На Фронтлајн, во сабота, го претставуваме романот „Кругови“ издание: „Или-Или“ на авторката Тина Иванова.
Ова е современа книга – новела која обработува неколку ликови коишто живеат надреален живот, меѓутоа чие поведение, е поттикнато од објективните општествени, политички и социо-културни случувања. Нејзината кружна симболика потекнува од ликовите коишто тргнуваат од едно место и повторно се враќаат на истото тоа место, без притоа да ја остварат целта што си ја замислиле – да ја изживеат сопствената револуција.
Како што ќе напише рецензентот на оваа книга, д-р Александар Прокопиев, „она што го одликува кусиот роман ‘Кругови’ е што на мал број страници се прикажува еден свет на секојдневјето скопско, современо, денешно, што не е само одраз на сегашниот живот на главната јунакиња, туку и средба со некои вечни дилеми, што веројатно го мачат посензитивниот и поумен човек, секогаш. Притоа, би истакнал една специфична карактеристика на Иванова што мене многу ми се допадна. Тоа е користењето на јазикот. Имено, таа не спаѓа во оние писатели кои би копале во некои архаизми или дијалектизми, но нејзиниот јазик е многу сочен. Тоа е едноставно затоа што има внатрешна поткрепа, дејствува многу индивидуално и лично, од една страна, и препознатливо, од друга страна. Некој поупорен критичар би нашол во прозата на Иванова елементи на филмско сценарио, визуелни елементи во секој случај, затоа што она што доаѓа како плод на визуелното искуство, а тоа е монтажата, дијалозите, атмосферата, има многу визуелни наслојки. Но, токму тоа му дава на ‘Кругови’ една современа постмодерна структура, што сигурно ја вклучува Иванова во редот на најљубопитните истражувачи во новата македонска проза“.
„Кругови“, затоа што асоцира на почетокот и на крајот на животот, на повторното раѓање и повторно умирање.
1 ДЕЛ | 2 ДЕЛ | 3 ДЕЛ | 4 ДЕЛ | 5 ДЕЛ | 6 ДЕЛ | 7 ДЕЛ | 8 ДЕЛ
ГРАДОТ
Градот смрди од околните сендвичарници. Се виори чад што ја прекинува фантазијата на моите сетила.
Отидов да купам месо, но се премислив кога ја здогледав крвавата престилка на касапот. Околу смрдеше на кучешки гомна. Смрдеше, всушност, насекаде. Од контејнерите се ширеше миризба на расолница. Си реков, да купам пиперки, за „шопска“. Продавачот си го чешаше увото со шилецот од пиперката. Ми се згади. Веднаш се присетив на Леви кога бевме деца. Секогаш вадеше „мармалад“ од ушите.
Си заминав дома.
Вестите станаа крвави. Двајца студенти загинале во пресметки со полицијата. Се бунеле за несоодветните градби на градот. Биле од Факултетот за архитектура. Еден „голф“ се судрил со „мерцедес“. Овој од „мерцедесот“ бил дрво пијан, ама загинал тој од „голфот“. Имал две малолетни деца и сопруга. Книжарницата за стари книги изгорела. На соседната тезга со пуканки ѝ цркнал кабелот и пожарот се проширил на книгите. Сите до темел. Пепел насекаде, а од драгите букви ниту трага. Останале само две штици. Едно четиригодишно девојче починало по долгото мачење со леукемија. Можеле да ја спасат, ама државата не нашла модус да ја испрати во странство. Музичарите штрајкуваат за малите плати. Свират пред Домот на културата посмртни маршеви. Една жена Лорета бара помош за својот син болен од церебрална парализа. Бензинот поскапил, овошјето и зеленчукот достигнале досега невидено високи цени. Сме изгубиле во фудбал со Грузија. Времето утре ќе биде облачно и врнежливо.
Вчера. Ѓубре насекаде. Хартии од сендвичите со плескавица и кечап го покриле плоштадот. Дува ветер колку да ме нервира. Долгата коса ми го црта лицето. Таму се подготвува концерт. Штрајкувачки настап на млади студенти по архитектура кои се бунтуваат против неестетски потрошените пари на власта. Четворица се на сцена. Три момчиња, гитара, тапани и бас, и една девојка, пее. На бината гајба со домати. Колку да има некаква сценографија. Девојката во рацете држи два од нив и почнува да пее. Панк-верзија на една позната песна:
„Облечени сме во црно, како угнетените, понижените.
Не знаеме да свириме, ама само тоа можеме во овој момент да го направиме за вас лигави и бескрупулозни суштества.
Лалалалалала. Политички деликвенти.
Сакате да нè понесете со себе, вие бедници и ладни луѓе без срца и мозок, вие квазироботи, вие кои оние над вас ви вгнездиле идиотски правила на размислување.
Но, ние не сме со вас, ние нема да влеземе во вашите куќи на хоророт кои ги изградивте за да направите масовни уништувалишта на попаметните од вас, во кои сакате да ги гмечите со опинците.
Лалалалалала. Политички морони.
