ТАЊА КАРМЗОВА КОСТИГЛИОЛА
Ништо нема да ве научам ако ви кажам дека сме исправени (или напротив, сосема на колена) пред ситуација надвор од сите морални норми. Всушност, целта на ова мое пишување е повеќе еден вид на анализа за и самата да разберам кои се причините што Европа не успеа да го задржи мирот. Ги очекував поделбите на ваши и наши од страна на главните политички актери на интернационалната сцена, а ако сум искрена пред себеси – не ме изненадуваат ни поделбите кај граѓаните воопшто на територија на Европа, па и пошироко.
Нејсе, наивно очекував да истапи поголема маса интелектуалци, политичари и воопшто луѓе коишто јасно ќе кажат дека не се ЗА едните или ЗА другите, туку ПРОТИВ војна. Наивно очекував дека идеолошката борба нема да се сведе на ЗА или ПРОТИВ интернационални организации и воени структури, туку просто ПРОТИВ прекројување на границите како светот да е вулгарен шаблон по кој секој што има сила си го крои палтото по мерка. Не знам колку Балканот е свесен дека е близу до преседан што жално наликува на сите војни што ја натопија со крв сета негова територија повеќе од еден век наназад. Овој Балкан, што е вечна почва на пресметки од религиски, културолошки, националистички карактер, како и терен на борба за влијанија. Се надевам, отповеќе е ова мое потенцирање на нестабилноста на регионот и неговата политичка поларизација и економска зависност како од Истокот, така и од Западот.
Нема да навлегувам во историската димензија што го навестуваше овој пресврт, бидејќи тоа подразбира враќање 10 века наназад. Ќе се обидам да ги посочам контрадикторностите и можните расплети на оваа криза, што само по себе е предизвик, дотолку ситуацијата е комплексна и можноста за субјективна интерпретација огромна.
Ќе бидам доста кратка во однос на она што го мислам за Путин: не се согласувам со ставот на мнозинството дека претседателот на руската федерација е просто параноичен. Убедена сум дека имаме работа со институционална параноја што воопшто не е исто. Она што ја предизвика оваа моја констатација е фактот што тој многу организирано, благовремено и детално ја подготви Русија за овој момент. Значи, не зборуваме за нерационален страв од непостоечки непријател, туку за нерационален страв од институциски ентитети што не ги чувствува како блиски. Ова е, секако, упростен заклучок наспроти неговите напори да направи од Русија земја со производство на основни суровини што ќе ѝ биде доволно за да издржи во времиња како ова, а со тоа и да истрае кога притисокот ќе се зголеми. На овој факт се залепува, меѓу куп други работи, и фактот дека има креирано еден вид паралелен трансакциски систем што ќе ја преземе улогата на SWIFT доколку во даден момент се најде блокирана од истиот (ова вчера беше отфрлено како санкција од страна на претседателот на САД, Џо Бајден). Тој паралелен систем дефинитивно нема да го замени SWIFT, којшто располага со богата светска разгранетост, но ќе овозможи еден вид на surviving period, што е огромна предност. Еве, и да останеме само на овие два аргументи, сосема е јасно дека Путин не влегува во ова неспремен.
Она што мене ме вознемирува, е тоа што сета оваа подготовка датира најдоцна од 2014 година, по анектирањето на Крим, а што очигледно никој не се вознемирил пред ваквите акции и не претпоставил кон што води. Има разузнавачки служби, има аналитичари и советници, интернационална соработка, сајбер надгледување и што ли уште не, но и покрај сиот арсенал -овие информации или не биле прибрани, или не биле пренесени, или останале непроцесирани, или нивните приматели не ги зеле предвид и со тоа не реагирале на време. Ова по дифолт нè носи, ако сме разумни, кон барање одговори од надлежните институции во секоја земја на ЕУ и САД. Но, молкот што моментално царува на оваа тема е алармантен.
Впрочем, изречените или најавените санкции кон Русија и Белорусија се непропорционални со степенот на насилство на кое божем одговараат, што несомнено ни дава за право да продолжиме со прашањата. Зеленски пред кратко сподели дека Украина е оставена сама. Сметам дека имаме право да побараме искрен одговор зошто е тоа така? Внимавајте, воопшто не агитирам за да се започне било каков воен судир меѓу НАТО и Русија, ниту судир воопшто. Само имам човечка потреба да разберам зошто сме стасани до овде.
Дали недостигаат средства за да се интервенира на друг начин? Дали се избегнува економски колапс, знаејќи колку се важни руските олигарси за глобалната економија? Дали сме во ситуација на енергетска потчинетост, и ако сме, зошто сме? Дали светските актери сфатија дека Русија го има антиципирано секој нивен чекор, и со тоа во релјеф се оцртува една несразмерност и некомпетитивност, да не речам неефикасност? И конечно, дали истите се помирија со тоа Украина да игра улога на курбан за да не дојде до Голема војна, со што би добиле време да се спремат и да му се спротивстават на Путин следниот пат кога ќе го фати институционална параноја и експанзионистичка треска?
Досега, воените и политичките експерти целосно ги промашија прогнозите. Мислам, или поточно – се надевам дека ја промашуваат и оваа поновата прогноза со којашто се стравува од нуклеарна војна, што дефинитивно никому не му е од корист, па ни на Путин. Но, дефинитивно институционалната параноја на рускиот претседател и бизарното однесување на големите лидери го туркаат човекот во колективна параноја во којашто од вчера има побарувачка за јод во аптеките, што сметам дека е доволен доказ за длабокиот немир со кој моментално живее.
Тања Кармзова Костиглиола e фитотерапевт и студент на катедра за централно-европски студии при Сорбона, Париз.
Преземено од ЦИВИЛ.
