Денот кога падна Индира Ганди, замолкна гласот на Шон Конери, а светот ја носи маската на Halloween
Во рубриката „Временско ЕХО“ на Фронтлајн, се навраќаме на приказните што се случиле на денешен ден и го обликувале светот и човечката свест.
Во шест сегменти – наука, технологија и космос; историја и општество; култура и уметност; симболика; личност и спорт – времето добива глас што одекнува од минатото до сегашноста.
Од протести до музика, од храброст до добрина, од титули до ѕвезди – времето секогаш остава трага.
Наука, технологија и космос
„Денот на темната материја и дигиталното будење на светот.“
На 31 октомври физичарите ширум светот го слават Dark Matter Day, потсетувајќи нè дека најголемиот дел од универзумот е невидлив, но реален. Во лабораториите од ЦЕРН до Брукхејвен, научниците ги бараат трагите на мистериозната темна материја што ги држи галаксиите заедно.
На истиот ден во 1945 година, во МИТ се одржува првата конференција за дигитални компјутери, симболично раѓајќи ја ерата на информатиката.
А во 2011, Обединетите нации го прогласија 31 октомври за ден кога светската популација ја достигнала бројката од седум милијарди луѓе.
Историја и општество
„Од реформацијата во Витенберг до трагедијата во Њу Делхи.“
На 31 октомври 1517 година, Мартин Лутер ги закачува своите 95 тези на портата на црквата во Витенберг, поттикнувајќи револуција што ќе ја смени духовната карта на Европа.
На истиот датум во 1864, Невада станува 36-та држава во Соединетите Држави, токму пред претседателските избори на Линколн, кој барал поддршка за укинување на ропството.
Но овој ден носи и темна сенка: 1984 година, кога телохранителите ја убија премиерката на Индија, Индира Ганди, поради нејзината воена акција во Златниот храм во Амритсар. Атентатот предизвика бран насилства, но и симбол на жртва за идеја.
Култура и уметност
„Од сцената на Бродвеј до бесконечната сцена на филмот.“
На овој ден во 1896 година е родена Етел Вотерс, првата афроамериканска актерка номинирана за „Еми“ и глас што го премости џезот и театарот.
Во 1968 година, Стенли Кубрик добива официјална потврда дека неговиот филм 2001: A Space Odyssey станал културен феномен што ја менува естетиката на научната фантастика.
А на 31 октомври 2020 година, Шон Конери, првиот и најхаризматичен Џејмс Бонд, го напушта светот на живите. Симболично, токму на ноќта на Halloween, светот му го оддава последното збогум — маскиран меѓу своите сопствени митови.
Симболика
„Ноќта на маските и сенките што не исчезнуваат.“
31 октомври е ден на Halloween, потекнат од келтскиот празник Samhain, кога според старите верувања, границата меѓу живите и мртвите се брише. Денес, тоа е ноќ на светилки, костими и игра со стравот — начин човештвото да го припитоми непознатото.
Истовремено, за милиони протестанти ширум светот, тоа е Ден на Реформацијата – спомен на духовното будење што го започнал Мартин Лутер.
Личност
„Три лица на судбината: Индира, Шон и Мартин.“
Индира Ганди, жена со челична волја и визија, падна од куршумите на своите чувари, но не и од историјата.
Шон Конери, човекот што му даде глас и иронија на Бонд, ја напушти сцената со достоинство, оставајќи зад себе легенда.
Мартин Лутер, скромниот монах од Германија, стана симбол на револуција без меч, со зборови што ја потресоа црквата и империјата.
Спорт
„Денот кога бојата на кожата не беше повеќе пречка.“
На 31 октомври 1950 година, Ерл Лојд станува првиот Афроамериканец кој настапил во НБА натпревар – симболичен чекор во борбата за еднаквост.
Во 1974, легендарниот Мухамед Али ја добива титулата во „борбата на векот“ во Киншаса, победувајќи го Џорџ Форман со својот легендарен стил „rope-a-dope“.
Редакција Фронтлајн
Рубриката Временско ЕХО е во соработка со ChatGPT и Gemini.
