Протестите во Србија, но и настаните во Босна и Херцеговина и Косово, сепак го привлекоа вниманието на меѓународната политика. По неколкумесечно игнорирање на студентскиот и граѓанскиот бунт, се огласија некои западни политичари, кои меѓу другото дадоа поддршка за територијалниот интегритет на БиХ, но и некакви претпазливи коментари за бранот незадоволство на српските улици, се наведува во анализа на ДВ на српски јазик.
Се чини дека донекаде стана јасно дека поддршката за стабилократијата на Александар Вучиќ не е преголема гаранција за регионалната стабилност, па сега се зачестени директните средби на одредени меѓународни претставници со претседателот на Србија.
Деталите за тие средби генерално не се презентирани во јавноста, освен вообичаените фрази за подготвеност за подобрување на соработката и поддршка за мир, но секако е интересно што во рок од само неколку недели веќе имаше втор разговор меѓу генералниот секретар на НАТО Марк Руте и Александар Вучиќ.
Како што оценува за ДВ Душан Јањиќ од Форумот за етнички односи, ова е сигурен знак дека првата тема на средбата е Србија:
„Тоа покажува дека Србија е на работ на голем безбедносен ризик и дека однесувањето на српските власти придонесува за тој процес, што го привлече вниманието и на НАТО, бидејќи Србија има и регионално значење. Темата веројатно ќе биде употребата/неупотребата на здраво оружје и дека властите прават се за да избегнат вооружени конфликти со граѓаните.
Во овој контекст, Јањиќ го става фактот дека во претходниот разговор со Вучиќ, генералниот секретар на НАТО го привлече вниманието на разврската на случајот Бањска:
„Тоа не е само меѓународна обврска на Србија. Разоружувањето и ставањето под контрола на таканаречената цивилна одбрана, која ја гледаме како активирана на протестот на 15 март. Системот на нејзино управување мора да се демонтира, а тој систем се наоѓа во Србија“, забележува Јањиќ.
Александар Вучиќ од Брисел изјави дека со Марк Руте разговарал за однесувањето на КФОР и НАТО во Косово, како и за ситуацијата во Босна и Херцеговина.
Кога станува збор за напнатата ситуација во Босна и Херцеговина, Душан Јањиќ смета дека Вучиќ добил „дипломатско предупредување дека времето истече и дека нема повеќе време за таканаречени двојни и тројни игри на поддршка или неподдршка на Милорад Додик. можеби повеќе од тоа, мора да покаже дека има јасни безбедносни механизми за намалување на ризиците“, посочува Јањиќ.
Еврокомесарката за проширување Марта Кос средбата во Брисел со Вучиќ ја оцени како „конструктивна“ и изјави дека „се разговарало за конкретни чекори на патот на Србија кон ЕУ и спроведувањето на Планот за раст за Западен Балкан“. Таа ја нагласи и „важноста на граѓанското општество и независните медиуми во тој процес“.
Но, Душан Јањиќ укажува на фактот дека „пред се, претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, беше на удар на критиките за изјавите на Марта Кос. Видовме благодарност до оние кои наводно ја штителе безбедноста на сите учесници, а сега сите знаеме дека тие всушност извршија напад врз граѓаните“, забележува Јањиќ.
Александар Вучиќ, пак, не може да каже ништо ново за напредокот на Србија во евроинтеграциите, бидејќи тие се речиси целосно запрени, додава Јањиќ и вели дека „новиот факт е дека веќе никој не му верува на Вучиќ. Можеби ќе може да се обиде да формира нова влада што ќе биде малку попроевропска и експертска на хартија, но проблемот во него е каква меѓународна заедница нема да има каква било доверба 15 во Белград“, вели Јањиќ.
Во однос на парадржавни сили, за време на протестот во саботата на 15 март, неколку стотици маскирани насилници беа преполни во таканаречениот „парк на студенти кои сакаат да учат“. Според досегашните сведоштва, посериозни конфликти биле избегнати со малку среќа и добра организација на обезбедувањето на протестите.
Иако по протестот се чинеше дека паркот се напушта, во просторот на Пионерскиот парк пред Претседателството на Србија се организира нов собир со шатори кои личат на воени и маскирани цивили кои спроведуваат некои свои правила за влез и движење низ паркот, а полицијата е нем набљудувач.
Душан Јањиќ забележува дека во тој парк „луѓе од Косово се злоупотребувани, но видовме и паради од луѓето на Додик, како и од Црна Гора. Добро е што сега има реакција, ако веќе не е направена превенција, за да се спречи натамошната дестабилизација на Вучиќ есто влијание врз јавноста и без нив ситуацијата нема да се врати релативна нормалност“, заклучува претседателот на Форумот за етнички односи.
Д. Т. / Цивил Медиа
