Пишува: ЗОИ ВИЛИЈАМС / Гардијан
Одлуката на Џеј-Ди Венс, додека беше во Германија, да се сретне со лидерката на екстремната десница АфД, Алис Вајдел, а сепак да одбие средба со канцеларот Олаф Шолц, ќе предизвикаше поголема тревога, мислам, ако не дојдеше придружена со толку многу други сигнали. Потпретседателот на една нација ангажирана во рушење на сопствените институции ѝ одржа предавање на цела Европа за проектот за „уништување на демократијата“, кој е апсолутно по учебник: тој го опишува црното како бело, отворено ја извртува видливата реалност. Сигурно е вознемирувачки, но затоа што е смело, а не затоа што е комплицирано. Тоа е наједноставниот потег на државното уредување досега – покажете му на светот кој сте, осмелете се да ве повикаат на тоа.
Средбата со Вајдел беше вториот наједноставен потег – покажете му на светот кои се вашите сојузници, предизвикајте ги да го споменат тоа или гледајте како наместо тоа се заплеткуваат обидувајќи се да го вратат АфД во игра, наместо да прифатат дека повоениот консензус се распадна.
Како и многумина, често имам чувство дека пораснав со песната на Мајкл Розен која почнува со: „Понекогаш се плашам дека / луѓето мислат дека фашизмот доаѓа маскиран во карневалски костум.“ Всушност, таа е напишана во 2014 година, но беше толку прецизна и концизна што веднаш стана дел од канонот на зборови што отсекогаш постоеле, заедно со осамените облаци и родителите што те заебаваат. Очигледно, фашизмот доаѓа како твој пријател. Како поинаку би дошол?
Она што не го очекував, кога мислев дека целиот пакет на однесувања, од нацистички поздрав до превртувачка реалност, добро и вистински му припаѓа на минатото, беше чувството на парализа што ќе завладее кога фашизмот конечно ќе го облече својот фенси фустан.
Не зборувам за другите светски лидери, и за доволноста или не на нивниот одговор. Искрено зборувам само за момчето на улица, за гледачот, за себе. Со векови сте занемени, не сакате да ја наречете работата како што е. Започнува чувството на срам или навредливост – каков вид на хистерија трча наоколу извикувајќи „фашист“? Многу глупава, сигурно? Можеби тие се оние кои ги облекоа своите патентни чизми, но фенси фустан постои само со публика.
Потоа се претвора во нешто посуеверно – немојте да го нарекувате нештото како што е затоа што тоа само ќе го охрабри нештот. Може да продолжите да си кажувате дека нештото е веќе доволно смело и дека не му треба вашата енергија. Сепак, чувството опстојува: ако одбијам да се налутам, тогаш следната фаза не може да започне.
Меѓу 1933 и 1939 година, новинарката Шарлот Берадт го состави Третиот Рајх од соништата, во кој ги препишуваше ноќните мори на граѓани – од домашни помошнички до сопственици на мали бизниси – потоа ги групираше тематски, ги анализираше и ги прошверцуваше во САД. Тие беа објавени во 1968 година. Изненадувачки и трогателно многу од нив биле за луѓе што сонуваат дека е забрането да се сонува, па панично реагираат во сонот, бидејќи знаат дека нелегално сонуваат. Имаше зачудувачки пророчки теми – за хипер-надзор од државата уште пред да започне, за брутално насилство пред тоа да стане реалност. Но, можеби најповторуваната и највпечатлива тема беше парализата – луѓе со вкочането тело во Зиг Хајл, гласови замрзнати во тишина, мотиви на неакција – од најтривијалните до најсеопфатните.
Тоа е проблемот со парализата – се вовлекува во сè. Ако не можеш да реагираш на вестите, не можеш ни да ги гледаш, но знаеш дека се таму. Кога го одвраќаш погледот, не можеш ни да размислуваш за следниот месец. Да си замислиш иднина подалеку од тоа, изгледа како да повикуваш несреќа. Замрзнатоста изгледа поприфатливо од прилагодувањето на новата реалност. Понекогаш не мора ни да ја бараш неволјата – таа сама ќе те најде.
Преземено од Гардијан.
Превод: Ј. Ѓ.
