Проевропска Партија за акција и солидарност (ПАС), предводена од претседателката Маја Санду, победи на клучните парламентарни избори во Молдавија, во услови на растечка загриженост за потенцијално руско мешање.
Со преброени 99,91% од гласачките ливчиња, ПАС обезбеди 50,16% од гласовите, што ѝ дава јасна предност и ја потврдува јавната поддршка за напорите на Санду кон европска интеграција.
Опозицискиот Патриотски изборен блок, предводен од прорускиот поранешен претседател Игор Додон, се најде на второто место со 24,19% од гласовите.
Неколку други партии го поминаа изборниот праг, вклучувајќи ја благо проруската Алтернатива (7,97%) и Нашата партија (6,20%), како и партијата Демократија дома (5,62%), која поддржува сојуз меѓу Молдавија и Романија.
Пред четири години, партијата на претседателката освои 52,8% од гласовите, а врз основа на најновите резултати сега е на пат да освои 55 места.
За да формира влада нема да треба да се потпира на поддршка од други партии, како што се блокот Алтернатива или популистичката Наша партија.
Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, го поздрави резултатот.
Молдавија, повторно го направи тоа. Ниту еден обид за сеење страв или поделба не можеше да ја скрши вашата решителност. Јасно го кажавте вашиот избор:
Европа. Демократија. Слобода.
Нашата врата е отворена. И ние ќе стоиме со вас на секој чекор од патот. Иднината е ваша, напиша Фон дер Лајен.
🇲🇩 Moldova, you’ve done it again.
⁰No attempt to sow fear or division could break your resolve.You made your choice clear:
⁰Europe. Democracy. Freedom.Our door is open. And we will stand with you every step of the way.⁰
The future is yours.— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) September 29, 2025
Шефот на Европскиот совет, Антонио Кошта, кажа дека пораката на молдавскиот народ е гласна и јасна.
„Тие гласаа за демократија, реформи и европска иднина, соочени со притисок и мешање од Русија“, изјави Кошта.
Полскиот премиер Доналд Туск ја пофали Санду, велејќи дека таа:
„ Ја спаси демократијата“ и „ја запре Русија во нејзините обиди да ја преземе контролата врз целиот регион. Добра лекција за сите нас“.
Претседателот Володимир Зеленски ѝ честиташе на Санду за победата на нејзината партија на парламентарните избори на 28 септември, нарекувајќи го резултатот победа за демократските вредности и назадување за руското мешање, пренесува Кијив Индипендент.
„Овие избори покажаа дека дестабилизирачките активности на Русија губат, а Молдавија во Европа победува“, рече Зеленски. „Субверзивните активности на Русија и постојаната дезинформација не функционираа.“
Зеленски нагласи дека Украина е на страната на Молдавија и ќе продолжи да ја зајакнува билатералната соработка.
Централната изборна комисија соопшти дека над 1,6 милиони луѓе – 52% од граѓаните со право на глас – гласале, вклучувајќи 278.000 Молдавци кои гласале во странство. Излезноста е поголема во споредба со нешто над 48% на парламентарните избори во 2021 година.
Резултатите, доколку бидат потврдени, ќе послужат како удар за Москва, која е обвинета за мешање и финансирање на проруски дезинформации пред гласањето.
ЕУ предупреди дека Молдавија се соочува со „невидена кампања на дезинформации“ од Русија пред изборите. Медиумските истраги, исто така, открија обемна руска пропаганда и кампања за мешање во пресрет на изборите.
Во Русија, како што пренесува Би-би-си, портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков, рече:
„Од она што го гледаме и знаеме, можеме да заклучиме дека стотици илјади Молдавци биле лишени од можноста да гласаат во Русија затоа што им биле отворени само две избирачки места, што секако било недоволно“.
Молдавија ја обвинува Русија за обидите за нарушување на клучните парламентарни избори
Денови пред изборите, Санду во обраќањето до граѓаните изјави дека ако Русија успее да воспостави контрола врз Молдавија, „последиците ќе бидат директни и опасни за нашата земја и за целиот регион“. Таа посочи на ризиците за безбедноста на Украина и пошироката европска стабилност.
„Европа ќе заврши на границата со Молдавија. Европските средства ќе застанат на Прут. Слободата на движење би можела да заврши. Нашата земја би можела да стане лансирна рампа за инфилтрација кон регионот Одеса. Регионот Транснистрија би бил дестабилизиран“, рече таа.
Во деновите пред изборите, Централната изборна комисија одлучи да ги исклучи и партиите „Срцето на Молдавија“ и „Голема Молдавија“ од гласањето откако полициските, безбедносните и разузнавачките службеници открија докази дека групите користеле нелегално финансирање, соопшти комисијата.
Молдавските разузнавачки служби наводно дале и информации за поврзаноста на Голема Молдавија со Блокот на победата, група проруски политички фракции поддржани од протераниот олигарх Илан Шор.
Шор наводно користел криптовалути од 8 милијарди долари за да ѝ помогне на Русија да ги избегне санкциите и да се меша во претстојните избори во Молдавија, објави блокчејн фирмата „Елиптик“ на 26 септември, повикувајќи се на протечени документи од компаниите на Шор.
Парламентарните избори во Молдавија беа конкурентни и им понудија на гласачите јасен избор помеѓу политичките алтернативи, но процесот беше нарушен од сериозни случаи на странско мешање, нелегално финансирање, сајбер напади и широко распространета дезинформација, и покрај напорите на властите да реагираат, соопштија Заедничката набљудувачка мисија од Канцеларијата на ОБСЕ за демократски институции и човекови права (ОДИХР), Парламентарното собрание на ОБСЕ (ПС на ОБСЕ), Парламентарното собрание на Советот на Европа (ПАСЕ) и Европскиот парламент (ЕП) во денешното соопштение.
Заедничката набљудувачка мисија утврди дека законската рамка обезбедува солидна основа за одржување демократски избори во согласност со меѓународните стандарди. Неодамнешниот закон воведе клучни подобрувања, вклучувајќи појасни дефиниции за изборна корупција, построги казни и подобра регулација на финансирањето на кампањите. Сепак, честите измени на законот, особено непосредно пред овие избори, ја поткопаа ефективната имплементација, како и правната сигурност.
Вчерашните избори во Молдавија покажаа дека дури и координиранате дезинформации не можат да го попречат европскиот пат на Молдавија, што беше одобрено минатата година. Пофалба до изборните власти за добро спроведениот процес, но и за народот на Молдавија за нивното смирено, граѓански ориентирано учество, изјави за ЦИВИЛ Медиа лидерката на ЛДП, Моника Зајкова, која беше во состав на собраниската делегација како дел од делегацијата во Парламентарното собрание на Советот на Европа во меѓународната мисија за набљудување на парламентарните избори во Молдавија
Зајкова додава дека гласачите имаа широк избор, иако имаше и отпишување на кандидати во последен момент и пречки за гласачите од левиот брег на реката Нистру. Обсе ПС ги повика сите институции да го заштитат плурализмот и еднаквото учество, така што гласот на секој граѓанин ќе се слушне на идните избори.
Соочени со континуирани кампањи за дезинформации, сајбер напади и други елементи на хибридни напади, цврстата посветеност на земјата кон транспарентност и проактивните мерки преземени од нејзините власти и граѓани беа клучни за зачувување на интегритетот на изборниот процес. Им посакувам успех и напредок во периодот кој претстои, вели Зајкова во изјавата.
Д. Мишев / Цивил Медиа
