Повикувам на обединување и во слободата на одлучување. Знаеме дека мора да продолжиме по европскиот пат, поради нас самите и за оваа цел вреди да се обединиме, без калкулации и задршки – исто како за независноста во 1991-та, исто како во битките 1903-та и 1944-та. Државничките одлуки подразбираат лидерство и храброст за слободно одлучување, посебно кога тие одлуки се влог во подобра сегашност и подобра иднина за сегашните и идните генерации, порача порача премиерот Димитар Ковачевски, на централната прослава по повод Денот на независноста – 8 Септември, што се одржува на платото кај паркот „Ибни Пајко“ во Скопје.
Нашата проценка е дека завршувањето на преговорите со ЕУ до 2030-та година е реална, остварлива и неопходна цел, посебно во глобалната констелација на случувања, нагласи премиерот Ковачевски.
Тој додаде дека сме пред почеток на скрининг состаноците со ЕУ. Веќе, како што нагласи тој, „донесовме одлука за воспоставување структура на преговори за пристапување на Република Северна Македонија во ЕУ, што подразбира целосно вградување на европските закони, во нашиот систем“.
Со цврста определба дека Обединети во слободата ги продолжуваме перспективите! Перспективите на Република Северна Македонија, кога, на историскиот референдум на 8-ми септември, 1991-та година, граѓаните, во огромно мнозинство, сплотени, независно од етничките, политичките или други различности, одлучија да живеат во самостојна и независна држава. А, нешто потоа, ги поставија и патоказите за развојот – членството во НАТО и Европската унија, рече Ковачевски.
Гласот за суверена и самостојна македонска држава е глас за Македонија, заеднички дом на Македонците, Албанците, Турците, Власите, Србите, Ромите и претставниците на другите народи што живеат во неа – заеднички дом израснат врз вековното искуство на национална и верска толеранција и почитување – но и за достигнување квалитет на највисоки стандарди во меѓунационалните односи, така како што извира од духот на Крушевскиот манифест“, уверуваше првиот претседател на нашата држава, Киро Глигоров, во пресрет на референдумското изјаснување, рече Ковачевски.
Случувањата потоа, потсети премиерот, ја покажуваат исправноста на одлуката да се продолжи да се чекори по стапките на илинденците и асномците, кои “обединети во борбата“ ги поставиле темелите на слободата и државноста.
Граѓаните во тие 90-ти години покажале свесност дека обединувањето во минатото, ја донело слободата. Но знаеле и дека не смее назад од веќе постигнатото – во името на иднината. И затоа погледот го насочиле напред – кон остварувањето на новата прогресивна цел пред нив – независноста, со определбата, обединети да ја сочуваат и веќе извојуваната слобода, посочи Ковачевски.
Со мудрото политичко лидерство во тоа време, продолжи премиерот, кога се случува мирната транзиција на тогашна Социјалистичка Република Македонија, во тогашна независна Република Македонија, сочуван е по мирен пат унитарниот карактер на нашата држава, нешто што во другите земји во регионот, за жал, не беше случај. А со обединувањето на граѓаните околу новопоставената перспектива – независноста, зачекорено е храбро по новотрасираниот пат на прогресот, што и денес го одиме.
Две суштински нешта сметав дека е потребно да нагласам, поради што се навратив на контекстот и на начинот на којшто е постигната независноста на денешна Република Северна Македонија: важноста да се има мудро, храбро и прогресивно лидерство, кое што во клучен момент може да препознае што е исправно и да води напред и важноста на заедништвото, во заложбите за постигнувањето напредок, подвлече тој.
Искуствата, додаде Ковачевски, покажуваат дека „мораше да се обединиме за независноста на Македонија во 1991-та година; мораше да се обединиме и кога одлучивме да надвладее разумот и да спречиме проширување на конфликтот во 2001-та година; мораше да се обединиме кога ја обновиме демократијата во 2017-та година; мораше да се обединиме кога донесовме тешки државнички одлуки, со коишто Република Северна Македонија, од меѓународно изолирана држава, ја развивме во почитуван и доверлив партнер, членка на НАТО, во 2020-та година – и денес, мора да сме обединети за да се реализира нашата втора стратешка цел – полноправното членство во Европската Унија, нагласи премиерот.
Конечно е тоа можно, по 17 години од добиениот кандидатски статус. Ги отворивме преговорите со Европската унија. Одржана е првата меѓувладина конференција, во Советот на ЕУ. На патот, од независноста – до денес, наша света должност беше да го зачуваме македонскиот идентитет и да ја развиваме функционалната мултиетничност, по којашто денес сме препознаени во светот. Го зачувавме, го потврдивме и го зајакнавме македонскиот идентитет. Македонците и македонскиот јазик се впишани во личната карта на Обединетите нации. Првите документи во Брисел веќе се преведуваат на македонски јазик. Европската унија нè прифати како Македонци, кои говорат македонски јазик, истакна тој.
Ковачевски рече дека сме почитувани и признаени и како држава на богатство од различности, каде граѓаните Македонци, Албанци, Турци, Власи, Срби, Роми, Бошњаци, и сите други, кои живеат во Република Северна Македонија, рече тој, имаат исти права и должности и споделуваат исти демократски вредности, како Европа во мало – и во тоа е и нашата сила и нашата вредност.
Седнавме на европската маса, затоа што таму ни е местото – бидејќи спроведуваме европски вредности, на дело. Кажавме и Не кога требаше и Да кога требаше и така ќе биде и во иднина. Дијалошките маси се нашата силна страна. Имавме низ годините многу пријатели и лобисти и аргументи – имаме и денес. Но, на европската маса нас нè немаше. А, сепак и во такви услови, на светот му ја вративме вербата во функционалноста на дипломатијата, преку којашто постигнавме решение за долгогодишен исцрпувачки спор. Сега на таа европската маса ние ќе говориме во наше име. Ќе се слушаат и нашите аргументи и ставови – и нашата вистина, нагласи Ковачевски.
Премиерот, меѓудругото истакна дека е потребно, но не е доволно, да сме обединети само дома.
Потребно е да бидеме обединети во регионот. Потребно е да бидеме обединети во Европа. Потребно е да бидеме обединети со демократскиот свет. Бидејќи и овој современ, цивилизациски, технолошки развиен 21-ви век во којшто живееме, ги покажа своите слабости. Нè испречи: прво пред пандемијата со КОВИД-19, а потоа и со војната во Украина, којашто ретко кој можеше да поверува дека навистина ќе се случи. Европа ги отвори вратите за нас. Дали ќе станеме дел од европското семејство – сега, од нас зависи!, порача Ковачевски.
Нагласи оти е потребно одговорно однесување од сите во државата, за да се овозможи забрзана динамика на преговарачкиот процес. На политички план, како што додаде, охрабрувам сите да покажеме достоинствена почит кон предизвиците со коишто се соочени граѓаните и државата од глобалната криза и да се помогне во решенијата, наместо да се блокираат.
Има време и до избори и за политиканство – но, сега не е тоа време!, рече Ковачевски, испраќајќи порака дека „градиме заедничката иднина за нашите деца“.
