На Фронтлајн, во сабота, го претставуваме романот „Кругови“ издание: „Или-Или“ на авторката Тина Иванова.
Ова е современа книга – новела која обработува неколку ликови коишто живеат надреален живот, меѓутоа чие поведение, е поттикнато од објективните општествени, политички и социо-културни случувања. Нејзината кружна симболика потекнува од ликовите коишто тргнуваат од едно место и повторно се враќаат на истото тоа место, без притоа да ја остварат целта што си ја замислиле – да ја изживеат сопствената револуција.
Како што ќе напише рецензентот на оваа книга, д-р Александар Прокопиев, „она што го одликува кусиот роман ‘Кругови’ е што на мал број страници се прикажува еден свет на секојдневјето скопско, современо, денешно, што не е само одраз на сегашниот живот на главната јунакиња, туку и средба со некои вечни дилеми, што веројатно го мачат посензитивниот и поумен човек, секогаш. Притоа, би истакнал една специфична карактеристика на Иванова што мене многу ми се допадна. Тоа е користењето на јазикот. Имено, таа не спаѓа во оние писатели кои би копале во некои архаизми или дијалектизми, но нејзиниот јазик е многу сочен. Тоа е едноставно затоа што има внатрешна поткрепа, дејствува многу индивидуално и лично, од една страна, и препознатливо, од друга страна. Некој поупорен критичар би нашол во прозата на Иванова елементи на филмско сценарио, визуелни елементи во секој случај, затоа што она што доаѓа како плод на визуелното искуство, а тоа е монтажата, дијалозите, атмосферата, има многу визуелни наслојки. Но, токму тоа му дава на ‘Кругови’ една современа постмодерна структура, што сигурно ја вклучува Иванова во редот на најљубопитните истражувачи во новата македонска проза“.
„Кругови“, затоа што асоцира на почетокот и на крајот на животот, на повторното раѓање и повторно умирање.
1 ДЕЛ | 2 ДЕЛ | 3 ДЕЛ | 4 ДЕЛ | 5 ДЕЛ
6 ДЕЛ
МОЛИТВА
Со Франц често разговаравме за смртта додека студиравме на Музичката академија. Тој велеше дека Малер постојано го асоцира на смрт, ама на смрт од која никој не би се плашел. Чудно. Мене многу музички дела ме поврзуваа со смртта. Си мислев, тоа силно нешто што и музиката и смртта ги врзува е величественоста. Не знаев што значи точно овој збор, ама ја чувствував неговата симболика. Затоа и често му велев дека кога ќе умрам, сакам на погребот да ми свират нешто од Полјакот Горецки, а може и од Моцарт, неговиот Реквием, на пример.
„Тие дела се величествени, Франце, драг мој пријателе, те обвиткуваат со цврсто платно силно дури и преку очите. Како Худини се обидувам да се извлечам од него, сè додека во себе го поседувам и последното парче воздух. Но, како да не сакам, а често не сакам да се ослободам. Убаво ми е така, пријателче, убаво“, му велев на страшливиот Франц.
Франц ми рече дека мајка му постојано се молела, ама нејзината молитва не била како другите:
„Само уште еднаш да го помирисам здивот на син ми, оној здив на мало бебе хрането со мајчино млеко. Само уште еднаш да го вдишам неговото невино и толку опојно издишување. Сакам да продре длабоко во моите гради. Само тоа, пред да умрам, те молам Господе!“
Мајка му на Франц има три сина. Таа не сакаше да пораснат. Ама, и таа не сакаше да умре, многу се плашеше од смртта, само за неа зборуваше.
„Сакам само уште еднаш да ми каже ’Мамо, многу те сакам!‘, и силно да ме прегрне. Пред да умрам, те молам Господе! Ете толку, те молам Господе!“
Мајка му на Франц се молеше во шпајзот.
Јас и Франц често се шегувавме за смртта и за мајка му.
„Само уште еднаш да ја слушнам ’My Funny Valentine‘ како ја пее Нико, те молам Господе, пред да умрам“, му велам и се газам од смеење. А, тој мене: „Може и оние познатите стихови кои таа ги направи со Иги Поп:
„Midnight winds are landing at the end of time
A true story wants to be mine
The story is telling a true lie
Mandolins are ringing to his viol singing“
„Не, не, пред да умрам само уште еднаш да ја слушнам Шестата симфонија од Бетовен, а може и Валцерот број 2 од Шостакович. Те молам Господе, пред да умрам да станам птица. Сакам да видам како се живее помеѓу, ниту на небото ниту на земјата. Сакам и уште еднаш да ме погледне оној Гаврил од соседната зграда кој знам дека е вљубен во мене, што ми е секси, па понекогаш си замислувам како водиме љубов. Тоа за подобро да заспијам, инаку вистински не сакам“.
