Со години, египтолозите жестоко дебатираа како масивните пирамиди на древниот Египет биле изградени пред повеќе од 4.000 години. Сега, тим од инженери и геолози носи нова теорија на „хидрауличен подигнувач“ по кој би пловеле тешките камења низ средината на најстарата египетска пирамида користејќи складирана вода.
Древните Египќани ја изградиле Степената пирамида за фараонот Џосер во 27 век п.н.е., и таа била највисоката градба во тоа време, која била висока околу 62 метри. Но, како точно бил подигнат споменикот, со голем број камења со тежина од 300 килограми, остана вековна мистерија, според студијата објавена во понеделникот во PLOS One.
„Многу публикации детално разговараа за процедурите за градење пирамиди и обезбедија опипливи елементи, но тие обично се фокусираат на поновите, подобро документирани и помали пирамиди на Средното и Новото кралство (1980-1075 п.н.е.)“, рече главниот автор Др. Ксавиер Ландро, извршен директор на Палеотехник, приватен истражувачки институт во Париз кој ги проучува античките технологии.
„Техниките би можеле да вклучуваат рампи, кранови, макари, преклопни лифтови, дигалки, стожери или комбинација од овие методи. Но, што е со пирамидите на Старото Кралство (2675-2130 п.н.е.), кои се многу поголеми? Додека човечката сила и рампите може да бидат единствената градежна сила за мали структури, други техники можеби се користени за големи пирамиди.“, додава Ландро.
Користејќи интердисциплинарен пристап, новиот труд беше првиот што пријави систем во согласност со внатрешната архитектура на пирамидата, напишаа авторите.
Сложениот систем за третман на вода што се базира на локалните ресурси би овозможил лифт на вода во внатрешната вертикална оска на пирамидата кој би ги подигнал тешките камења до средината на пирамидата.
Иако теоријата е „генијално решение“, некои египтолози не се убедени, бидејќи пораспространетата теорија е дека древните Египќани користеле рампи и транспортни уреди за да ги стават тешките блокови на место, рече египтологот д-р. Дејвид Џефрис, пензиониран виш предавач по египетска археологија на Универзитетскиот колеџ во Лондон, кој не бил вклучен во студијата. Еве што велат експертите за новата теорија.
Египетската пустина некогаш била савана
Со анализа на достапните податоци, вклучително и палеоклиматологијата, проучувањето на древната клима и археолошките податоци, истражувачкиот тим сугерираше дека водата од античките потоци течела од западниот дел на висорамнината Сакара во систем од длабоки водни ровови и тунели што ја опкружувале Степената пирамида.
Водата, исто така, би течела во Гиср ел-Мудир – правоаголна варовничка структура која е масивна: 650 на 350 метри, што би дејствувала како проверена брана. Оваа направа, за која претходно се мислеше дека е тврдина, арена за славење или зграда за добиток, ќе ја контролира и складира водата од силните поплави, како и тоа дека ќе ги филтрира талогот и нечистотијата за да не ги затнат водните премини.
Теоретизираниот систем за третман на вода не само што ќе овозможи контрола на водата за време на поплави, туку исто така ќе обезбеди „соодветен квалитет и квантитет на водата и за потребите на потрошувачката и за наводнувањето и за транспорт или изградба“, рече коавторот на студијата, д-р. Гијом Питон, истражувач во Францускиот национален истражувачки институт за земјоделство, храна и животна средина INRAE, со седиште во Институтот за еколошки геонауки на Универзитетот Гренобл Алпи.
Авторите укажаа на неколку претходни студии кои открија дека пустината Сахара имала поредовни врнежи пред илјадници години отколку денес. Наместо тоа, пејзажот би наликувал на савана, која би можела да поддржува повеќе растителен свет отколку сушните пустински услови. Сепак, има дебата за тоа кога точно климатските услови биле повлажни.
Можеби имало доволно вода за поддршка на систем како што е хидрауличниот лифт, рече д-р. Џудит Бунбери, геоархеолог од Универзитетот во Кембриџ во Лондон, која не била вклучена во новата студија. Таа укажа на минатите истражувања кои откриле дека олуците за дождовница се граделе и користеле во Старото Кралство.
„Мислам дека има прилично распространето верување дека било поврнежливо во Старото Кралство, секако во раното Старо Кралство кога се градела Степената пирамида“, додаде таа.
Од друга страна, експертите дебатираат дали би имало доволно постојани врнежи за да се наполнат конструкциите што би го поддржале хидрауличниот лифт, како што е „Сува ров“, џиновски канал што ја опкружува Степената пирамида и блиските структури, Авторите веруваат дека собирале вода која помогнала да се напојува лифтот кога е во употреба.