Сега ќе ве маваме со домати, да мислите дека тече крв од вашите истрошени вени на кои батериите им рикнале, да видите како ни е на нас луѓето, на нас луѓето кои сме овде долу под вас, вие нелуѓе.
Лалалалала. Политички безрбетници…“
Едниот домат заврши во Железната капија, вториот во еден полицаец. Овој со пиштолот испука два куршума. Едниот во главата на гитаристот, другиот во слепоочницата на тапанарот.
Денес на вестите, на снимката меѓу толпата народ, го видов и Миро. Уживаше во музиката.
Студентите загинале по нивна вина. Никој од надлежните нема да биде одговорен. Полицијата во самоодбрана, бранејќи се од ударот на доматите, ги убила. Нема да биде прогласен ден на жалост. Типот со „мерцедесот“ бил пратеник во Владата. Нема да одлежи ниту еден ден во затвор. Книжарницата била намерно запалена. Продавачот на пуканки, всушност, бил шпион на кого му било наредено да пали сè што ќе излезе во вид на хартија против власта. На книжарницата штотуку се појави книга на еден од владините контраши кој остро ја критикува позицијата. Четиригодишното девојче е жртва на политичка небулоза. Нејзиниот татко има партиска книшка. Ѝ припаѓа на опозицијата. Домот на културата и онака ќе се урива. На негово место ќе биде изградена фабрика за училишни униформи. Уметниците ќе бидат распределени на нови работни места. Сè уште не се знае каде…
Градот смрди. Експлодира смрдеа од секое мое стапнување на асфалтниот терен. Почна да врне. Единствено прифатливо од вестите за мене беше дождот. Сакам дожд.
„Марта, доаѓаш на штрајк?“, ми се јави Леви.
„Доаѓам“, се согласив, иако бев многу потиштена и уморна од сè што се случуваше околу. Знаев дека ќе биде бурно, агресивно, ама и неплодно, некорисно. Убиството на студентите беше само почеток на кусата војна на граѓаните на овој град, на затруените граѓани кои надоаѓаа и од внатрешноста на државата. Граѓаните кои не можеа повеќе да поднесат. Војната траеше само четири дена. Личеше на војна, иако тоа беа вообичаени протести. Еден ден беше како десет. Убиството на студентите беше крај на теророт на хулиганската власт. Ја нападнавме најпрвин Железната капија. Дваесетина луѓе, кои пред две недели штрајкуваа незадоволни од правата на работниците, со динамит ја урнаа до темел. Потоа го заградивме новиот мост на Вардар. Го излепивме ликот на современ Хитлер насекаде низ центарот. Над него стоеше текст: „Почитувај ги нашите правила, или ќе умреш!“ Само што сакавме да го истуриме насобраниот кучешки измет на Тврдината, полицијата почна да нè тепа. Ни пушти и солзавец, некои од нас завршија во станица, другите се разбегаа. Така некако слично се одвиваа протестите наредните три дена. Имаше многу повредени. Момче од нашата организација, некаде околу 22 години, запали еден од билбордите на кои стоеше реклама за безбеден секс. Го унаказија. „Вратете ни го достоинството!“, „Одете си Нелуѓе!“, „Смрт за главатарот!“, беа дел од паролите.
„Знаеш дека Хитлер поднесе оставка?“, ми се јави Леви. Не знаев, зашто се исклучив од светот однадвор. Бев резигнирана. Мислев дека ништо нема да постигнеме. Веднаш го вклучив телевизорот. Ми беше наместен на Би-Би-Си. Една информација ми го привлече вниманието. Вкупно десет илјади посетители се очекува да дојдат во една ботаничка градина во Базел, Швајцарија, да го видат т.н. цвет леш кој потекнува од Суматра, познат по својот смрдеж кој е опишан како комбинација од прегорен шеќер и гнило месо. Растението старо 17 години сега првпат процветува, а ќе свене во рок од 72 часа. Цветот е наречен титански аморфофалус (amorphophallus titanum). Така си го замислив Хики, како што нагалено го викавме тиранинот ние од организацијата. Само не со толку голем фалус.
Вестите по десет дена. Градот е чист. Граѓаните се мирни, конечно, среќни за оставката на премиерот. Се надеваат на подобро. Доматите сè уште се скапи.
Градот беше исчистен од поројните дождови, ама смрдеата повторно ни ги печеше очите.
Отидов во болницата да го посетам момчето од нашата организација, слушнав дека не му било добро, полицајците му го одрале лицето. Беше сместен на вториот кат, но кога пристигнав качувајќи се по портокаловите скалила, на вратата пишуваше: „Забранет влез поради зараза од грип!“ Симнувајќи се надолу, една од медицинските сестри се смееше и се згрозуваше во исто време, посочувајќи ми со прстот да погледнам во холот. Таму, нашето премиерче молеше за помош. Хики го испушташе својот измет на плочките во болницата пред сиот тој несреќен народ. Додека докторите вџашено го гледаа и размислуваа дали да го прегледаат или да викнат полиција, сфатив дека градот не смрдел на кучешки гомна. Ниту на расолница.
