Предизборна и изборна кампања – што е што во изборен контекст

Во пресрет на локалните избори во октомври, политичките партии веќе ги најавија своите кандидати за градоначалници, а учеството во изборната трка го најавија и повеќе независни кандидати. Сите познати кандидати за градоначалнци веќе почнаа со самопромоција и најава за промените кои ќе ги донесат во општините за кои се кандидираат.

Но, дали ова е исправно или не? Во јавноста како и сегаш пред избори се отвора прашањето за предизборните кампањи и нивниот легитимитет и што по закон е изборна кампања.

Предизборна кампања: Активности на политички партии, коалиции, независни кандидати и нивни поддржувачи пред официјалниот почеток на изборната кампања, со цел да ја тестираат поддршката, да изградат препознатливост и да создадат почетна база на гласачи.

Примери:

Посети на терен и неформални средби со граѓани.
Поставување билборди со „генерални пораки“ (не директно поврзани со изборите).
Јавни настапи и медиумски изјави за идни планови.
Промоција на активности на социјални мрежи без експлицитно барање поддршка на избори.

Може да се нарече и „прикриена кампања“, бидејќи формално не е дозволено активно барање гласови пред официјалниот рок.

Изборна кампања: Официјалниот период утврден со Изборниот законик кога кандидатите и партиите отворено бараат поддршка од граѓаните. Според изборниот законик изборната кампања трае 20 дена пред денот на изборите и не смее да трае 24 часа пред денот на изборите и на денот на изборите.(Член 69-а)

Примери:

Организирани митинзи и собири.
Телевизиски, радио и онлајн политички реклами.
Печатење и делење на постери, брошури и летоци.
Јавни дебати меѓу кандидатите.
Платени објави и спотови на социјални мрежи.

Во Изборниот законик (член 69-а) се вели дека:

Од моментот на потврдување на кандидатските листи до започнување на изборната кампања за активностите за изборна кампања учесникот не смее да троши средства од трансакциската сметка наменета за изборна кампања.
Од моментот на потврдување на кандидатските листи до започнување на изборната кампања, учесниците во изборите имаат право да организираат по еден јавен настан за промоција на нивните потврдени листи на кандидати и изборните програми.

Под изборна кампања според истиот член се подразбира јавно собирање и други јавни настани организирани од страна на учесникот во изборната кампања, јавно истакнување на плакати, видео презентации на јавни места, изборно медиумско и интернет претставување, дистрибуирање на печатени материјали и јавно претставување на потврдените кандидати од надлежните изборни органи и нивните програми.