Во пресрет на зачленувањето во НАТО, министерката за одбрана Радмила Шекеринска како да ја нема поддршката од генералите во АРМ, судејќи според јавните настани, иако тие, според функцијата, треба да се главните носители на товарот. Имено, најголем дел од заслугите за членството во Алијансата логично е да се припишат на војската, преку реформите во армискиот сектор, учеството во меѓународни мисии со забележани видливи резултати и преку настојувањето војската да се опреми и да се создадат услови за нејзино беспрекорно функционирање.
Но, зошто генералите во АРМ се однесуваат како да ѝ се опозиција на министерката? Многумина од познавачите во армискиот сектор, својата оценка дека врвот на Генералштабот (ГШ) не се однесува како што налага ситуацијата со влезот во НАТО, ја поткрепуваат со тоа што петмина од вкупно осум генерали, колку што има македонската армија, се поранешни аѓутанти на поранешниот претседател Ѓорге Иванов. Дали тоа го создава отпорот кај нив, па не сакаат целосно да учествуваат и да се посветат на интегративниот процес во НАТО?
КАКО НАПРЕДУВАШЕ ГЕНЕРАЛСКАТА ПЕТОРКА?
Прв човек на ГШ е генералот Васко Ѓурчиновски. Иванов го ангажираше како свој аѓутант, потоа премина во Здружената оперативна команда, замина и во Брисел како висок претставник, па беше поставен за началник на ГШ. Негов заменик е генералот Азим Нуредини, исто така, познат по тоа дека беше аѓутант кај Иванов.
Горанчо Котевски е третиот генерал што беше ангажиран во кабинетот на Иванов, а потоа премина во Здружената оперативна команда и во моментов е дел од армискиот Генералштаб. Мирче Ѓорговски ја има истата функција во армиската кариера – преку аѓутантската позиција кај претседателот стигнува до Здружената оперативна команда. Петтиот од листата генерали е Методи Хаџи-Јанев кој беше вратен од Вашингтон, поставен за аѓутант и промовиран во чин генерал. Неговата промоција е дискутабилна, затоа што тој нема завршено школа за национална одбрана или пак докторат со соодветна тема. Тој е доктор по меѓународно право.
Ова е генералската петорка која би требало, и покрај тоа што напредувала во кариерата во времето на Иванов и била на должност во неговиот кабинет, да застане до министерката за одбрана и заеднички, во интерес на армијата и на државата, да ја зачленат Северна Македонија во НАТО. Покрај нив, во ГШ има уште тројца генерали, Павле Арсовски, Зоран Милевски и Орце Јорданов. За еден од нив се зборува дека е во роднински релации со високи структури на ВМРО ДПМНЕ, а дека другите двајца во обид да промовираат политичка неутралност, стојат на страна и како да не сакаат да учествуваат во големите процеси што ѝ се случуваат на војската. Како и да е, Шекеринска против себе како да има цела редица генерали, што воопшто не е позитивно за државата, особено во периодот кога армиските структури, заедно со цивилниот сектор во Министерството за одбрана (МО) мораат да градат заедништво и да бидат координирани за да биде успехот целосен.
БИЛО КАДЕ, САМО НЕ ДО ВРХОВНИОТ КОМАНДАНТ И МИНИСТЕРКАТА ЗА ОДБРАНА
Ако се погледнат фотографиите и видеата по медиумите од изминатите месец-два, кога активностите на МО се интензивирани во однос на НАТО, затоа што сме во финалето и наскоро Северна Македонија ќе биде 30-тата рамноправна членка на НАТО, тогаш е јасно дека односите помеѓу министерката и генералите не се во најдобар ред. Началникот на ГШ, генералот Ѓурчиновски, како никогаш да не сака да се построи до министерката или до претседателот Пендаровски на големите свечени настани. Пред две седмици, кога се дигаше знамето на НАТО пред парламентот, нејасно, ама првиот генерал, наместо до Пендаровски стоеше до Бујар Османи, што е сосема нелогично. Каква порака испраќа генералот кога не застанува рамо до рамо со врховниот командант? Шеќеринска стоеше на сосема друга страна.
Ваквото однесување на некои од генералите го имаат забележано и претставниците на големите држави, сојузнички на Северна Македонија. И тие се прашуваат дали постои единство во цивилно-воениот врв на државата и дали сите генерали се сплотени во намерата да станеме членка на НАТО?
Претходно, на други големи настани поврзани со значењето на АРМ во процесот на евроинтегрирање, министерката Шекеринска ја немаше поддршката од началникот на ГШ. На големиот настан во касарната Илинден на 10-ти февруари, кога пред министерката се построија сите единици за да им се искаже благодарност дека тие се најзаслужни за членството во НАТО, Ѓурчиновски го немаше. Шекеринска во говорот зборуваше за пресвртот во армијата. Имено, таа потврди дека примањата на војниците се зголемени за 50 отсто, дека војниците ќе примаат по 7.000 денари месечно за станарина, војниците во странски мисии ќе земаат поголеми плати во износ од 30.000 до 40.000 денари, дека се набавени чизми и дека во тек е постапка и за нови униформи, како и за спортска опрема за војниците, набавени се 150 оклопни возила… Сите овие мерки се во контекст на зачленувањето во НАТО, но началникот не ги слушна изворно на настанот во касарната.
