Додека Владите на Шкотска и Обединетото Кралство работат заедно за да го вратат телото на Алекс Салмонд (69), поранешен прв министер на Шкотска помеѓу 2007 и 2014 година, кој ненадејно почина во Охрид за време на конференцијата организирана од поранешниот македонски претседател Иванов, одредени британски таблоиди се занимаваат со деталите околу начинот на кој починал, според очевидци на настанот, кои тврдат дека поранешниот шкотски прв министер колабирал додека ручал во преполна просторија отворајќи шише кечап за својата колешка, и како што ќе покаже постморталниот преглед, тој починал од срцев удар.
Истовремено, за тоа кој беше високиот гостин на поранешниот македонски претседател, кој на конференцијата во Охрид беше дочекан на високо ниво од државниот врв на замјава, меѓу кои и актуелната претседателка Сиљановска Давкова, а како модератор при обраќањето на Салмонд се појави и Ивица Боцевски, специјалниот претставник на Владата за унгарското претседателство со ЕУ, пишува поранешниот министер за Европа на ОК, Денис Мекшејн кој загребува малку подлабоко под површината во темата за поранешниот прв министер на Шкотска објавувајќи во The Article анализа за подемот и падот на ултра-националистот Алекс Салмонд.
Споре Мекшејн, сосема прикладно е ултра-националист како Алекс Салмонд да ги заврши своите денови во ултра-националистичкиот Западен Балкан. Тој присуствуваше на конференција во Охрид, чиј домаќин беше поранешниот претседател на Северна Македонија, Ѓорге Иванов, изданок на најетно-националистичката, дури и врховистичката влада во Европа, која со години го кочи влезот на Северна Македонија во ЕУ.
Пофалбите за Салмонд беа некритични до степен на пародија, вели Мекшејн. Тие главно се напишани или емитувани од елитните новинари на националните медиуми, кои ја напуштија малата парохија за вести во Глазгов и Единбург во 1970-тите и 1980-тите за да го стекнат своето име во британското национално новинарство, оставајќи зад себе парохиски напумпани медиуми во Шкотска.
Поранешниот министер за Европа го опишува Салмонд како многу препознатлив политички оператор – циничен популист кој буди емоции за страшниот „друг“ странец, кој треба да биде поразен за да може домородното население да ужива во целосна среќа.
Го видовме во Квебек, во Каталонија, во Србија, во сите мали држави наследнички на Југославија во Западен Балкан. Пред сè, го видовме во Ирска, особено на Северот, каде што политиката се заснова на бескрајна повторна борба против војната за независност од 1920 година, која резултираше со поделба, вели Денис Мекшејн.
Како што пишува тој во анализата, повеќето шкотски политичари со високи способности – Гордон Браун, Лиам Фокс, Робин Кук, Теди Тејлор, Џон Смит, Тони Блер образован во Фетс, Алистер Дарлинг образован во Лорето, да именуваме само неколку – го дадоа она што германските историчари од пост- Ерата на Римската империја наречена Drang nach Süden – Потрагата по топлиот југ на северноевропските племиња кои се надеваат да избегаат од нивните замрзнати непријателски територии.
Така, според него,амбициозните шкотски политичари или политички новинари – како и безброј други – се упатија кон југ за да заработат вистинско име и вистински пари. Одливот на мозоци во Лондон трае најмалку од 18 век.
Салмонд ја предизвика оваа конвенција, смета Мекшејн. Малку брилијантен како неговите врсници, тој остана во Шкотска и со својот јазик и пенкало нацрта слика на Шкотска ослободена од Англија и Англичаните, со блескава нова иднина како мала независна европска држава.
Тој го фати расположението на гнев против прекумерната централизација од годините на Тачер. Тој ја отслика најидеолошки управуваната влада во еден век, која ја разбива пошироката британска држава и економија за да профитира на алчна кабала од баратели на кирија и акционери на профит во тесната елита која дојде да владее со Британија во 1980-тите. Тој тврдеше дека на тачеризмот му помогнале Лабуристичката партија и синдикатите, кои ја прифатиле политичката глупост со таков жар, пишува поданешниот британски министер.
