Од експлозијата што се случи минатиот петок во селото Варага во општина Зубин Поток – Косово, беше оштетен водоводниот канал Ибер-Лепенци, од каде вода се снабдува од Ујманското Езеро до неколку градови во земјата, како и Косовската енергетска корпорација за ладење. термоелектраните неа.
Од овој напад, причинета е голема материјална штета на каналот Ибар-Лепенец и прекинато е снабдувањето со вода за пиење за повеќе области и локалитети, како и загрозување на снабдувањето со електрична енергија.
Косово ја обвини Србија и побара од меѓународниот фактор да ја смета српската држава одговорна за овој напад
Косовската полиција соопшти дека во нападот биле употребени 15-20 килограми експлозив.
Директорот на полицијата Газменд Хоџа соопшти дека е јасно оти имаме работа со добро организирана група која има знаења и вештини за употреба на експлозивни направи.
Во рациите што следеа, косовската полиција заплени над 200 воени униформи, 6 чизми, 3 рачни бомби, 2 пиштоли АК47, 1 револвер, муниција од различен калибар, фитили за иницирање експлозиви, воени шлемови, маски, ножеви, пари и друга опрема.
По нападот, премиерот на Косово, Албин Курти, ја обвини Србија за „криминален и терористички напад“, кој, според него, имал за цел „да ја оштети можеби најважната инфраструктура“ на земјата.
Тој рече дека Радоичиќ, кој ја презеде одговорноста за смртоносниот напад во септември 2023 година во селото Бањска во Звечан, „е слободен во Србија и води со тамошните паравоени елементи“, кои, како што рече, го мразат Косово и луѓето од неа.
Во доцните часови таа ноќ се состана Советот за безбедност. Советот одобри дополнителни мерки за зајакнување на безбедноста околу критичните објекти и услуги како што се мостови, трафостаници, антени, езера, канали итн.
Претседателката на Косово, Вјоса Османи, ги обвини „српските криминални банди“ за нападот врз критичната инфраструктура на Косово.
„Заштитата на уставноста и законитоста во секој агол на државата и бескомпромисната борба против овие криминални елементи се од витално значење“, рече таа и ги повика граѓаните да продолжат да покажуваат смиреност и разумност додека институциите не го истражат случајот и не ја санираат штетата.
Реакции од меѓународниот фактор
Нападот најостро го осуди и меѓународниот фактор.
Американскиот амбасадор во Приштина, Џеф Ховениер, нападот на каналот Ибар-Лепенец го нарече страшен.
„Во име на САД сакам да го кажам она што веќе го кажавме, дека максимално го осудуваме овој страшен напад на критичната инфраструктура на Косово, загрозувајќи го снабдувањето со електрична енергија на земјата, загрозувајќи го греењето, загрозувајќи ја водата за пиење. САД поддржуваат сеопфатна истрага. Им понудивме целосна поддршка на косовските власти во оваа истрага. Сметаме дека е важно одговорните да бидат идентификувани и повикани на одговорност. Овие насилни дејствија се неоправдани“, рече американскиот амбасадор.
Амбасадорот на Обединетото Кралство во Косово, Џонатан Харгривс изјави дека „сериозниот инцидент во Зубин Поток може да има сериозни последици за снабдувањето со енергија и вода во различни заедници во многу делови на Косово“. Тој побара брза истрага за овој напад.
Германскиот претставник во Косово, Јорн Роде, изјави дека најостро го осудува нападот што ги погодува „заедниците ширум Косово“.
„Ги повторуваме повиците за целосна истрага и изведување на сторителите пред лицето на правдата. Германија е подготвена да ги поддржи косовските власти“, рече тој.
Шефот на Канцеларијата на ЕУ во Косово, Аиво Орав, го осуди „нападот на каналот за вода во Зубин Поток, кој остава значителен дел од Косово без водоснабдување“. Тој рече дека веќе „нудел помош од ЕУ на косовските власти“ и дека „инцидентот мора да се истражи, а одговорните да бидат изведени пред лицето на правдата“.
Европската Унија подоцна преку соопштение ја осуди и ја нарече терористичка експлозија во водениот канал Ибар –Лепенец во Варага – Зубин Поток.
„Европската унија најостро го осудува терористичкиот напад извршен во петокот на каналот за вода во Ибар Лепенец во Зубин Поток на северот на Косово“, се вели во соопштението на ЕУ.
ЕУ го нарече нападот „одвратен чин на саботажа врз критичната цивилна инфраструктура на Косово, која обезбедува вода за пиење за значителен дел од населението на Косово и е витална компонента на енергетскиот систем на Косово“.
Како резултат на нападот, продолжува да има намалувања на водата за пиење во некои општини во земјава.
За диверзантско-терористичкиот напад на каналот „Ибар-Лепенец“ досега се уапсени 10 лица, но засега само двајца осомничени имаат 30-дневен притвор.
Нападот беше повод да го поканиме Газменд Берлајоли- извршен директор на тинк -тенк организацијата Балкан Форум со седиште во Косов,о на ексклузивно интервјуто за подкастот на англиски јазик Currents (струи).
„Мислам дека прво и пред сé, е важно да се категоризира овој чин како чин на терор. А тоа е така, затоа што тоа беше напад на критична инфраструктура. А тоа е вистина, тоа е факт. И тогаш, секако, моето мислење е чиј интерес би бил да ги направи овие дела. И пред да избрзаме со заклучоци и да го оставиме ова на истраги, мислам, се подразбира дека главниот интерес е српскиот интерес, како и на нивниот голем брат, што е Русија, некако да ги создадат овие нови жаришта, нови конфликти или само да поттикнат нови настани за да се задржат тензиите, што се чини дека е од интерес за нив“, вели Берлајоли во опсежното интервју кое можете да го ислушате и прошитате на линкот во продолжение.
Подготви: Д. Тахири/Цивил Медиа