Минатата година во декември, кога Шекеринска и тогашниот премиер Зоран Заев имаа настан на носачот на авиони „Хари С. Труман“ беше присутен и началникот на ГШ, но и од тој настан сите објавени фотографии сведочат дека Ѓурчиновски секогаш избира да застане до кого било, само не до министерката за одбрана. Во Штип, кога Шекеринска заедно со британскиот бригаден генерал Хју Лојд Џонс ги најавија крупните реформи, односно средствата кои Владата ги издвојува за подобрување на животниот стандард и условите за работа на војниците, началникот не беше присутен. Таму беше генерал Јорданов, кој не бил аѓутант кај Иванов и кој се смета дека не е дел од петорката. Исто беше и со акцијата за чистење на животната средина кога претставници на МО, заедно со воени лица на НАТО и на САД собираа отпадоци во околината на неколку касарни. Ова значи дека од многуте јавни настани на министерството, началникот го нема во поголем број. Дали тоа се должи на негови други обврски, иако од НАТО членството нема поголема обврска во овој период, или сепак тој и уште неколкумина со ова изразуваат револт кон политиката на Шекеринска?
ЧУДЕН ОДГОВОР
За овие наши согледувања и информации одговор побаравме од Генералштабот на армијата. Иако им поставивме седум конкретни прашања, сепак, добивме само еден, општ одговор. Во нивниот одговор се наведува:
Генералштабот на Армијата во неколку наврати досега меѓу кое и со последното соопштение до јавноста од 30.12.2019 година, јасно и категорично го искажа својот став во однос на обидите за нејзино инволвирање во контекст на актуелните политички случувања во државата, при што повторно истакнуваме: Армијата секогаш била, е и ќе остане надвор од било какви и на било кој начин вмешувања во внатрешните збиднувања на политичките субјекти и нема да дозволи внатрешната кохезија и единство да биде нарушена од јавно објавени или изразени ставови или тврдења. Генералштабот категорично стои против сите обиди за нарушување на макотрпно и достоинствено градениот углед и кредибилитет кој го има стекнато кај граѓаните, кој е препознаен во општеството од осамостојувањето до денес. Армијата на Република Северна Македонија останува доследна во извршување на својата Уставна мисија и задачи и на најпрофесионален начин ја насочува целосната енергијата во спроведување на предвидените реформски процеси согласно високите стандарди, кои се очекуваат од нас како скорешна полноправна НАТО членка, притоа грижејќи се за зачувување на безбедноста на граѓаните, суверенитетот и државниот интегритет на нашата татковина. Секој обид на девалвирање на активностите на Армијата кои ги спроведуваме исклучително во рамките на своите надлежности предвидени со законските одредби и понатаму ќе годокажуваме со целосна посветеност и залагање за успешно извршување на поставените задачи и одлуки на надлежните државни институции во одбраната.
ПРАШАЊА БЕЗ ОДГОВОР
За да не го толкуваме одговорот на што може тој да се однесува, ги пренесуваме нашите прашања:
-
Зошто ГШ и НГШ немаат јавен и јасен став за посочувањата за лоши состојби во армијата од страна на опозицијата? Дали воопшто имаат став по армиските прашањата пласирани во медиумите?
-
Дали состојбите навистина се такви за какви се прикажуваат и доколку се, што презема ГШ за да се надминат?
-
Дали тоа значи дека ГШ и генералите воопшто не се загрижени за состојбите во армијата?
-
Дали тоа што петмина од актуелните генерали биле аѓутанти кај Претседателот Иванов мораат да искажуваат наклонетост кон одредена политичка структура, а со тоа да ги игнорираат политиките на актуелното раководство на МО?
-
Како е унапреден генералот Методи Хаџи-Јанев, согласно важечките норми во Законот за одбрана? Тој е доктор по меѓународно право и не ги исполнува условите.
-
Како ГШ ги оценува последните мерки за зголемување на платите и исплатата на надоместоците за припадниците на војската?
-
Зошто НГШ се дистанцира од Претседателот Пендаровски и министерката Шекеринска? На јавните настани од голема важност, никогаш не стои до нив, иако би требало.
Од приложениот одговор погоре, пред овие прашања, се гледа дека поголем дел од прашањата остануваат неодговорени, а со тоа останува сомнежот дека генералите, како најодговорни во армијата, немаат прецизни ставови и мислења по одредени теми. Зошто е тоа така?
