Далеку од светското внимание, граѓанската војна во Судан во која етничко-африканското племе Масалит се наоѓа под систематски напади од страна на паравоената РСФ и сојузничките милиции, доведува до нов пораст на убиства на цивилите предизвикани од етничка припадност и нови бранови на раселување меѓу милиони луѓе од Картум до Дарфур, интензивирајќи го бегалскиот товар на сиромашните земји на нејзините граници.
Фрустрираните хуманитарни работници велат дека светот ја игнорира продлабочената бегалска криза во Судан додека глобалниот фокус се префрла на војната Израел-Хамас. Како што пренесува Сараево Тајмс, околу 10 милиони луѓе во Судан беа принудени да ги напуштат своите домови поради неодамнешните конфликти, вклучително и речиси шест милиони од почетокот на последната војна во април, а кризата стана една од најлошите хуманитарни катастрофи во светот, велат тие.
„Многу од светот, вклучително и владите, само скандалозно молчат“, рече Доминик Хајд, канадска хуманитарна работничка која е директорка за надворешни односи во УНХЦР, агенција за бегалци на Обединетите нации.
„Срамно е што злосторствата што беа извршени пред 20 години во Дарфур сè уште може да се случуваат денес со толку малку внимание“, рече таа за Глоуб и Мејл во интервју овој викенд. „Луѓето гледаат настрана. Го забораваат Судан“.
Војната во Судан накратко беше во центарот на глобалното внимание во април, кога Канада и другите западни влади испратија авиони во земјата за да ги извлечат своите граѓани. Но, откако странците беа евакуирани, западниот свет како да изгуби интерес.
Според Ројтерс, луѓето кои бегаат во Чад пријавија нов пораст на убиства предизвикани од етничка припадност во суданскиот Западен Дарфур кога паравоените сили за брза поддршка (РСФ) ја презедоа главната армиска база во главниот град на државата, Ел Генеина.
Во вторникот, репортерот на Ројтерс забележал група мажи кои преминуваат од Дарфур во Чад кај Адре, околу 27 километри (17 милји) западно од Ел Генеина. Тројца од оние што побегнаа изјавија дека биле сведоци на убиства од страна на арапските милиции и силите на РСФ насочени кон етничката група Масалит во Ардамата, оддалечена област во Ел Генеина, која е дом на армиската база и камп за внатрешно раселени лица (ВРЛ).
РСФ не одговори веднаш на барањето за коментар, а Ројтерс не беше во можност самостојно да ги потврди снаводите за тоа што се случило.
Предходно, Ројтерс објави дека помеѓу април и јуни оваа година, РСФ и сојузничките арапски милиции спроведоа неколкунеделни систематски напади насочени кон Масалит, мнозинското етничко африканско племе во Ел Џенеина, додека се разгоруваше војната во земјата меѓу парамилицијата РСФ и армијата на Судан.
Во јавните коментари, арапските племенски водачи негираа дека учествувале во етничко чистење во Ел Џенеина, а РСФ соопшти дека не била вклучена во, како што го опиша, племенски конфликт.
Нападот врз армиската база во Ардамата започна на почетокот на минатата недела, кога милициите исто така почнаа да гранатираат домови во кампот на ИД, рече Набил Мекија, бочничар кој рече дека преминал во Чад откако бил приведен од РСФ на границата и платил за обезбедување неговото ослободување.
Тој изјави дека видел како силите на РСФ убиваат цивили додека пукале со огнено оружје за време на рациите во логорот Ардамата, и ги поредувале мажите и ги егзекутирале. Како и другите, Мекија се преселил во Ардамата, каде жителите се надеваа на заштита од армијата, по нападите на друго место во Ел Џенеина оваа година.
На социјалните мрежи се споделуваат извештаи од Западен Дарфур примени денеска кои откриваат дека 773 африкански цивили, претежно тинејџери, вклучително и жени и постари лица, биле масакрирани од страна на џихадистите од групата Џанџавид во областа Џенеина. Извештаите зборуваат за стотици запалени и многумина приведени и брутално малтретирани по патот на нивниот егзодус. Џанџавид се сојузници на мрежата милиции на Блискиот Исток и Северна Африка која ги вклучува Хамас и Хезболах. Гласовите од Дарфур ги повикуваат САД и Европа, како и Арапската лига веднаш да интервенираат.
