Институтот за проучување на војната тврди дека рускиот претседател Владимир Путин се повеќе се потпира на „нередовните доброволни и помошни сили, наместо на конвенционалните единици“ на фронтот. Во најновиот извештај за руската инвазија се наведува дека „лошиот однос на Путин со воената команда и руското Министерство за одбрана може делумно да се објасни со зголемениот фокус на Кремљ на регрутирање на лошо подготвени доброволци во ад хок нередовни единици“.
Па зошто Путин не нареди мобилизација и на тој начин да ги надополни руските трупи во Украина? „Затоа што во тој случај тоа би предизвикало бунт во Русија и тешко дека би ја подобрило ситуацијата на бојното поле со испраќање неискусни млади луѓе кои навистина не се убиваат во друга земја“, е длабинска анализа на независниот руски портал. Медуза.
На првиот пленарен состанок на есенската седница на Државната дума на 13 септември, лидерот на Комунистичката партија Генадиј Зјуганов изјави дека „специјалната операција“ во Украина „се претвори во војна“, поради што „максимумот мобилизација на сили и ресурси“ е неопходна.
Претседателскиот портпарол Дмитриј Песков истиот ден увери дека „во овој момент не станува збор за мобилизација“, но веќе следниот ден, на 14 септември, шефот на Чеченија, Рамзан Кадиров, рече дека „ова во Украина се претвори во непријателства долги пред време“ и дека „сите мора да ги мобилизираме“ без да чекаме „државниот врв да објави мобилизација“. Набргу потоа, Кадиров ги повика лидерите на 85 руски региони „да подготват, едуцираат и регрутираат најмалку илјада доброволци“. Впрочем, во Украина, на 3 март, Врховната Рада го одобри претседателскиот декрет за општа мобилизација, што во целина е многу успешна, така што украинската армија има нумеричка супериорност на фронтот. Со очигледно повисок борбен дух бидејќи Украинците водат татковинска војна, во комбинација со добро разузнавање и планирање, беше постигнат успехот на украинската контраофанзива во регионот Харков во септември.
Токму оваа контраофанзива ги поттикна најодлучните поддржувачи на војната во Русија повторно да зборуваат за мобилизација. Првиот бран на такви разговори се одржа во март, откако пропадна планот „да го заземе Кијив за три дена“, но тогаш Кремљ не отиде на тоа исто како што не покажува ентузијазам сега. За ова има политички и технички причини. Во Украина, украинската масовна армија сега се бори против руската, која не може ни да се нарече целосно професионална бидејќи има редовни војски, доброволци, регрути и платеници, а уште помалку масовност. Според федералниот закон за мобилизација, тој може да се воведе само со претседателски декрет, но во Русија немало масовна мобилизација од Големата патриотска војна од 1941-1945 година, иако тајната мобилизација е во тек бидејќи Министерството за одбрана создаде неколку илјади слободни работни места низ Русија за договорна услуга, а во текот на летото почнаа и со регрутирање во фирми. Но, зошто не беше спроведена вистинска мобилизација во Русија?
Пред сè, затоа што е многу тешко и скапо. Мобилизацијата во поширока смисла подразбира и масовно служење на војската и префрлање на економијата и се останато на „воениот колосек“, а се состои од две компоненти. Првиот е идеолошки: луѓето треба да се мотивираат да се мобилизираат, а тука главниот инструмент е ист како за време на Француската револуција – извикот „Татковината е во опасност!“ Втората компонента на мобилизацијата е организациска и економска: мобилизираната маса треба што поскоро да се претвори во борбена војска и во исто време да управува со воената економија.
Во Русија има проблеми од двата аспекти. Оние кои се за мобилизација се сигурни дека тоа ќе даде моментален успех на фронтот – бидејќи високотехнолошката воена опрема не може брзо да се произведе (поради санкции), тоа значи дека мора да се постигне успех со работна сила за да се оди во битка. Реалноста е дијаметрално спротивна и во руската воена команда многу добро го разбираат тоа. За речиси седум месеци војна, руските власти не успеаја јасно да ги дефинираат своите цели и да им ги пренесат на граѓаните. Задачите што Путин ги наведе за „денацификација“ и „демилитаризација“ на Украина, а кои ги спомна при објавувањето војна, според анкетите на руската јавност уште во мај, останаа неразбирливи за Русите. Точно, според истражувањето на Левада центарот на 1 септември, 76 отсто од Русите, во поголема или помала мера, ја поддржуваат војната во Украина до еден или друг степен, но во две возрасни групи кои, во случај на мобилизација, ќе мора пред се да војува (18 – 24 и 25 – 39 години), само 37 до 40 отсто од испитаниците се за продолжување на непријателствата. Со други зборови, потенцијалното топовско месо не ја поддржува војната во Украина, што покажува колку малку од нив дури и би одговориле на мобилизацијата и би влегле во војна.
Најавата за мобилизација може да предизвика натамошна ескалација на конфликтот, бидејќи тогаш земјите од НАТО со кои се граничи Русија ќе треба да одговорат. И тоа во Кремљ ќе се сфати како закана која бара одговор, па ситуацијата може да ескалира. Конечно, Путин постојано призна дека воениот потенцијал на НАТО и Руската Федерација е неспоредлив, но веднаш нагласи дека Русија има нуклеарно оружје. Но, тоа го имаат и земјите членки на НАТО.
Сепак, главната причина против мобилизацијата е тоа што Кремљ е свесен дека повеќето Руси едноставно не сакаат да одат во војна и да умрат или да ги испратат своите најблиски на бојното поле. Дури и ултрапатриотските функционери кои ги користат социјалните мрежи за да ги повикаат луѓето да се пријават во војна, не одат самите таму, ниту ги испраќаат своите деца. Сериозните членови на претседателската администрација на Путин, рационалните генерали, дури и некои членови на Советот за безбедност разбираат дека мобилизацијата ќе предизвика големи протестни расположенија и ќе стане моќна причина за незадоволство. Дополнително, мобилизацијата секако ќе влијае на големиот капитал, а непредвидлива е и реакцијата на бизнис елитата, што е ризично во ситуација кога Путин ги сврте против себе и поддржувачите и противниците на војната, па и двајцата се надеваат дека ќе „замине далеку“ во догледно време.
На крајот на краиштата, дури и покрај сето ова, Путин да ризикува и да објави мобилизација, десетици и стотици илјади луѓе кои едноставно нема да се приклучат на руската армија. Имено, во Русија не постојат кадровски бригади и дивизии во кои офицерите би тренирале мобилизиран воен персонал, а потоа би командувале со нив, бидејќи офицерите се на фронтот, а без квалитетна воена обука, фрлањето луѓе со минимално воено искуство на линијата на фронтот е едноставно лудост. За да се реши овој проблем, офицерите ќе треба да бидат повлечени од украинското бојно поле на неколку месеци, а ситуацијата таму е веќе тешка.
Извор: Јутарњи.хр
Подготви: Ј. Ѓ.
