пишува: БОРЧЕ БОКИ ТРАЈКОВСКИ
Последниот разговор
„Најди ми адвокат. Некој добар кривичар!“ рече Шефицата.
Бевме сами во нејзиниот кабинет. Седеше наспроти мене на удобната фотелја пред нејзиното работно биро. Ја погледнав в очи и брзо ја наведнав главата. Ниту сега, додека го пишувам ова, не можам да најдам соодветни зборови да го опишам тој поглед од жената која до пред неколку дена беше страв и трепет за сите криминалци, политичари, премиери и министри, беше некрунисана кралица на правдата во Македонија, беше име и презиме пред кои се отвараа тешки челични порти, од нејзиниот глас се рушеа високи бедеми, се спуштаа сите мостови. Беше жената која ја имаше сета моќ и авторитет да се јави каде сака и кога сака, и секаде да биде примена и пречекана на највисоко ниво. Ја имаше државата во малиот прст. Ја имаше најсилната подршка која ретко кој ја имал на која било позиција во Македонија. Ги имаше „Шарените“, и сите правдољубиви луѓе, ја имаше неприкосновената и несебична меѓународна подршка, имаше цврсто поставени темели врз кои можеше слободно да чекори до остварување на поставената цел: Да ги изнесе криминалците во белите крагни од прислушкуваните разговори пред лицето на правдата. Беше Шефица. Големата Шефица, да, со големо „Ш“, “прва виолина“ во институцијата со апсолутен авторитет во државата.
Сега, ја гледам како седи наспроти мене и бара адвокат. Бара добар кривичар. И не за некој друг, туку за себе. Сакав да видам нешто во нејзините очи. Низ мислите ми се свртеа сите четири години назад и како на брза филмска лента ми ги прожектираа кадрите, еден по еден, инсерт по инсерт. Долгометражен филм со несреќен крај. Несреќен? Хммм. Не беше загрижена во погледот, ниту замислена. Не беше ниту разочарана, ниту несреќна. Ниту очај забележав. Тој поглед беше празен. Во него немаше ништо. Можеби затоа не можам да го опишам, освен како страв…
Тоа утро, дента кога веќе беше доцна, претпоследниот ден во нејзиниот кабинет, или, само неколку дена од нејзината брза, панична и неочекувана оставка, после шокот кој го пренесоа сите медиуми за наводна коруптивна вмешаност на Шефицата, после приведувањето на “Тредичи“ на граничниот премин во Гевгелија, од балконот, со ишарет ме викна кај неа и ме натера да прочитам нешто. Не се изненадив затоа што и вчера, после една гласна дискусија меѓу мене и неа, дискусија од која за момент се затресоа ѕидовите во СЈО, сепак, на крај заврши тивко и мирно. Се обидов дијагонално да ги прочитам трите страници густо пишувани на меморандум од СЈО, но, ги прочитав само имињата на првата страница, го затворив и ѝ го вратив. “Не не!“, рече со наредувачка интонација, “прочитај го целото до крај , заради ова ме гонат!“
Го прочитав. Не знаев што да ѝ кажам, освен, молчејќи да ѝ го вратам предметот кој го извлече од под папките лево на нејзиното биро. Сé што имав да ѝ кажам, ѝ кажав вчера.
Двајцата знаевме дека сега сé е џабе, дека е предоцна да се мафта со вакви содржини. Златната кочија во која се возеше таа и сите ние во СЈО до пред некој ден, од вчера е тиква, пукната како скапана крушка падната од шести кат. Всушност, паниката почна да станува сé поочигледна во секое нејзино однесување после тој настан. Очигледно беше и тоа дека освен неколкумина во СЈО, сите други ја одбегнуваа тие денови, небаре е лепрозна. Шепкања на сите страни, лажна загриженост кај едни и препознатлив шок кај други. Жената која до пред два дена беше уверена дека никој ништо не ѝ може, денес, зашеметена од шокот дека нејзината приказна е завршена, дека истата завршува на неславен начин, влече очајнички потези со кои не прави ништо друго освен што предизвикува дополнителен револт и сомнеж кај нејзините колешки и колеги. Паника, хаос, несреденост и страв, голем страв се препознаваше тие последни денови. “Имаш ли нешто друго да ми кажеш?“, прашав. „Најди ми адвокат, некој добар кривичар!“ таа ѝ беше последната наредба.
