Володимир Зеленски вети нов закон за зајакнување на владеењето на правото во Украина во очигледен обид да го смири народниот гнев поради неговата одлука да ги ослаби овластувањата на две независни антикорупциски агенции.
Илјадници демонстранти излегоа на улиците на Кијв втор ден по ред, додека европските лидери изразија загриженост поради спорната одлука на украинскиот претседател. Демонстрантите се собраа пред претседателската канцеларија, извикувајќи антивладини пароли, пишува Гардијан.
Тие сакаат тој да го укине контроверзниот закон што ефикасно ги става агенциите под владина контрола. Во видео обраќање, Зеленски се обиде да ги одврати критиките ветувајќи нов претседателски закон.
„Тоа би ја гарантирало независноста на антикорупциските институции и во исто време би обезбедило „никакво руско влијание“, рече тој.
Тие рекоа дека Зеленски не се согласил да ги укине контроверзните аспекти од законот од вторник и истакнаа дека Врховната рада – украинскиот парламент, кој ги одобри промените – отиде на одмор за летниот одмор.
Олха Иванова, која работеше во секторот за борба против корупцијата, рече дека владата пресметува дека протестите ќе исчезнат. Таа предвиде дека тие ќе продолжат.
„Граѓанското општество е огромно во Украина. Од време на време мора да ги потсетуваме луѓето на власт дека ние ги избираме“, рече таа.
Иванова држеше плакат на англиски и украински јазик на кој пишуваше: „Дали сте полуделе?“ Таа рече дека се надева оти Зеленски ќе ја промени својата одлука, додавајќи: „Тој не е диктатор. Никој не би го рекол ова. Тој е претседател во многу тежок политички контекст за време на војна“.
Европските поддржувачи на Украина, вклучувајќи ги Германија, Франција и Шведска, ги повторија загриженостите за новото законодавство, кое украинскиот претседател го одобри во вторник вечерта. Тие предупредија дека тоа може да го попречи обидот на Кијив да се приклучи на ЕУ и да ја попречи борбата против корупцијата.
Предлог-законот ѝ дава широки овластувања на канцеларијата на генералниот обвинител. Сега може да одлучи кои случаи двете независни агенции – националното биро за борба против корупцијата и специјализираното обвинителство за борба против корупцијата – смеат да ги поведат.
Двете институции беа клучни за борбата против корупцијата на високо ниво и заштитата на милијарди долари меѓународна помош и инвестиции. Критичарите велат дека им е одземена автономијата, што ги прави неразлични од обичните органи за спроведување на законот.
Зеленски вели дека реорганизацијата била потребна за да се исчисти „инфраструктурата против корупцијата“ на Украина од наводни руски врски. Во среда, тој свика состанок со раководителите на агенциите за спроведување на законот и антикорупцијата во неговата претседателска канцеларија во Кијив.
Урсула фон дер Лајен, претседателката на Европската комисија, беше една од неколкуте истакнати европски личности кои изразија незадоволство од законските измени. Таа побара од Зеленски објаснувања и му ги пренесе своите силни загрижености, рече нејзиниот портпарол.
„Почитувањето на владеењето на правото и борбата против корупцијата се основни елементи на Европската Унија. Како земја-кандидат, од Украина се очекува целосно да ги почитува овие стандарди. Не може да има компромис.“
Во остра порака до Кијив, комесарот за одбрана на ЕУ, Андриус Кубилиус, рече дека довербата за време на војна „лесно се губи со една значајна грешка од страна на раководството… Транспарентноста и отворениот европски дијалог се единствениот начин да се поправи“.
Францускиот министер за европски прашања, Бенџамин Хадад, рече дека сè уште има време Украина да ја поништи својата одлука. „Не е предоцна да се повлечеме од ова“, изјави тој за радио „Франс Интер“. „Ќе бидеме исклучително внимателни по ова прашање“.
Реакцијата на народот против законот се претвора во најголемата домашна политичка криза на премиерството на Зеленски. Толпата во среда беше поголема отколку претходната ноќ. Уличните протести, кои се одржаа во неколку градови, беа првите по целосната инвазија на Владимир Путин во 2022 година.
Околу 3.000 демонстранти се собраа директно пред административниот комплекс на Зеленски во среда навечер, извикувајќи слогани под неговиот прозорец. Тие вклучуваа „срам“, „ние сме моќта“ и „вето на законот“.
Во претходно објава на Телеграм, Зеленски рече дека Украинците се соочуваат со „заеднички непријател“ во ликот на „руските окупатори“. За јавните критики, тој рече: „Сите слушаме што вели општеството. Гледаме што луѓето очекуваат од државните институции да обезбедат правда и ефикасност на секоја институција.“
Јуриј Сак, поранешен советник во украинското министерство за одбрана, рече дека Украинците имаат силна историска традиција на протестирање против сè што личи на авторитаризам или диктатура, во советско време и денес.
„Тоа е во нашата ДНК. Имаме многу добро чувство каде е црвената линија и кога луѓето ја преминуваат оваа линија. Ако некој се обиде да ја зацврсти својата контрола врз власта, луѓето се излеваат на улиците“, рече тој, наведувајќи ги востанијата во 2004 и 2014 година против перцепираното лошо владеење на владата.
Сак го спореди колективното расположение со предупредувањата за воздушен напад што се слушаат повеќето вечери, кога Кијив и другите градови беа под руски ракетен напад.
„Секогаш кога гледаме авторитаризам во движење, во главите на Украинците се вклучува тивка сирена“, посочи тој.
Извор: Гардијан
Презмено: Цивил Медиа
