Генерално, не верувам дека руската кампања за дезинформации и моменталната поддршка на погрешната перцепција за војната во Украина ќе влијае за евентуална промена на надворешната политика на Северна Македонија. Во моментов на Балканот нема реални можности за војна. Руските дезинформации со хибридни средства и понатаму се шират, со што се дава залудна надеж на одреден слој граѓани дека еден ден Русија ќе ги спаси од Западот. Ова, меѓу другото, го изјави експертот за меѓународна политика, автор и новинар, со фокус на геополитиката и безбедносните прашања во Европа и на Балканот, Селим Ибраими во интервју за Порталб.мк.
Неодамна бугарскиот премиер Кирил Петков информираше дека руски агенти во Бугарија континуирано работат против добрите односи меѓу Бугарија и Северна Македонија, а со тоа и на затворање на европската иднина на нашата земја. Ако гледаме во перспектива, колку биле успешни таквите влијанија и колку е веројатно дека ваквите активности ќе ја закопаат европската иднина?
Ибраими: Руското влијание на Западен Балкан доби на интензитет во 2008 година, а во 2017 година во Северна Македонија се манифестираше во хибридна форма, Црна Гора во 2016 година и во Бугарија преку политичките партии, универзитетите и бугарските медиуми. Истото се случи и во Северна Македонија за време на претходната влада на Никола Груевски, претставувајќи се како блокатор на сите интегративни процеси и развој на непријателски односи со соседните земји. Руското влијание во тоа време, како во Скопје, така и во соседните земји, беше невидливо и никој не веруваше дека Русија е еден од надворешните актери кои пуштија корени во владините политики и одлучување на Скопје. Од денешна гледна точка, можеме слободно да кажеме дека руското влијание имаше свои последици со враќање на старите умови во креирањето политики во балканските земји.
Да не беа САД, кога конечно интервенираа за да се најде брзо решение за спорот со Атина, ситуацијата денес ќе беше мизерна или фатална за Северна Македонија, Бугарија и Западен Балкан во целина. За рускиот фактор во Бугарија и Северна Македонија, не само бугарскиот премиер, туку и министерот за надворешни работи на Северна Македонија, Бујар Османи, рече дека во Скопје и во Софија има луѓе кои работат против постигнување договор меѓу двете влади. Мора да се признае дека последиците од претходното влијание на Русија во Северна Македонија имаат длабоки корени и тука и покрај тоа што земјата е членка на НАТО, а и кандидат за ЕУ. Мешаните, мултиетнички и религиозни земји, се една од движечките точки на Москва во регионот. Оваа премолчена поддршка што ја гледаме на Балканот за војната на Путин, доаѓа токму од долгорочната стратегија на Москва е да се меша во многу работа и да го задржи заедно „православното братство“. Меѓутоа, со војната во Украина и руската агресија, време е „православниот свет“ да се освести и да го земе во свои раце своето единство и соработката со другите религии и другите народи.
Има индиции дека руското влијание ќе продолжи и покрај војната во Украина. Ова влијание треба да се види во начинот на кој народите на Балканот се дезинформирани, не само од Русија и нејзините поддржувачи, туку и од Србија, која за жал ја поддржува оваа лажна кампања. Отсега натаму, прогресивните влади од регионот на Западен Балкан мора да продолжат да работат на решавање на конфликти и изнаоѓање трајни меѓусоседски и внатрешни решенија, без оглед на улогата на Русија и нејзините актери во Скопје и Софија или на други места.
Колку влијаеја руските дезинформации на перцепцијата на населението во Северна Македонија за тоа што навистина се случува во Украина и колкава е опасноста оваа перцепција со текот на времето да се канализира кон ублажување на политиката на санкционирање на РСМ кон Русија?
Ибраими: Ширењето дезинформации и употребата на хибридни тактики од страна на Кремљ на Балканот и во Северна Македонија е направено и развиено порано. Сега имаме можност да ги видиме само последиците кои за жал имаат еднострано влијание врз умовите и срцата на значителен слој од населението во Северна Македонија. Не е чудно што одредена категорија на возрасна група не само во Северна Македонија, туку и пошироко, на социјалните мрежи и во други форми отворено изразува поддршка за руската војна во Украина. На долг рок, со откривањето на злосторствата на руската војска против човештвото во Украина, кршењето на човековите права и извештаите за воени злосторства, православното население на Балканот и во земјите каде што Русија сè уште има влијание ќе ја промени својата перцепција за војната во Кремљ. Оваа деценија, не е време за дела на Сталин и Бољшевизмот.
Мултиетничките општества и држави од нашиот регион мора јасно да се определат дека војната во Украина не им носи ништо добро на македонските граѓани, на Србите и на ниту еден друг народ во Западен Балкан.
Генерално, не верувам дека руската кампања за дезинформации и моменталната поддршка на погрешната перцепција на војната во Украина ќе влијае на евентуална промена на надворешната политика на Северна Македонија. Само во сценарио без разумно размислување за ширење на општа војна во Европа, би можеле да размислуваме за случувања кои би донеле промени во одбранбените политики и секако надворешната политика на нашата земја. Засега, во контекст на војната во Украина, ова влијание ќе продолжи да ги има овие различни нивоа, манипулирајќи само со главите на оние лица и политичари кои сакаат да ја гледаат реалноста поинаку од демократскиот и цивилизиран свет.
По почетокот на руската агресија врз Украина, во јавноста кружеше тезата дека војната може да се прошири и на Западен Балкан, но последно време оваа теза не се споменува. Дали беше ова вистинска можност за ширење на војната или само дел од руската стратегија за дезинформација?
