COP26 ги поттикна напорите на глобално ниво за да се запре глобалното затоплување. Истражувањето сега е од клучно значење за следење на напредокот и создавање на нови решенија.
Кон крајот на минатата година на големиот Самит, односно на 26-та Конференција на страните на климатската Конвенција на Обединетите нации COP26 за климата кој се оддржа во Глазгов, Обединетото Кралство, започна потребниот чекор во политичката и деловната заедница во борбата за запирање на климатските промени. Годината што претстои претставува можност за научниците да понудат експертиза и да се погрижат да имаат придонес во овој голем напор.
Науката веќе е вклучена во формалната климатска агенда на ОН за 2022 година. Во Февруари 2022 година, Меѓувладиниот панел за климатски промени IPCC треба да ја објави својата проценка за најновото истражување за тоа како климатското затоплување влијае на луѓето и на екосистемите.
Еден месец подоцна, панелот треба да обезбеди анализа на опциите за ограничување на емисиите и запирање на глобалното затоплување. Во комбинација со минатогодишниот извештај за климатските науки, владите во светот ќе имаат солиден преглед на најсовремените истражувања за климатските промени. Но, работата на истражувачката заедница се протега многу подалеку од IPCC.
На врвот на климатската агенда на владите се иновациите. Постоечките технологии како што се ветерот и сончевата енергија, чија цена драстично падна во изминатата деценија како и поефикасното осветлување, зградите и возилата, ќе помогнат да се намалат емисиите.
Доколку зелената енергија сака да ги исфрли фосилните горива и да ја исполни зголемената побарувачка за сигурна енергија во земјите со ниски приходи, ќе бидат потребни научници и инженери за да се решат низа проблеми. Тие вклучуваат изнаоѓање начини за намалување на цената на складирањето електрична енергија и справување со техничките предизвици што се јавуваат при интегрирање на огромни количини на наизменична обновлива енергија.
Исто така, ќе биде потребно истражување за да се обезбеди нова генерација на возила со поволни цени напојувани од електрична енергија и водород, како и горива со ниска содржина на јаглерод за оние што е потешко да се електрифицираат, како што се авионите.
Дури и во најоптимистичките сценарија, ваквото распоредување на чиста енергија веројатно нема да биде доволно за да им се овозможи на земјите да ги задржат своите обврски за климата. Ќе бидат потребни и повеќе иновации во форма на технологии кои можат да го извлечат јаглерод диоксидот од атмосферата. Тие допрва треба да бидат тестирани и демонстрирани во кој било значаен обем.
Владите и финансиерите, исто така, треба да ги поддржат научниците во напорите да ја разберат безбедноста и ефикасноста на различните контроверзни геоинженерски технологии како што се методите за вештачко ладење на планетата и додавањето на честички во стратосферата за да се рефлектира сончевата светлина назад во вселената само за да се утврди дали има смисла дури и да се размислува за такви алтернативи.
Има знаци на обновена поддршка за истражување и иновации во помагањето за справување со климатските промени. Во Глазгов, 22 земји, како и Европската комисија, објавија планови за соработка на иновации фокусирани на позеленување на градовите, ограничување на индустриските емисии, промовирање на зафаќање на CO2 и развој на обновливи горива, хемикалии и материјали.
Европската комисија исто така, најави напори за придвижување на нови средства во демонстративни проекти за да помогне во комерцијализацијата на технологиите со ниска потрошувачка на јаглерод. Кина, моментално е најголемиот светски емитер на стакленички гасови кој создава огромна истражувачка инфраструктура фокусирана на технологии кои ќе помогнат да се елиминираат емисиите на јаглерод.
Во Соединетите Држави, за време на претседателот Џо Бајден, демократите, исто така, ја направија иновативноста основа на напорите за справување со климатските промени.
Двопартискиот нацрт-закон усвоен во Ноември ќе ги прошири инвестициите во зелената инфраструктура, како и ќе обезбеди речиси 42 милијарди американски долари за истражување и развој за чиста енергија во Министерството за енергетика на САД во следните 5 години, приближно двојно зголемување на сегашниот буџет, според Фондацијата за информации за технологија и иновации, во Вашингтон. Уште 550 милијарди долари за програми за клима и чиста енергија се вклучени во поголем буџетски нацрт-закон што демократите се надеваат дека ќе го усвојат оваа година.
Економското моделирање сугерира дека порастот на трошоците може да помогне да се намалат емисиите во наредната деценија, а истовремено да се унапредат технологиите кои ќе бидат клучни за елиминирање на емисиите на стакленички гасови во втората половина на векот.
Покрај овозможувањето на зелени иновации, научниците имаат важна улога во оценувањето на климатските политики и следењето на обврските преземени од владите и бизнисите. Многу од иницијативите што добија привлечност на COP26 им требаат истражувања да успеат. Тоа вклучува проценка на тоа како се трошат климатските финансии, односно парите што богатите нации ги обврзаа да им помогнат на нациите со ниски приходи за да ги ограничат емисиите и да се справат со климатските промени. Исто така, потребно е истражување за да се разберат влијанијата од отстапувањата на јаглеродот и тргувањето со јаглерод, за што беа договорени нови правила на COP26.
Науката за климата, исто така, мора да продолжи со брзина, помагајќи им на владите и на јавноста да го разберат влијанието на климатските промени. Од поплавите во Германија до пожарите во Австралија, полето на атрибуција на климата што се развива веќе јасно стави до знаење дека глобалното затоплување е делумно виновно за бројните трагедии.
Науката за атрибуција, исто така, ќе се вклучи во тековната геополитичка дебата за тоа кој треба да плати за зголемените трошоци за природни катастрофи поврзани со климата, бидејќи многу земји со ниски приходи бараат компензација од богатите земји кои се одговорни за најголемиот дел од емисиите на стакленички гасови досега.
Овие и други прашања повторно ќе се дискутираат во Ноември 2022 на COP27 во Шарм Ел-Шеик, Египет, каде што ќе биде од клучно значење да се осигураме дека секој има глас и дека истражувањата го поддржуваат следењето на климата и иновациите насекаде, не само во побогатите нации.
Договорот направен на COP26, кој бара од владите да известуваат годишно за нивниот климатски напредок, треба да помогне да се одржи притисокот врз нив да дејствуваат во однос на климатските промени. Но, науката и иновациите ќе бидат подеднакво важни за водење на сѐ похрабри климатски политики.
Извор: Nature 601, 7 (2022)
подготви: Мартина Ацковска
