Силувањето на цивилизацијата, за кое светот во 1945 година се заколна дека никогаш повеќе нема да го дозволи, се повторува во Украина, пишува Орхан Драгаш, а пренесува Euraktiv.
Д-р Орхан Драгаш од Меѓународниот институт за безбедност е автор на книгите „Две лица на глобализацијата – вистина и измами“ и „Пост-вистината во Југоисточна Европа“.
Германците од Вајмар, со насмевки на лицата, убаво облечени, чекореа по шумските патеки кон блискиот Бухенвалд, северно од градот. Фактот што тие отидоа на ова пешачење по наредба на американската армија не можеше да им го расипе расположението, на еден прекрасен пролетен, априлски ден во 1945 година.
А зошто тоа би имплицирало нешто лошо? Тие се од Вајмар, градот на поетите, филозофите и уметниците, еден од центрите на цивилизацијата кои ги дале Гете, Бах и Шилер.
Но, по десет километри зад портите на нацистичкиот логор, го виделе пеколот. На сите ѝм се слошило, а некои се онесвестиле. Американските војници инсистираа дотераните вајмарски господа да поминат уште една минута во касарната полна со трупови, за да го запомнат добро она што го виделе.
Само десет километри ги делеле врвовите на модерната цивилизација и најдлабоката бездна на криминалот. Светот вети дека нема да дозволи ова силување на цивилизацијата да се повтори.
Денеска можеме да кажеме дека не успеа.
Руската агресија против Украина долго време трпеливо се градеше на два фундаментални столба. Еден од нив беше антифашистичкото наследство на СССР, кое Владимир Путин силно го искористи, особено преку државниот проект – Бесмртниот полк, во кој внуците на паднатите борци кои се бореле против Хитлер ќе парадираат секој мај, носејќи фотографии од нивните предци-херои, кои загинале во борбата против нацизмот.
Вториот столб е мистичен, квази-историски наратив за тоа дека Русија е избраната земја, нејзината големина ја надминува нацијата и ја прави цивилизација супериорна од другите. Кога се случи нападот врз Украина, многумина во Русија беа целосно убедени во исправноста и правичноста на овој потфат.
Со години, на Русите ѝм се вели дека наспроти нивниот народ и нивната историска мисија, постои цела цивилизација заснована на погрешни вредности, дека конфликтот е неизбежен, а победата е загарантирана.
Некои противниците ќе ги наречат атлантисти (Александар Дугин), колективниот Запад (Леонид Решетников) или едноставно – Западот како симбол на либералната демократија и сите нејзини институции, човекови права, глобален поредок заснован на општоприфатени правила.
Следствено, се води војна против таа цивилизација, а Украина е само полигон за обука.
Кога мотивите за војна се поставени толку високо, над реалните и рационалните сфери, сè станува дозволено. Масакрот во Буча и многу други се мали и подносливи жртви на олтарот на рускиот свет – новата цивилизација која започна решавачка битка. За нив, прифатливи се и случаите на силување на украински жени и девојки од руски војници, прашање што Володимир Зеленски го покрена пред Советот за безбедност на ОН.
Истиот став е забележан и за време на Втората светска војна. Кога Јосип Броз Тито му се пожалил на Сталин на крајот на 1944 година за масовните силувања на југословенки од страна на војниците на Црвената армија, шефот на Кремљ одговорил – „Тоа се млади момци. Нека се забавуваат. Тие тоа го заслужуваат“.
За жал, силувањето на цивилизацијата, кое светот во 1945 година вети дека никогаш повеќе нема да го дозволи, се повторува. Тоа се повторува на начинот опишан од Умберто Еко во неговиот познат есеј „Ур-фашизам“, сугерирајќи дека фашизмот секогаш може да се врати, дури и под „најневините маски“. Кога ни дава навестувања како да го препознаеме враќањето на злото и силувачот на цивилизацијата, Еко вели дека појавата на само една од 14-те заеднички карактеристики на фашизмот е доволна за аларм.
Во случајот со руската инвазија на Украина и сето она што и претходеше, имаме согласност не на една карактеристика туку на сите 14. Сè, од култот на традицијата, отфрлањето на модернизмот, опседнатоста со заговор, животот како постојана војна, до презир за слабите и создавање „нов дискурс“.
Кога е нападната и изложена на силување, цивилизацијата има право и должност да се брани, исклучиво со она што ја прави цивилизација, а тоа се нејзините вредности. Вооружениот отпор кон силувачот е должност, а украинскиот народ го врши на начин што веќе го стави на моралниот врв на цивилизацијата.
Брзината и решителноста со која цивилизираниот свет ја отстрани Путиновата Русија од секое место каде што беше рамноправен учесник, преправајќи се дека споделува заеднички вредности за сите времиња, е зачудувачка и охрабрувачка.
Русија на Путин беше исфрлена од Советот на Европа, неодамна од Советот за човекови права на ОН, меѓународниот спорт и глобалната трговија и финансии. Тоа е шок како оној што го доживеаја Германците од Вајмар во 1945 година.
Одговорот на цивилизацијата на руската идеја за нејзината супериорност ќе мора да продолжи дури и кога ќе дојде мирот во Украина. Исто како што Нирнберг беше печат на цивилизираното општество над неговиот антипод, иден постојан или специјален суд мора да биде одговор на обидот за силување на цивилизацијата на кои сме сведоци во Украина.
Беа извршени неспорни воени злосторства. Тие беа нарачани и погубени од поединци. Доказите се веќе многубројни и непобитни, почнувајќи од одлуката на руското државно раководство за агресија врз независна држава и членка на ОН, до секое убиство, кражба и силување.
Тоа ќе биде последна, но и најкритична потврда за победата на цивилизацијата над нејзиниот непријател, но она што е подеднакво важно е дека ќе биде потсетник за новите генерации да не дозволат нешто слично да се повтори.
Извор: Euraktiv
