Врховните доверливи разузнавачки досиеја откриени од Би-Би-Си за прв пат потврдуваат дека исчезнатиот американски новинар Остин Тајс бил затворен од режимот на сега соборениот сириски претседател Башар ал-Асад.
Поранешни сириски функционери, исто така, го потврдија притворот на Тајс за Би-Би-Си.
Владата на САД претходно изјави дека верува дека Тајс бил држен од сириската влада, но режимот на Асад постојано го негираше ова, а ништо не се знаеше за деталите за неговото притворање.
Разузнавачките досиеја – заедно со сведочењата на неколку поранешни функционери на режимот – сега откриваат што се случило со Тајс по неговото киднапирање.
Остин Тајс исчезна во близина на сирискиот главен град Дамаск во август 2012 година, само неколку дена по неговиот 31-ви роденден. Тој работел како новинар-фриленсер.
Околу седум недели подоцна, видео објавено на интернет го покажа како со заврзани очи и раце е принуден да рецитира исламска декларација за верата од група вооружени мажи.
Сепак, впечатокот што се доби – дека Тајс бил киднапиран од џихадистичка група – брзо беше доведен во прашање од аналитичарите и американските претставници, кои рекоа дека сцената „можеби била наместена“.
Ниту една група или влада никогаш не ја презеде одговорноста за неговото исчезнување и оттогаш не се слушнало ништо за него, поттикнувајќи широки шпекулации за неговото местоположба.
Би-Би-Си го откри материјалот како дел од тековната истрага што започна пред повеќе од една година за серијата подкасти на Радио 4, додека придружуваше сириски истражител во разузнавачки објект.
Разузнавачките досиеја се првите докази што се појавуваат за притворањето на Тајс од страна на сирискиот режим откако започнаа напорите за негово пронаоѓање по падот на Башар ал-Асад на почетокот на декември 2024 година.
Досиејата означени како „Остин Тајс“ се состојат од комуникации од различни гранки на сириското разузнавање. Нивната автентичност е потврдена од страна на Би-Би-Си и органите за спроведување на законот.
Една комуникација, означена како „строго доверливо“, покажува дека Тајс бил држен во притворен центар во главниот град Дамаск во 2012 година.
Дополнителни извори потврдија дека ова е во Тахуне, а поранешен висок сириски разузнавачки офицер, исто така, потврди дека Тајс бил држен во Дамаск од страна на паравоена група.
Паднатиот режим постојано негираше дека знаел за местото каде што се наоѓа Тајс; истрагата на Би-Би-Си докажува дека ова било лажно.
Се смета дека Тајс бил уапсен во близина на предградието Дараја во Дамаск, а потоа држен од членови на паравоена сила лојална на претседателот Асад наречена Национални одбранбени сили (НДФ).
Сириски функционер потврди за Би-Би-Си дека Тајс бил таму барем до февруари 2013 година.
Во тоа време, Тајс развил проблеми со стомакот и бил лекуван од лекар најмалку двапати. Се вели дека крвните тестови покажале дека во тоа време страдал од вирусна инфекција.
Човек кој го посетил објектот каде што бил држен Тајс и го видел, изјавил за Би-Би-Си дека со него се однесувале подобро отколку со сириските притвореници, но дека „изгледал тажен и дека радоста му исчезнала од лицето“.
Одделно, поранешен член на НДФ со интимно познавање на притворањето на Остин изјавил за Би-Би-Си „дека вредноста на Остин била разбрана“ и дека тој бил „карта“ што можела да се игра во дипломатски преговори со САД.
Се вели дека Тајс накратко избегал од заробеништвото пробивајќи се низ прозорец во својата ќелија, но подоцна бил повторно фатен. Тој бил испрашуван најмалку двапати од страна на разузнавачки службеник на сириската влада. Се верува дека инцидентот се случил помеѓу крајот на 2012 и почетокот на 2013 година.
Кога Асад бил соборен во декември 2024 година, тогашниот американски претседател Џо Бајден рекол дека верува оти Тајс е сè уште жив. Два дена претходно, мајката на Тајс, Дебра Тајс, изјавила дека „значаен извор“ потврдил дека Тајс е жив и дека со него се „третираат добро“.
Но, кога затворите беа испразнети по падот на владата, немаше никакви знаци за Тајс и неговото место на живеење е сè уште непознато.
Семејството Тајс е свесно за постоењето на овие разузнавачки досиеја што ги виде Би-Би-Си, како и американските власти, а исто така и сириската група која работи на собирање информации за злосторствата извршени од режимот на Асад.
Се верува дека Тајс е еден од најдолго држените американски заложници. Неговата мајка Дебра и татко му Марк водеа неуморна кампања за да го истакнат исчезнувањето на нивниот син.
Нивниот син е поранешен капетан на американската морнарица кој служел и во Ирак и во Авганистан и бил студент по право на престижниот универзитет Џорџтаун во Вашингтон.
Во 2012 година тој отпатува во Сирија за да известува за граѓанската војна како хонорарен новинар.
Тајс исчезна во огромен и сложен систем на притвор. Групата за мониторинг со седиште во Велика Британија, Сириската мрежа за човекови права, проценува дека 100.000 луѓе исчезнале под режимот на Асад.
М. Д. / Цивил Медиа
