НАСА предложи научно-фантастични планови за потенцијално затворање на супервулкан – доколку некој покаже знаци на непосредна ерупција.
Но, таквата геолошка шема можеби никогаш нема да биде потребна. Во новото истражување од Институтот за вселенски студии Годард на НАСА и Универзитетот Колумбија, научниците открија дека најмоќната скала на ерупција – која испушта огромна количина на материјал во атмосферата – веројатно нема да ја втурне Земјата во длабока, студена вулканска зима, пишува Марк Кауфман на Mashable.
Навистина, неверојатните гасови и пепелта што се разнесуваат на небото со „супер-ерупција“, која еруптира преку 240 кубни милји (1.000 кубни километри) магма, неизбежно би блокирала дел од сончевата светлина и ќе има ефект на ладење. Според ова најново истражување, веројатно нема да биде погубно за животот на глобално ниво.
„Релативно скромните температурни промени што ги најдовме најкомпатибилни со доказите може да објаснат зошто ниту една супер-ерупција не произведе цврсти докази за катастрофа од глобални размери за луѓето или екосистемите“, вечи Захари Мек Гроу, водечки автор на студијата и истражувач во НАСА GISS и Универзитетот Колумбија. Истражувањето неодамна беше објавено во Journal of Climate.
За споредба, озлогласената американска ерупција на планината Сент Хеленс во 1980 година – која беше толку силна што целосно ја затемни сончевата светлина во Спокејн, Вашингтон, лоцирана на 250 милји оддалеченост – ослободи 0,67 кубни милји вулканска лава. Иако е импресивно, тоа е безначајна количина во споредба со супер-ерупција.
Се разбира, (за среќа) е невозможно за научниците од Земјата да анализираат неодамнешна супер-ерупција. Тие се ретки. Последниот таков настан се случил пред повеќе од 22.000 години во Таупо во денешен Нов Зеланд. Јелоустоун, во САД, е нашироко познат по своите способности за супер-ерупција: Некои ерупции на Јелоустоун во текот на изминатите неколку милиони години создадоа слоеви од вулканска карпа од лава со дебелина од над 1.300 стапки (400 метри).
Како суперерупција на вулкан ќе влијае на Земјата
Во недостаток на директно набљудување на таквата експлозија, научниците користат компјутери за да симулираат како мега-настанот ќе влијае на нашата планета. Клучната состојка во продолженото вулканско ладење не е пепелта, што всушност е ситен фрагмент од вулканска карпа: тоа е гасот сулфур диоксид од вулканите кој се кондензира во течни сулфатни честички. Откако високо на небото во стратосферата на Земјата (околу шест до 30 милји нагоре), сулфур диоксидот реагира со атмосферските молекули за да произведе капки кои можат да останат една година или повеќе. И кога сончевата светлина ги погодува овие капки, енергијата се рефлектира назад во вселената, лишувајќи ја нашата планета од значителни количини сончева светлина.
Истражувањето на НАСА симулираше како овој гас, исфрлен во стратосферата за време на супер-ерупција, ќе влијае на температурите на површината на Земјата.
Драматичното ладење може да ги уништи посевите, растителниот свет и многу екосистеми. Сепак, симулациите покажаа дека иако ќе дојде до одредено ладење, тоа нема да предизвика температурни промени многу повеќе од најголемите ерупции во модерната историја.
„Општо земено, секогаш размислувате за ладење на вулканите. Но, оваа студија вели дека има ограничување за тоа“, изјави за Mashable Валентина Аквила од Американскиот универзитет која ги истражува влијанијата на вулканизмот. Акила немаше никаква улога во новото истражување на суперерупцијата.
Има ограничување на ладењето бидејќи супер-ерупцијата ќе експлодира огромен волумен на честички во атмосферата. Но, штом се таму, тие се собираат заедно. Од суштинско значење е што поголемите честички се помалку ефикасни во рефлексијата на сончевата светлина во споредба со помалите честички – бидејќи има помала површина од која сончевата светлина може да се рефлектира, објасни Аквила. Уште повеќе, поголемите капки побрзо паѓаат од небото.
Но, тоа не е се. Сулфурните честички, исто така, ја задржуваат топлината што зрачи од Земјата – слично на стакленички гасови кои моментално ги поттикнуваат климатските промени. Така, додека дел од сончевото зрачење се блокира, радијацијата што произлегува од нашата планета исто така се апсорбира, што предизвикува привремен ефект на затоплување.
„Ги добивате овие два спротивставени ефекти“, изјави МекГро за Mashable.
Во 1991 година, драматичната ерупција на планината Пинатубо (ни приближно супер-ерупција) исфрли околу 15 милиони тони сулфур диоксид во стратосферата, намалувајќи ги глобалните температури за околу половина степен Фаренхајт (околу 0,3 степени Целзиусови) две години. Ова истражување сугерира дека ерупцијата стотици пати поголема може привремено да предизвика ладење од околу 2,7 степени целзиусови (1,5 степени Целзиусови).
Volcanic eruptions can cause short-term cooling on Earth, as particulates and aerosols block out the Sun. Scientists have long wondered if “supervolcano” eruptions could drop global temperatures many times lower. This new study suggests the answer is no. https://t.co/hLE3LsMozX
— NASA Earth (@NASAEarth) March 5, 2024
Се разбира, влијанијата на супер-ерупцијата сè уште би биле разорни регионално.
„Супер-ерупција би предизвикала огромни проблеми во близина на местото на ерупција“, рече МекГроу.
Околу Јелоустоун, делови од Монтана, Вајоминг и Ајдахо ќе бидат набиени со екстремно жешки текови на лава, пепел и гас, наречени пирокластични текови, објаснува истражувањето на US Geologic. Би биле потребни масовни евакуации за да се избегнат огромни жртви. Поблиску до ерупцијата, денот ќе се претвори во ноќ. Падот на пепел ќе се прошири на огромен дел од САД.
„Супер-ерупција би предизвикала огромни проблеми во близина на местото на ерупција.
Но, човештвото нема да биде загрозено. Можеме да бидеме сигурни во ова бидејќи имаше две масивни експлозии додека луѓето беа присутни на Земјата, и двете беа всушност поголеми од најновата катаклизмична ерупција на Јелоустоун. Овие ерупции беа од Тоба, Индонезија, пред околу 74.000 години и од Таупо, Нов Зеланд, пред околу 26.500 години“, се наведува во истражувањето.
Вулканолозите не гледаат никакви неизбежни супер-ерупции на хоризонтот. Но, за среќа, вулканите ќе покажат знаци многу пред настанот. Ќе имаме многу предупредувања.
Извор: Mashable.
Подготви: Ј. Ѓ.