Му зборував, а тој замислено гледаше во портокаловите столчиња во холот на Академијата и молчеше. Ми рече: „Страв ми е да завршам. Страв ми е да си ги кажам желбите до крај. Можеби стварно ќе умрам. А, од тоа многу се плашам. Како Силвија Плат, на пример, или Џенис Џоплин, или Џеф Бакли. Тие како да си ја повикуваа смртта. Мајка ми ми вели дека сите ќе умреме“.
„Јас не ја замислувам со црна наметка и срп. Мене ми е убава, ама онаква убавина од која сите се плашат. Сите се плашат да ја допрат. Како за најубавата девојка од класот. Никој од момците нема храброст да ѝ пријде, а сите потајно ја посакуваат. Таа, на крајот, останува сама, или се мажи со оној што изгледа најсмотан, а всушност бил скриен мачор, скриен талент за женски. Ете, така некако си ја замислувам неа. Ме милува нежно по лицето“, му велам.
„Знаеш дека Бог одбил да ја ослободи смртта од должноста? Таа го молела, не можела да го издржи плачот на луѓето“, ми вели Франц. Знаев дека ќе се погрижи и нешто да прочита за неа.
„Сигурно ѝ е многу тешко“, завршувам.
По ваквите инфантилни муабетења во празно и двајцата се плашевме кога си заминувавме накај дома, секој сам во мислите, секој со својата параноја. Колку е таа безобразна, колку е горделива и проста во исто време, колку ме мачи и ме понижува, ме понижува пред самата себе да клечам да ја молам на колена да ме остави уште малку! Колку само ме демне, ме притиска одозгора на темето како со најголемиот клинец да ме боде сè додека не ми ја исцица сета сила. Потоа, воздивнувам, а знам дека мојот здив ќе отиде таму каде што треба. Си велам, да не размислувам за тоа, иако ме гребе, ме чеша по грбот постојано. И морниците ми остануваат. Гледам по накострешените влакна на рацете. Само да не станам како мајка му на Франц.
Миро, ме потсетуваше често мајка ми на неговите зборови, особено кога бев во состојба на патолошка хипохондрија, ѝ велел дека крајот на животот следува откако ќе седнеме на удобна фотелја и силно ќе се издишеме. Сакал да каже, по мое толкување, дека не треба да мислиме на последните звуци од музиката, туку на патот како е дојдено до нив, до кулминацијата.
Уф, ми се заплеткала косата горе не можам да ја исчешлам. Ме боли. Толку се заплеткала што морам да го исечам овој прамен.
Ми се јави мајка му на Франц. Се разболел, па нема да дојде утре на предавање.
Ми недостигаше Франц, особено таа негова невина плашливост. Секогаш трептеше како изводенето глувче кога нашите разговори се движеа во насока на демек сериозно толкување на нештата, особено на смртта. Иако ништо не знаевме за тоа. Еднаш ми спомена само дека од нашите муабети не можел да си го дрка. Секогаш му излегувала сликата за смртта и дека веднаш му се спуштал и додека не заспиел ме пцуел. Но, дека утредента пак сакал да се шегуваме на истата тема. Случајно му го видов фалусот на Франц додека го чекав да уринира во машкото веце, а јас си ставав кармин и го бакнував огледалото за да оставам трага. Му беше чуден, така тенок и накривен. И двајцата знаевме дека го видовме, ама не си кажавме ништо. Никогаш не ми зборуваше за неговите сексуални искуства, освен за дркањето со смртта.
Дрвениот кревет на кој спиев во мојата соба често се тресеше. Тоа не беше земјотрес. Како да го чувствував Франц легнат до мене и мастурбира. Можеби тоа беше неговата душа. Можеби многу мислел на мене. Можеби беа духови.
И повторно се сетив на Миро. Силен беше неговиот израз, барем за мене, мене ми дејствуваше сугестивно, па често ми се врткаше низ браздите. Се чудевме јас и мојата пријателка Правда која, исто така, студираше на Музичката академија, кога еден ден го видовме „лудиот“ пред портокаловите столчиња како се ѕвери во Франц. Обично беше стациониран на плоштад како оние скулптури што работат за пари, само за да биде блиску до мајка ми. Но, тогаш го гледаше упорно и ѕверски му се смееше. Тоа беше ми се чини единствениот пат да го видам Миро со поглед вперен кон нечии други очи. Франц демек се подбиваше со него фрлајќи му погрдни зборови, но и јас и Правда знаевме дека гаќите му се стресоа од страв. Франц на крајот го погоди и со лист хартија, нотен лист на кој беше напишана вежбата по солфеж што ја работевме за испит. „Симнувавме“ мелодија од „Реквием“ на Габриел Форе. Миро си го зеде листот, почна да се допира со него по цело тело, на начин како да се капе, како да се трие, и на крај си го смести во чорапот. Си замина трчајќи.
Франц беше бесен, зборуваше дека целиот негов труд заминал во смрдливиот чорап на Миро будалата. Тогаш и за последен пат го видов.
