Во интервју за FRONTLINE.MK на 28 октомври, премиерот Зоран Заев даде одговори на повеќе прашања чиј рок траење е, практично, неограничен. Прашањата што многумина (си) ги поставуваат, но никогаш не стигнале до телевизиските студија и новинските редакции, беа поставени токму во ова интервју. Заев одговори на сите прашања без двоумење и директно. Едно од тие прашања се однесуваше и на реваншизмот, со кое и го започнавме разговорот и кое го издвојуваме во оваа серија прилози со различните теми на кои разговаравме со премиерот.
FRONTLINE.MK: На граѓанскиот протест на 17 мај 2015 година, пред близу 100.000 луѓе кажавте дека нема да има реваншизам кога ќе дојдете на власт. Тоа ветување го исполнивте, иако со тоа налутивте многумина токму од редовите на Вашата партија. Дали беше политички паметно да се држите толку цврсто до тоа ветување?
ЗОРАН ЗАЕВ: Јас сум свесен дека дури и губиме политички поени. Го констатиравте тоа и вие. Изморена е државата од поделби, од реваншизми и од лоши, непријатни ситуации, каде што се гледа дека брат против брат удрил, не знам, луѓе против луѓе. Ние сме мала земја. Јас многу често ја користев фразата – браќа сме, толку сме, роднини фаќаме, мала ни е државата… Верувам дека, ако успееме да се надминеме во сите тие наши поделености – треба да има различности, во ред е да бидеме различни со сè – но не треба тоа да роди гнев, не треба да роди реваншизам, освета или слично, затоа што, ако се надминеме, верувам дека многу ќе ѝ бидеме од помош на државата.
Тоа и го направивме. Две и пол години, еве две години и пет месеци, откако ја имам честа да ја водам извршната власт и ова парламентарно мнозинство кое што опстојува, испративме пораки на помирување, направивме чекори каде треба да си подадеме рака, им кажавме на сите кои се дури и од противничкиот табор, на набабрената јавна администрација од противникот во минатите 11 години: Дечки, фер шанса за сите, дајте, работете. Значи, ние сме овде за да и служиме на државата, граѓаните нè плаќаат, од нив земаме плати, дајте да работиме. Без разлика кој од која политичка провиниенција е, или не припаѓа на ниту една политичка провиниенција, треба да знаат дека главниот услов за останување на државна работа, во една јавна администрација, ќе биде професионалноста, ефикасноста, ефективноста во работењето.
Не смее државата да си дозволи и понатаму да биде слаба во опслужувањето на јавната администрација, пред граѓаните пред стопанството, пред сите. Така што, во тој правец се движат и реформите. Апсолутно не гледаме политички на тоа, но дефинитивно, не сакајќи да има реваншизам, треба да знаат сите дека мора да се потсредиме дома.
FRONTLINE.MK: Но вие сте свесни дека тоа Ви носи многу негативни поени, дека администрацијата е преголема, неефикасна и скапа, дека има партиски војници што земаат плата, а не одат на работа, а да не говориме за тоа дека во администрацијата се вгнездени партиски војници на бившиот режим што ги злоупотребува јавните ресурси против Вас и против македонските стратешки интереси. Што ќе преземете?
ЗОРАН ЗАЕВ: Еве вака… Затекнавме некаде околу 165.000 вработени во јавната администрација. Кога бевме во опозиција верувавме дека е некаде над 180.000, но видовме дека се 165.000. Во моментов таа е или под или околу 140.000. Значи, намалена е јавната администрација, во севкупни бројки. Не знам колку луѓето го знаат овој податок, но тоа е важно. Голем дел од луѓето таму отидоа во пензија, ја напуштија јавната администрација… Не се пополнети сите места, односно таму каде што не треба, туку се пополнуваат таму каде што треба. Тоа е значајно. Но треба да знаат граѓаните дека ние сме свесни дека се даваат плати на луѓе што ништо не работат. Тоа мора да се промени, тоа не смее така да остане.
Ама избори иделе? Нека идат избори. Манчевски ме прашуваше: Претседателе како продолжуваме? Да си ја тераш до крај агендата со реформите во јавната администрација. Тие треба да бидат правични, транспарентни, сите да знаат. Го правиме тоа заедно со коморите, со синдикатите, со сите, заради тоа што државата дефинитивно ќе подаде рака овде – ќе понуди пари за преквалификација, за доквалификација и слично, за сите оние што ќе видат иднина во приватниот сектор. Свесен сум дека сите тие милиони и милијарди денари и те како може да ги искористиме за многу поблагопријатни мерки кои ќе донесат дури и гласови, но не го правиме тоа заради тоа, затоа што сакаме да бидеме чесно поставени.
Треба да знаат сите, дека реформите мора да се случат во сите области па и во јавната администрација. Гледате дека разговараме за покачување на платите, ние немаме проблем, но секаде се врзани за реформите. Еве и за образованието, разговараме со СОНК, но министерството и СОНК мора да ја направат реформата и нивелацијата, така наречена методолошката интеграција во образованието. Да се знае кој е носител на дејност, тоа се учителот, наставникот, професорот, кои се стручните служби: тоа се педагозите, психолозите, дефектолозите, социолозите внатре и што е администрацијата.
И ќе видиме дека имаме пет хигиеничари во истото школо, за разлика од соодветното каде има само еден. Не е во ред. Или, имаме 250 деца со 70 наставници, и 250 деца во друго училиште со 25 наставници. Значи ред и поредок мора да се стави насекаде, овде го земам само примерот на образованието.
Ќе дадеме плата, но мора да се средат работите внатре. Тоа го направи Труд и социјална политика во детските градинки, во центрите за социјални работи. Гледате, покрај петте отсто, сега и шеснаесет отсто зголемивме. Немаме проблем и во тој дел, но мора да се средат работите. Тие што се вишок, треба да знаат дека треба да се заблагодариме, тоа што е недостаток – да, ќе се вработи, немаме проблем во тој дел, но реформата мора да ја направиме.
Реваншизмот не го сакаме. Свесни сме дека ваквата политика ни однесе многу поени, но државата доби. Се надевам дека во иднина и политичките партии и сите други, искрено се надевам, кога треба да застанеме зад државата, ќе застанеме заедно. За жал досега тоа не го чувствувам, барем не од нашите опоненти. Кога треба да се конфронтираме, треба да се конфронтираме, оти тоа на крајот тоа ќе донесе квалитет, но она што е обврска на сите, треба да застанеме сите зад неа.
Сите права се задржани. Преземањето е возможно само со писмена дозвола од Редакцијата.