Ибраими: Вестите што се ширеа во онлајн медиумите пред и по руската инвазија на Украина, првично имаа за цел да промовираат формирање мислење во корист на рускиот напад и да продолжи да го продлабочува јазот или недовербата меѓу етничките и религиите на Балканот, дека еве, војната ќе се прошири надвор од Украина до Западен Балкан. Тезата беше стара и имаше за цел да го тестира безбедносното опкружување и дали радикалните руски сили и разузнавачки служби, заедно со локалните членови за ширење на руските политики на Балканот, имаат можност да преземаат тајни акции за да ја дестабилизираат Северна Македонија или Босна и Северно Косово. Првично медиумите или социјалните мрежи заедно со нивните „тролови“ на социјалните мрежи, правеа постојани обиди да шират лажни информации за наводно праведната војна на Путин во Украина и повторувањето на истата ситуација на Балканот. Овој факт го поткрепуваат и конкретните дејствија на руската дипломатија.
И тука не беше залудна заканата на рускиот дипломат во Босна дека доколку официјално Сараево се обиде да влезе во НАТО, според него Босна ќе има последици исто како Украина. Спротивно на познатите наративи на руската пропаганда, стратегијата на Кремљ заедно со неговата инфраструктура за затегнување на атмосферата не успеа. Сега, останува на прореформските влади да ги спречат онлајн акциите на недржавните актери и тука мора брзо да дејствуваме со спроведување на законот. Во моментов на Балканот нема реални можности за војна. Руските дезинформации со хибридни средства и понатаму се шират, давајќи залудна надеж на одреден слој граѓани дека еден ден Русија ќе ги спаси од Западот. Всушност, ова е лажна пропаганда и понекогаш ги спречува прогресивните влади да спроведат реформи. Само општа војна во Западна и Источна Европа остава простор за застрашувачки сценарија на Западен Балкан.
Изминативе неколку дена светот го потресоа ужасните сцени во Буча, Украина. Како го оценувате пристапот на Русија за негирање на фактите за злосторства извршени врз цивилното население во Украина, дури и обвинувајќи дека сликите се наместени?
Ибраими: За специјалистите на политиките на СССР и Русија на Путин, лажењето или негирањето факти не е ништо ново. За време на „Црвениот глад“ во 1930-тите, над 3-4 милиони Украинци умреле од политиката на Сталин, подоцна поврзана со плановите за колективизација на приватната сопственост. Всушност, тоа беше намерна смрт или масовна смрт на украинскиот народ фатен на тесно од Советите. Овој геноцид никогаш не беше признат од Кремљ. Друг случај наречен „Масакрот на Катин“ во Полска, советските војници во раната пролет 1940 година, по наредба на Сталин и советската војска, застрелаа над 22.000 полски офицери и војници и интелектуалци.
Сталин се обиде овој советски масакр да го претстави како дело на германски војници. Масакрот никогаш не беше прифатен од СССР. Само во 1991 година по распадот на СССР, Елцин го прифати како дело на Советите, но никој не одговараше за ова дело. А масакрот во Буча, Украина и другите градови се само продолжение на старите руски политики кон соседите. Со овој чин, Путиновата Русија засекогаш станува непријателска кон сите народи, изолирајќи го рускиот народ од светот. Сепак, и покрај сите руски негирања, САД, НАТО и Велика Британија добро ги документираа руските криминални дела и геноцид.
На пример, „MAXAR TECHNOLOGIES“ со интелигентни сателитски снимки, точно и јасно ги покажа масовните гробници и другите дела против човештвото на руската армија во Украина. Залудни се приговорите на руското МНР за прикажување лажни слики и лажно монтирање фотографии со софтвер, за масакрот во Буча и другите градови. Русија без сомнение ќе продолжи да ги негира сите факти и масакри извршени во Украина, обвинувајќи ги САД и НАТО за попречување на договорот меѓу двете земји.
Бидејќи руското население е лишено, дури и со закон, од информирањето од други извори освен оние што ги контролира државата за тоа што се случува во Украина, колку е веројатно истото население да го собори Путин. Или, можеби, може да се очекува негов пад од последиците што доаѓаат од војната?
Ибраими: Исто така, мора да се признае дека руското население е во изолација, а новите закони донесени од Кремљ дополнително ќе ја влошат внатрешната состојба на индивидуалните слободи на изразување и слободата на печатот. Познато е дека и онака тешката ситуација со медиумите во Русија е отежната со новите ограничувања. Руски уредници и новинари поднесоа оставки од државните медиуми во знак на протест против уредувачката и воената политика во Украина. Што се однесува до внатрешно-политичките случувања, руската влада ќе продолжи да ги држи под притисок руските граѓани со сурови методи до екстремна изолација. Останува рускиот народ во наредните месеци да не се согласува со оваа војна и да бара промени исто како што тоа го направи во 1990 година.
Демократска Русија повторно поврзана со развиениот свет останува во рацете и умовите на рускиот народ, кој мора да работи за соборување на автократите и враќање на слободата. Во спротивно, натамошното продолжување на оваа Русија, ќе има последици за иднината на народот и нивната благосостојба. Промените во Русија мора да започнат од внатре. А војната во Украина која ја најде Русија неподготвена треба да се и служи на рускиот народ, како историски момент за коренити промени, со соборување на автократите, со крајот на опакиот менталитет во руското владеење со соседните држави и светот. Вистински промени за отворена Русија далеку од настаните од 1917 година.
Извор: МЕТА