Reports from West #Darfur received today unveil that 773 African civilians including mostly teenagers, but women and elderly as well, have been massacred by the Jihadi #Janjaweed in the #Geneina area. Reports talks about hundreds burned and many detained and brutalized on their… pic.twitter.com/2Kw9BDW1UL
— Walid Phares (@WalidPhares) November 7, 2023
Богатствата на Судан на линијата на огнот
Двата апели за финансирање на ОН, со кои се бара вкупно 3,6 милијарди американски долари за хуманитарната криза во Судан и соседните земји каде бегалците најдоа засолниште, достигнаа помалку од 40 отсто од нивните цели досега.
Бруталната пресметка меѓу суданската војска и нејзиниот поранешен сојузник, паравоените сили за брза поддршка, експлодираше во насилство во средината на април и постојано се влошуваше. Како што војната се интензивира, РСФ го зафати Дарфур во последниве недели, заземајќи град по град и ја освои контролата врз поголемиот дел од главниот град Картум, принудувајќи огромен број луѓе да ги напуштат своите домови.
Агенциите за помош велат дека нивната работа во Судан е отежната поради недостаток на ресурси. Бегалските кампови се енормно преполни и претрпеле епидемии на колера и други болести.
Во државата Бел Нил, во јужен Судан, има толку многу раселени луѓе од Картум и други места што населението се зголеми за речиси 50 отсто. Многумина спијат во училиштата и локалните домови. Една постара вдовица дозволила 60 луѓе да спијат во нејзиниот дом секоја вечер, рече директорката за надворешни односи во УНХЦР, Хајд.
Еден од најголемите кампови во државата за раселени лица, Алагаја, неодамна го удвои населението на околу 60.000. Во целата држава, околу 1.200 деца на возраст под 5 години умреле од комбинација на сипаници и неухранетост од мај, делумно поради војната и уништувањето на здравствените центри.
Егзодусот на суданските бегалци во соседен Јужен Судан, во меѓувреме, се зголемува драматично. На еден граничен премин Ренк, транзитен центар изграден за 3.000 луѓе, сега има околу 20.000 бегалци.
„Ситуацијата со вода и санитарни услови само чека за појава на колера“, рече Хајд. „Има луѓе секаде каде што шетате, а ситуацијата е се полоша и полоша. Во оваа работа сум 30 години и ова е веројатно едно од најлошите што сум ги видел“.
Агенциите за помош се обидуваат да им помогнат на бегалците, но едноставно немаат ресурси, рече таа.
„Во Јужен Судан и Судан, хуманитарниот систем е целосно преоптоварен. Бројките се само запрепастувачки. Нашиот персонал работи ноќе и дење. Поддршката едноставно не држи чекор“.
Работата може да биде опасна и напорна. Најмалку 45 хуманитарни работници се убиени или приведени во Судан во последните седум месеци, соопштија ОН. Грабежите на камиони со помош и канцеларии е вообичаено. И пристапот до Судан често е тежок. Повеќе од 200 меѓународни хуманитарни работници сè уште чекаа визи за да влезат во Судан на последното броење.
Јужен Судан, еден од најсиромашните земји во светот, е меѓу неколкуте соседни земји кои се борат со огромен број судански бегалци. Голем број бегалци преминаа во Чад, Етиопија, Централноафриканската Република и Египет.
Во источниот дел на Чад, хуманитарната група Лекари без граници во петокот објави дека повеќе од 1.000 бегалци преминале од Судан во еден ден – број што вообичаено пристигнува за една недела. Многумина пристигнуваат со болести или неухранетост поради лошите услови во Судан, се вели во објавата на социјалните мрежи.
Со мала надеж за работа или приход во камповите, некои од бегалците и раселените луѓе се толку очајни што се вратија во воената зона, каде што некои беа убиени, рече Хајд.
Други продолжуваат кон Либија и Тунис, каде што се качуваат на нерамни чамци во обид да го преминат Медитеранот до Европа. Пред последната војна, Суданците ретко беа видени во бегалските чамци на Медитеранот, но тоа станува сè почеста појава, додава Хајд.
Во меѓувреме, додека РСФ продолжува со напредувањето низ Дарфур и Картум, има се поголеми извештаи за злосторства и злоупотреби, вклучително и цивилни смртни случаи, произволни апсења и сексуално насилство.
„Длабоко сме вознемирени од извештаите дека жените и девојките се киднапирани и држени во нехумани, понижувачки услови слични на робови во областите контролирани од РСФ во Дарфур, каде што наводно се насилно мажени и држени за откуп“, рече портпаролката на УНХЦР, Лиз Тросел. во петок.
Како што пишува Глоуб анд Маил, некои извори изјавиле дека виделе жени и девојки во синџири натоварени на пик-ап и во автомобили.
Драган Мишев / Цивил Медиа