Иако во овој мој четиригодишен работен престој во СЈО имав контакти со многу адвокати, му се јавив на еден стар познаник. Ѝ кажав кого сакам да повикам, се согласи. Стануваше збор за еминентен адвокат со огромно искуство. Се обиде да ме откачи затоа што веќе се пензионирал, дека во неговата адвокатска канцаларија нема кривичари, ама, на мое инсистирање прифати да дојде во СЈО. Го пречекав и го однесов горе кај неа.
Цело време ме притискаше содржината во оние три листа кои ги прочитав, и токму во тој текст, за кој тврдеше дека е вистинската причина заради која ја гонат, ме загрижуваше само едно презиме, и сите наведени негови криминални активности прецизно опишани од човек кој, барајќи го сопствениот спас од канџите на СЈО, ете, се решил да ги “испее“ овие факти, кои, за жал не успеале да го видат денот на правдата. Ги чувала. Зошто?
Дури и да претпоставам дека тоа го правела со цел да се обиде со тој предмет да прави притисок што побрзо да се донесе законот за СЈО, грешката беше очигледна и не можеше да се поправи. И беше нејзина. Си давам право да претпоставам дека трката по претрес во нејзиниот кабинет, всушност, значеше потрага по тој документ, и затоа истражителите на Вилма прво тука растарашкаа, потоа отидоа дома кај неа, за да ѝ го товарат двоседот. Дали го нашле документот кој го прочитав, не знам. Сега веќе не е ни важно. Дали содржината во тој предмет можеше да ја искористи за со себе да повлече и други значајни фигури после нејзиниот очигледен стрмоглав пад, и тоа не знам. Всушност, не верувам дека таа ѝ била намерата, затоа што сé после тоа, за неа и за СЈО беше џабе и доцна. Предоцна. Жената која немаше никаква потреба да се пазари со никого, да влегува во политички калкулантски игри, да потпаѓа под кави било притисоци, и од кого било, жената која имаше закон во рацете кој ѝ ја гарантираше апсолутната моќ и слобода за дејствување во строго утврден период, сега, пред истекот на тој период покажува во овој документ кој, останал под папките на левата страна од нејзиното биро и му дава тежина како причина за нејзиниот прогон.
Во тие моменти, кога разбираш дека е доцна, ја разбираш и грашката, моќта на неспособноста да се заврши „кралската“ игра. Од вчера, сите мостови се кренати, никој повеќе не ги спушта, никој повеќе не се потресува од нејзиниот глас, никој не се возбудува од нејзината појава. Сите почнуваат да ја гледаат од врвовите на ѕидините од другата страна на длабокиот амбис. Потсмев, иронија, гнасење, омраза. Најверојатно таа прва почна да се мрази. Не беше единствена. Почнаа да ја мразат и оние кои до вчера се поклонуваа пред звукот на нејзините штикли врз мермерот и оние кои од далеку се клештеа.
Ебиго друже судија, не можеше брзо да го прифати товарот на сета одземена моќ. Стана слика и прилика на патетично човечко суштество кое ги преценило своите сили само затоа што не ги знаело своите ограничувања. Падна под влијание на лоши, погрешни луѓе. А кои се лошите? Како да ги препознаеш на време? Одговорите на овие прашања ги носи животот. И речиси секогаш стасуваат доцна. Најдобро може да ги опише таа, Шефицата. Кога ќе разбереш дека си влегол во вртлогот на никакви, мизерни, дрчни егоисти, калкуланти и интересџии, шоумени, расипани души, трули карактери, кои секојдневно ти сервираат на биро набиена бајата посебна салама во цврст најлон чекајќи го моментот кога ќе посегнеш по ножот да ја пресечеш а таа ти оксплодира во сурат и те покрива со лигава смеса од прегазен слузав полжав, како стиснат мрсул меѓу прстите, тогаш е предоцна. Не ти преостанува ништо друго освен да почнеш да се чистиш, да се миеш. А тоа е почеток на друга епизода од животот.
Останаа сами со адвокатот. Ѕирнав во белешките во кои беа запишани стенограмите од муабетот со „Хувер“ од пред неколку месеци, a потоа на кусиот ама „тежок“ муабет со мојата симпатија. Прашањето кое ми зуеше во главата беше исто: „Се крие ли во тие реплики „тајната врска“ за почетоците на крајот на СЈО, за падот на Империјата?“
Продолжува…
