Урбани уметници и граѓански активисти реагираа креативно на најавата за донесувањето на ДУП кај Расадник во општина Кисела Вода, каде се планира да се изградат околу 100 згради:
– За гранките на дрвјата во Расадник, закачија „плодови“ – згради.
Не е првпат урбаните уметници и Центарот на современи уметности (ЦСУ) да ги обединат активизмот и уметноста. Ги памтиме: Ајкулите во Вардар, Статуата на Дијазепамот во Скопје, Риболовот на дупките од улиците во Велес, Статуата на Лебот и уште многу други креативни герила акции низ цела Македонија.
Активистот Никола Писарев, за тоа кој е мотивот да се организира оваа герила и кој би бил ефектот од една ваква граѓанска акција во изјава за ФРОНТЛАЈН ќе подвлече неколку поенти и размислувања како автор, активист и пред сè како граѓанин.
– Кој е мотивот да се организира оваа урбана герила?
Општ е впечатокот дека општините во Скопје (освен можеби Општина Центар) го гледаат празниот простор како касичка за наплаќање комуналии и заработка на огромни профити на градежните компании во коруптивна спрега со општинарите неразмислувајќи за изгледот на градот, неговата функционалност, јавниоте простори и јавното зеленило.
Големи урбани целини како што е Расадник, не смеат да се посматраат како градежни парцели за кој Деталните урбанистички планови (ДУП) се прават по методот – најевтина понуда на тендер, како да се едноставна јавна набавка – тоа е страшно.
За вакви простори во нормалните земји се изработуваат детални урбанистичко архитектонски решенија кои овозможуваат многу поголема креативност. И тоа се прави на отворени (некогаш и меѓународни конкурси), така се добива убав град. Едновремено, просторот на Расадник е зелена биодиверзитетна оаза среде град и глупаво е да се уништи и наполни со згради особено затоа што најголемиот дел на просторот е празен односно нема објекти што овозможува и отвора многу опции.
Едноставно, сè почесто сме сведоци како општините го уништуваат градот. Оваа „двоглавост“ многу го чини Скопје последните години. Општините немаат капацитети (стручни, човечки) да го планираат градот, а имаат власт и моќ за тоа. Oд друга страна градот Скопје (градската управа) има значително поголеми стручни и човечки капацитети да ги води овие процеси, но нема власт и е само набљудувач на сопственото уништување. Резултатот е девастирачки за нас како граѓани, посочува Писарев.
– Што би се постигнало, кој би бил ефектот од ваков тип на граѓанска акција?
Како и секоја активистичка акција целта и на оваа акција е да ги мобилизира граѓаните, да ги информира за проблемот, за последиците и да се обиде да влијае за одржливо решавање на овој проблем. Делуваме сега бидејќи веќе утре може да биде доцна бидејќи штом се донесе ДУП може да се гради, а ако се вцртаат 100 згради тие еден ден и ќе се изградат.
Такви грешки гледаме во сите општни и затоа се обидуваме да ги мобилизираме и информираме граѓаните и да извршиме јавен притисок за ревизија и „припитомување“ на дупот за Расадник, бидејќи идејата за 100 згради е дивеење и изживување врз градот за сметка на креирање огромни профити на градежната индустрија и општината, заклучува Никола Писарев во изјавата за ФРОНТЛАЈН.
Кога дрвјата ќе родат уметност е убаво. Но, кога дрвјата ќе родат згради и ќе предупредуваат, па било тоа и во креативен уметнички израз, е метафора што навистина треба да нè загрижи сите, а да ги замисли надлежните.
Јане Ѓорѓиоски
