пишува: НЕНАД ЈОВАНОВИЌ
Според Државниот завод за статистика, во нашите основни и средни училишта запишани се околу 250 илјади дечиња, понатаму, не знам точно колкав број на наставници се вклучени, веројатно илјадници, на таа бројка запишани деца, поврзани се околу половина милион родители или старатели, а цела таа огромна мрежа од луѓе ги поврзува – образованието на децата.
Не е никаква тајна дека образованието во оваа земја отсекогаш било уредено според принципот на војничка субординација, од министерот према долу, и во тој контекст невозможно е демократски да се одлучува и договора.
Што во дополнителен превод значи дека авторитетот се прифаќа здраво за готово и никогаш не се преиспитува. Погледајте го примерот за таканаречениот претседател и прв „штрајкувач“ на СОНК, Јаким Неделков. Во сабајлешната објава на својот фејсбук вели: „На сите штрајкувачи им посакувам да останат такви какви што се, на оние малкумина што не штрајкуваа им препорачувам да си го послушаат срцето“.
На пример, не му е важно што во образованието нема со закон-процедура да се преиспитаат или оспорат одлуките на министрите, ниту има закон министерот да се повика на одговорност ако носел лоши одлуки. Тука само е важно, вели претседателот на СОНК, државата да даде пари. Кога се парите во прашање, сите ќе се сложат дека треба пари да им се даде, ама кога треба да се развива образованието на еден демократски и модерен начин, сите молчат. Од фелата до синдикатите.
Нема инструмент за отпор затоа што тие инструменти децата не ги добиваат на училиште. И затоа на училиште добивате климоглавци, а дури и кога ученците и средошколците ќе се обидат да го „подигнат гласот“ за неправдите во образованието, училиштето не ги навикнува да ги користат тие механизми затоа што такви алатки во училиштата не се учат.
Да бидам јасен: секој работник, вклучително и просветниот работник треба да си ги бара своите пари. Ама имам проблем кога просветните работници зборуваат исто што зборува и претседателот на СОНК, Јаким Неделков. Нему не му е важно образованието, учениците и наставната програма, нему, а тоа се гледа од авион, важно му е да прави политички маркетинг и криза во образованието. Дури и Мицкоски рече, „штрајкот на просветните работници да не се политизира“, што од друга страна ми кажува кој уште на старт штарјкот го политизирал. Идентично, ниту на Мицкоски му е важно образованието, туку важно му е да се генерира криза. Претседателот на СОНК сака да му се допадне на Мицкоски, а Мицкиски преку образованието се обидува да издејствува предвремени парламентарни избори. Толку е очигледно што почнува да станува болно глупаво.
Оттука, претседателот на СОНК не мисли со своја глава, туку мисли со главата на Мицкоски. Просветните работници веќе добија покачување на плата. Верувам дека ќе добијат уште еднаш, ама не верувам дека ќе добијат кога за тоа ќе посака Мицкоски и таканаречениот синдикален лидер Неделков.
И сега, да се вратиме на почетната теза: како што е субординирано образованието од горе до долу, така е субординиран и овој штрајк. Од Мицкоски, преку Неделков до просветните работници. Не е ова некој опасен ребус тежок за решавање. Само ги гледаш актерите и гледаш кој на чиј млин дува.
Од оваа „вмровска“ приказна за штрајкот во образованието и нашето општество во целина, може да се научи многу. Прво, никој не се залага за сериозна реформа во образование, само имаме „дајте пари“. „Дајте ми пари“ значи – а веќе еднаш платите се покачени – дека јас немам појма со образованието, ниту имам појма со положбата на просветните работници. Важно е само кога се дава пари, и ние да бараме пари. Старата максима на која се потпираат прилично смешно е: ако не бараш, нема и да ти дадат.
Ќе им верувам, драги пријатели, ако на децата има зборуваат на важен начин: за неправдите; ќе им верувам ако ги учат дека треба сите да живеат во заедница; ќе им верувам ако ги учат како се прават штрајкови, како се изнесуваат преговарачки пораки, ако ги учат како може критички да мислат.
Понатаму, ќе им верувам ако со децата се разговара за она со што тие се опкружени и она што ја создава нивната секојдневна реалност. Оти, знаете, училиштето за децата е првата форма на авторитет со кои тие се соочуваат. А ако тој авторитет ги убеди дечињата дека нивните секојдневни животи се вредни за проучување, тогаш детето ќе ја сфати својата лична вредност, а така ќе се јакне и неговата самопочит. И едното и другото мора да биде најважна цел на еден вистински професор-наставник-педагог.
Кога ќе видам дека просветните работници се занимаваат за овие работи, а потоа за нивната позиција и примања, тогаш ќе им верувам.
Сè дотогаш, јас ништо не им верувам. И уште верувам дека на овој штрајк длабоко се политизирани од еден политички центар.