Како умен економист и надарен новинар во Кралската банка на Шкотска, Салмонд ја насликал сликата на Шкотска ускратена за профитот од енергијата на Северното Море, која штом еднаш ќе ја превземе елитата во Единбург, ќе ја претвори Шкотска во модел на социјалдемократија од нордиски стил.
Тој беше шкотскиот Борис Џонсон, демагог со сребрен јазик, кој веруваше дека напуштањето на успешно работената Европска унија која го почитува националниот идентитет е одговор на проблемите на 21 век. Видовме во ториевскиот популизам за одвојување на Британија од Европа штетата направена врз економијата на Обединетото Кралство и надежите на нејзините млади граѓани. Шкотите, исто така, се оштетија себеси со потклекнување на идеологијата на националистичкиот сепаратизам, вели Мекшејд кој за себе додава дека е роден во Ланаркшир, од мајка Шкотланѓанка и по раната смрт на татко му пораснал облеан во важноста на Шкотска.
Тој понатаму додава дека дури и лабуристите и либодемократите проголтаа дел од змиското масло од Салмонд, при што Џон Смит и Чарлс Кенеди се ставија на чело на огромните граѓански маршеви и собранија кои повикуваат на Законот за правата. Исто како што ториевците папагалски ги повторуваат линиите на Најџел Фараж во ЕУ, а потоа се изненадија кога гласачите гласаа за реформи, лабуристите и ЛибДемите беа сопатници, користејќи ја мапата на патеката Салмонд на диференцијација од не-Шкотите во синдикатот од 4 нации на Обединетото Кралство.
Неговиот очигледен успех во замена на лабуристите како доминантна партија во Шкотска со мнозинство на СНП во Холируд по децении еднопартиско државно владеење на лабуристите всушност беше почеток на крајот за салмондизмот. Како прв министер, Салмонд не беше во можност да испорача добра влада. Образованието и здравствената заштита, области во кои Шкотите уживаа во славата на обезбедувањето на доминациите и лекарите на британската империја, почнаа сериозно да се влошуваат под СНП.
Обожавав, вели Мекшејн, да се расправам со него во Долниот дом. Тој немаше страна и само уживаше во дебатата заради дебата. Тој застана на страната на про-путин групите во Европа, тврдејќи дека „патриотизмот“ на Путин е „целосно разумен“. Во 1999 година, Тони Блер и Робин Кук решија да го наведат времето на деценијата на српскиот терор и тортура во земјите наследнички на поранешна Југославија. Под Џон Мејџор и ториевците, Форин Офисот бесрамно го смируваше Милошевиќ.
Блер состави сили за интервенција под НАТО и ЕУ со поддршка од САД, Франција и Германија. Дојде крајот на ерата на етничко чистење на Милошевиќ и геноцидни масакри во стилот на Сребреница. Се чинеше дека Салмонд не можеше да го критикува Путин или европските потенцијални мини-путинисти.
На крајот, тој злобно се сврте кон неговиот избран наследник, Никола Старџен, дури и основајќи ривалска шкотска сепаратистичка партија на СНП наречена Алба. Овие поделби и многу јасните неуспеси на владата од страна на СНП и внатрешната корупција го срушија бројот на местата на СНП во изборната година на само 9 пратеници кои им се приклучија на помалите популистички партии како што се Реформите или Зелените.
Кариерата на Салмонд беше завршена многу пред да умре, заклучува на крајот од анализата Мекшејн.
Во меѓувреме, шкотските пратеници се вратија на власт како министри во лабуристичката влада. Ако ториевците сакаат да се вратат, тие исто така ќе мора да го свртат грбот на популизмот и националистичката демагогија во стилот на Салмонд и да допрат до шкотските гласачи кои ја сакаат својата земја, но сакаат да работат со партнерските нации јужно од границата, и навистина, преку Ирското Море и Каналот.
Драган Мишев / Цивил Медиа