Според Џефрис, позелениот период на Сахара најверојатно завршил до почетокот на третиот милениум п.н.е. Слабите врнежи нема да можат да ги наполнат структурите до степенот што е потребен за хидрауличен лифт, а дополнително и загубата на вода во варовникот на конструкцијата, додаде д-р. Фабијан Велк, директор на Институтот за археологија на Универзитетот кардинал Стефан Вишински во Варшава, Полска. Велц не беше вклучен во новата студија.
„Имаше влажна климатска промена (сезонски – зимски дождови) во северен Египет (исто така во Сакара) за време на 3-та династија (2670-2613 п.н.е.), но нивниот интензитет беше релативно низок. Овие дождови, дури и полнејќи ги вадиите (сувата долина освен во дождовните сезони) со вода, не би можеле да го наполнат сувиот ров ни во мала мера… овие води веднаш би биле исцедени од гравитацијата длабоко во карпестиот масив, за кој нема сомнеж (освен ако не беше библиска поплава)“, рече Велц.
Авторите на студијата се согласија дека е многу малку веројатно системот трајно да се наполнил со вода и тврдат дека е поверојатно дека поројните поплави од тоа време можеле да обезбедат доволно вода за да го поддржат хидрауличниот лифт за време на изградбата на пирамидата. Сепак, има уште потребни истражувања за да се знае точно колкави врнежи и поплави веројатно се случиле во ова време, забележаа авторите во студијата.
Ова не е првпат Нил да се истражува дали имал улога во градењето на пирамидите. Студијата објавена во мај открила пресушена делта на огромната река и се претпоставува дека потокот најверојатно се користел за транспорт на масивни варовнички блокови до градилиштата на повеќе пирамиди. Исто така, постојат некои докази за древните Египќани кои користеле хидраулика во помал обем, рече Џефрис.
Мистерии на древните египетски структури
Истражувачите претходно не утврдиле јасна цел за вертикалната оска во пирамидата на Џосер. Некои подоцнежни пирамиди, како што е Големата пирамида во Гиза, имаат шахти за кои се верува дека се користеле за вентилација, а можно е и внатрешното вратило да било наменето за осветлување или за ублажување на притисокот врз комората одоздола, рече Џефрис. Но, како прва од ваков вид, Степената пирамида беше експериментална структура за која се верува дека започнала како мастаба (рамна гробница) и била изградена, така што останува нејасно за што точно биле наменети нејзините внатрешни карактеристики, додаде тој.
Оската во рамките на Степената пирамида е поврзана со подземен тунел долг 200 метри што се поврзува со друго вертикално вратило надвор од пирамидата. Надворешното вратило потоа може да се поврзе со претпоставениот дел за транспорт на вода на Сувиот ров, наречен Длабок Ров, но потребни се дополнителни истражувања, напишаа авторите во студијата.
Внатрешното вратило започнува директно под пирамидата во близина на центарот каде што се наоѓа гранитна кутија со приклучок во основата. Се верува дека оваа кутија е погребна комора на кралот Џосер, но наместо тоа, авторите сугерираат дека е изградена со цел да се отвора и затвора хидрауличниот лифт, овозможувајќи и на водата да го наполни вратилото кога е во употреба.
Што се однесува до тоа дали други пирамиди биле изградени со овој метод, Ландро рече дека е потребна дополнителна истрага. „Можеби го содржи клучот за откривање на мистеријата за тоа како се подигнати најголемите монолити, пронајдени во пирамидите како Куфу или (Кефрен). Овие монолити тежат десетици тони, што ги прави навидум невозможно да се влечат само со помош на (човечки труд). Спротивно на тоа, хидрауличен лифт со умерена големина може да подигне од 50 до 100 тони. „Истражувањето на скриените шахти во рамките на овие пирамиди може да биде ветувачки пат за ова истражување“, додаде тој.
И покрај мистериите стари над 4.000 години што ги опкружуваат пирамидите и карактеристиките, постои доволна документација дека древните Египќани користеле одредени технологии како што се скелиња и рампи од кал од тули за да помогнат во изградбата на различни структури, рече геоархеологот Бунбери од Универзитетот во Кембриџ, додека според нејзините сознанија, нема документација или прикази на уред за подигнување на вода.
„Мислам дека луѓето, уште од антиката, биле инспирирани од пирамидите како огромен градежен проект“, рече Банбери. „И им е доста тешко да поверуваат дека тие биле само изградени од обични луѓе во тоа време, делумно затоа што го гледаат како нешто многу одамна. Збунувачки е што има толку многу предлози за тоа што би можело да биде технолошки вид на иновација што потоа повторно беше отфрлена, кога знаеме дека сепак имаа технички решенија за овие работи.
Извор: Си-Ен-Ен
Подготви: Ј. Ѓ.
