Токсичната прашина на Марс би ја направила идната мисија на Црвената планета исклучително опасна за астронаутите и бара значителни контрамерки, сугерира новото истражување.
Супстанции како силициум диоксид, гипс, перхлорати и нанофазни железни оксиди содржани во прашината на Марс може да имаат опасни по живот ефекти врз членовите на потенцијалната мисија на Марс, според студијата објавена во GeoHealth минатиот месец.
„Најголемата опасност е ризикот за белите дробови на астронаутите. Бидејќи прашината е толку фина, се очекува таа да остане во белите дробови на астронаутите и дел од неа да се апсорбира во крвотокот. Астронаутите веќе се изложени на ризик од белодробна фиброза поради изложеноста на радијација при вселенските летови, а многу од опасностите, вклучително и силициум диоксид и железни оксиди, може да предизвикаат белодробно заболување кое може да биде надредено“, изјави во средата за Си-Ен-Ен коавторот на студијата Џастин Ванг, студент по медицина на Медицинскиот факултет Кек на Универзитетот во Јужна Калифорнија (USC).
Ванг, исто така, ја истакна загриженоста дека перхлоратите – хемиски соединенија кои се откриени на токсични нивоа во почвата на Марс – може да предизвикаат дисфункција на тироидната жлезда и апластична анемија – состојба во која телото престанува да произведува доволно крвни клетки.
Со оглед на должината на времето што би било потребно за враќање на Земјата од Марс, како и доцнењето во комуникацијата со нашата матична планета, според студијата, решението е да се избегне изложување на прашина преку филтрирање, чистење на кабината и употреба на уреди за електростатско одбивање.
Сепак, Ванг е оптимист дека токсичната прашина не ја прави мисијата на Марс невозможна.
„Иако прашината на Марс нема да биде најопасниот дел од мисијата на Црвената планета, тоа е дефинитивно опасност што може да биде штетна за астронаутите, но лесно може да се избегне со оглед на тоа што сме соодветно подготвени за тоа“, рече тој.
Коавторот на студијата Брајан Хинек, професор по геолошки науки на Универзитетот во Болдер, ги истакна пошироките влијанија на марсовската прашина.
„Постојано паѓа од небо и покрива сè. На секои неколку години има бури кои ја опфаќаат целата планета покривајќи ја со дебел слој“, рече тој за Си-Ен-Ен, нагласувајќи дека на вселенските летала, возилата, соларните панели и другата опрема „ќе им треба постојано внимание за да продолжат да функционираат“.
Нашите ровери веќе го доживеаја ова со губење на научни инструменти или целата мисија поради соларните панели кои се затрупани со прашина. Овие секундарни размислувања ќе имаат значително влијание и врз луѓето“, рече Хајнек.
Џулија Картрајт, независен научен соработник на Институтот за вселена на Универзитетот во Лестер, која не беше вклучена во студијата, изјави за Си-Ен-Ен дека ублажувањето на прашината е голем проблем за истражување на вселената.
„Како што истакнаа авторите – прашината навистина доаѓа од секаде, и се однесува малку поинаку од прашината на Земјата. Овде, повеќето прашина и честички минуваат низ нивните патувања и имаат тенденција да бидат прилично заоблени кога ќе ја погледнете под микроскоп. За споредба, на Месечината и Марс имате работа со многу остри, шилести честички кои ја немаат истата активност. Ова е проблем ако се во воздухот што го дишете – острите честички се со поголема веројатност да предизвикаат иритација на меките мембрани, каде што може да наидете на проблеми со вашите бели дробови“, рече таа.
Картрајт вели дека процесот може да се спореди со изложеност на азбест, влакнест минерал кој се користел во градежни материјали додека истражувањето не утврдило дека предизвикува здравствени проблеми, вклучувајќи рак на белите дробови, мезотелиом и белодробна срцева болест.
Таа, исто така, ги истакна прашањата околу употребата на филтри за чистење на воздухот од „непријатни елементи и соединенија“ како што се хром, арсен и кадмиум.
„Претпоставувајќи дека сте способни да ги филтрирате, сепак ќе треба да имате стратегија за менување на сите филтри низ кои би требало да дишете и ќе треба да имате товар од тие филтри во вселенското летало“, рече Картрајт.
И Џонатан Иствуд, професор по вселенска физика на Империал колеџ во Лондон, се согласи дека ќе бидат потребни софистицирани решенија за да се надминат опасностите што ги носи марсовската прашина.
„Растојанието од Земјата до Марс значи дека е исклучена брза евакуација назад на Земјата, и затоа е неопходно да се има целосна медицинска способност локално на површината. Како што истакнуваат авторите, решавањето на ова е многу интердисциплинарен проблем каде медицинските, инженерските и научните дисциплини мора да се спојат за да најдат решение“, изјави тој за Си-Ен-Ен.
Наталија Завина-Џејмс, виш менаџер за истражување на истражувањето во Вселенската агенција на ОК, изјави за Си-Ен-Ен дека „студијата ја илустрира широчината на размислувањата потребни за заштита на здравјето на астронаутите“.
„Одлично е да се започне да се гледаат студии, како оваа, кои се однесуваат на аспектот на човековото здравје на истражувањето на Марс. Ова е критичен аспект на целта на хоризонтот, со огромни етички импликации што мора да се разгледаат во длабочина пред да полетаат мисиите со екипажот“, рече таа.
Подготви: Ј. Ѓ.
