европската иницијатива за стабилност, тинк-тенк кој е многу влијателен во Брисел. Кнаус беше главниот творец на бегалскиот договор меѓу ЕУ и Турција со кој значително е ублажен бегалскиот бран преку Балкан. Ветото со кое Емануел Макрон го блокираше почетокот на преговорите со Скопје и со Тирана – а всушност го закочи целиот процес на проширување на ЕУ – Канус го нарекува „прекратување на маките“ (Coup de grâce). „ЕУ би требало да им понуди на сите држави од Западен Балкан можност да се приклучат на единствениот пазар, како Норвешка или Исланд“, додава влијателниот аналитичар во текстот објавен минатата недела.
Макрон ја запре играта
Кнаус не е единствениот. Има сѐ повеќе гласови кои велат дека чукнал нултиот час за европската политика на Балканот, момент да се погреба одамна мртвиот концепт за проширување на ЕУ и да се пронајде нешто ново. Нешто помалку од проширување, но доволно примамливо да ги задржи државичките на Балканот во дворот на ЕУ. Во мај ќе се сретнат лидерите во регионот на самитот со ЕУ во Загреб. Дали на маса ќе биде норвешкиот модел? „Ветото на Макрон го торпедираше целиот процес за проширување. Мислам дека тоа и му беше намерата“, вели Андреас Ернст, искусен новинар на „Ное цирихер цајтунг“, кој со години беше дописник за весникот од Белград. „Но, предност е тоа што така стана очигледна лажната природа на односот меѓу ЕУ и Западен Балкан.“
Меѓу редови се чита дека Макрон го зема Западен Балкан како заложник додека не ја протурка својата визија за Европа. Тој ја сака ЕУ со повеќе брзини или концентрични кругови. Јадрото би гравитирало околу оската Париз-Берлин, надвор би биле земјите интегрирани во пазарот, а сосема надвор придружните земји, меѓу нив можеби Србија и соседите. Макрон доби тивка поддршка од Холандија и од Данска. Критиките од Берлин на сметка на Макрон стигнуваат со намигнување – требаше да ги пуштиме Скопје и Тирана да преговараат, ионака нема да влезат во ЕУ најмалку 10 години. Оваа германска игра, вели Ернст, е уште поперфидна. Правилата, вели швајцарскиот новинар, со години се вакви: ЕУ божем сака да ги прими балканските земји во членство, а раководството во овие земји демек спроведува реформи. „Тоа можеше да трае уште 10 години или вечно. Целиот тој театар, и политички новоговор за ‘европска перспектива’ и ‘европски вредности’ сега доби тежок удар и тоа е добро“, додава тој за ДВ.
„Сега мора да стигне нова понуда и таа мора да биде добра.“Сепак, треба да се забележи дека Макрон не го образложи ветото со недостаток на реформи туку со внатрешни проблеми во ЕУ. Според веќе строгите критериуми на Европската комисија, С. Македонија и Албанија заслужија да се отворат преговори, како што Косово одамна заслужи визна либерализација.