Северна Македонија се позиционира на 51. место на Глобалниот индекс за мир (GPI) за 2025 година, со резултат од 1,799, што претставува пад од четири позиции во однос на минатата година, според извештајот на Институтот за економија и мир (IEP).
Оваа позиција ја става земјата во средината на листата од 163 држави во светот, а е во рамки на регионот Западна и Централна Европа, кој останува најмирен во светот, иако бележи благ пад од 0,57 отсто во изминатата година.
Во регионот Западна и Централна Европа, други земји од поширокото соседство се рангирани на следните позиции: Хрватска на 19. место (резултат 1,519, пад од 1 позиција), Бугарија на 29. место (резултат 1,610, напредок од 1 позиција), Грција на 45. место (резултат 1,764, пад од 3 позиции), Албанија на 52. место (резултат 1,812, пад од 6 позиции), Босна и Херцеговина на 59. место (резултат 1,895, пад од 3 позиции), Косово на 63. место (резултат 1,908, пад од 3 позиции) и Србија на 64. место (резултат 1,914, пад од 1 позиција).
Овие рангирања покажуваат дека земјите од Западен Балкан генерално остануваат во средниот опсег на индексот, со умерени промени во нивните позиции, главно поради предизвици во доменот на безбедноста и милитаризацијата. Регионалната иницијатива за контрола на мало и лесно оружје на Западен Балкан, во која учествуваат и земјите од регионот, продолжува да игра клучна улога во намалувањето на безбедносните ризици.
На глобално ниво, индексот на мир за 2025 година покажува дека светот станал помалку мирен по 13-ти пат во последните 17 години, со просечен пад на мирот од 0,36%. Ова е шеста последователна година на влошување на глобалниот мир.
Исланд ја задржува титулата на најмирна земја во светот со резултат од 1,095, следен од Ирска (1,260) и Нов Зеланд (1,282).
На спротивниот крај, земји како Русија (3,441), Украина (3,434), Судан (3,323), Демократска Република Конго (3,292) и Јемен (3,262) се меѓу оние со најмалку мир, погодени од интензивни конфликти и хуманитарни кризи.
Најголемото влошување е забележано во доменот на тековни конфликти, со пад од 1,3%, при што 78 земји бележат влошување поради зголемениот број на надворешни конфликти.
Во 2024 година, 46 земји учествувале во повеќе надворешни конфликти отколку претходната година, со Русија, Бангладеш и Украина кои забележале најголем пад во овој домен.
Делот што се однесува на милитаризација исто така бележи пад, со 86 земји кои зголемиле воени расходи, при што просечните воени трошоци како процент од БДП достигнале највисоко ниво од 2010 година. Норвешка, Данска и Бангладеш се меѓу земјите со најголем пад во овој домен. За разлика од овие трендови, доменот на безбедност и сигурност покажува благ напредок, со подобрувања во 95 земји, особено во перцепциите за криминал, политичкиот терор и насилните демонстрации.
Извештајот нагласува дека зголемените геополитички тензии, економската нестабилност и високата инфлација, особено во земјите во развој, создаваат ризик за понатамошна ескалација на конфликти. Глобалната економија во 2024 година беше обележана со забавен раст на БДП (околу 3%), висока инфлација (околу 6% на глобално ниво, со троцифрени бројки во земји како Судан и Сирија) и зголемена невработеност кај младите, особено во региони како Блискиот Исток и Северна Африка. Овие фактори, заедно со зголемените воени буџети и трговските ограничувања, ја зголемуваат можноста за „конфликтна зараза“, каде конфликтите во една земја можат да се прелеат во соседните региони, како што се гледа во Источна Европа и Јужен Кавказ поради војната во Украина.
Во извештајот се посочува дека во 2023 година биле активни 59 државни конфликти, што е највисок број од крајот на Втората светска војна, додека уделот на конфликти што завршуваат со мировни договори или јасна победа значително опаднал. Ова, заедно со зголемениот број на меѓународни конфликти (175% пораст од 2010 година), укажува на зголемен ризик од ескалација на постоечките жаришта, како што е неодамнешниот конфликт во Кашмир меѓу Индија и Пакистан.
Во услови на зголемена геополитичка фрагментација и ограничени ресурси за превенција на конфликти, извештајот повикува на засилени напори за мировни иницијативи и економска стабилизација за да се спречи понатамошно влошување на глобалната мирност.
