„По Украина, Чеченија“. Чеченските про- украински доброволци јасно ставаат до знаење дека се во Украина за да надоместат околу два века руско угнетување врз нивната планинска и често бунтовна татковина – од депортацијата на населението на Сталин во 1940-тите, уништувањето на нивниот главен град Грозни од страна на Борис Елцин, до сегашното, брутално владеење. на московскиот сатрап во Чеченија, Рамзан Кадиров, пренесува Политико.
„Ние сме уморни од Русија“, додава 45-годишниот командант, кој побарал да биде идентификуван само со неговото воено име Торто, што се однесува на замокот во близина на неговиот роден град назад во Чеченија, кој го напуштил како млад бунтовник набрзо по завршувањето на Втората чеченска војна во 2009 година.
„Русија е како пијан сосед. Еден ден доаѓа во вашиот дом и сака да го запали. Ти го фаќаш, тој бега. Друг ден се враќа трезен и моли за прошка. А потоа се враќа пијан со пиштол и ти ги убива жената и децата“, вели тој.
„Ова е Трета чеченска војна – и овој пат ќе победиме“, се вмешува еден од војниците на Торто, 20-годишник кој се одзива на името Мага.
Како сопруг и татко, тој вели дека неговата партнерка целосно ја поддржува неговата одлука да се бори, иако таа „се грижи за мене, но знае дека оваа борба треба да се направи“.
Има околу 150 до 200 чеченски доброволци кои се борат на украинската страна, повеќето емигранти, синови и внуци на борци кои се бореле во Првата или Втората чеченска војна.
Тие се поделени во три формации – баталјонот „Џохар Дудаев“, именуван по првиот постсоветски претседател на независна Чеченија; баталјонот „Шеик Мансур“, кој беше критикуван за врски со исламистичките групи; и тајниот баталјон кој работи со воената разузнавачка служба на Украина, ГУР, и чии членови се облекуваат во црно, па дури и кога се во безбедните граници на Кијив се движат наоколу вооружени и носат скијачки маски.
Консензус меѓу странските доброволци во Украина е дека Чеченците се меѓу најпосветените и најидеолошките во борбата, исто колку и околу 200-те Белоруси кои се борат за Украина, и многу повеќе од повеќето западњаци и волонтери од Латинска Америка. Вторите имаат тенденција да бидат тука за пари. Првите – главно Американци и Британци – генерално се ветерани од Ирак и Авганистан, и со неколку исклучоци признаваат дека се тука затоа што не сакале цивилен живот и не сакаат нивното искуство и обука да бидат залудни, иако тие исто така се претплатени на исправноста на украинската кауза.
Чеченците моментално се ангажирани во голема мера во Бахмут, крвавата битка која трае со месеци, што доведе до големи жртви на двете страни и беше споредувана со судирите во Првата светска војна поради нејзината жестокост. Настојчивиот студент по воена историја, Торто вели, „тоа е Вердун“, упатувајќи на најдолгата битка од Првата светска војна.
„Тоа е чист пекол“, додава Торто, која живее во Украина од 2016 година, а претходно во Германија.
Седиме во таканаречената клубска соба на баталјонот Џохар Дудаев, подрум во предградието на Кијив, дискутирајќи зошто тие се борат во оваа војна далеку од нивната татковина, како и дискутирајќи за квалитетите и карактеристиките на другите странски доброволци кои се борат во Украина против Русија и што мислат тие за Чеченците кои се борат за Владимир Путин – околу 12.000 од нив во различни периоди откако Русија ја нападна Украина.
И Торто и Мага не се сомневаат дека, на крајот, тука се да се борат за Чеченија – поразот во Украина за Русија незапирливо ќе доведе до вооружено востание во нивната татковина во Северен Кавказ, тврдат тие, и не само таму, туку и преку Кавказскиот регион, сместен помеѓу Азовското, Црното и Каспиското Море.
„Порано или подоцна, сите ќе бидеме слободни“, вели Торто, крупен брадест маж кој нежно ја гали сивата мачка во неговиот скут.
„Верувајте ми, кога Русија ќе ја изгуби оваа војна со Украина, таа не може да постои како држава. Тоа е невозможно. Ќе се распадне“, додава тој, став што го повторија белоруските волонтери за ПОЛИТИКО, интервјуирани два дена претходно.
„Само ни треба слобода. На луѓето им треба слобода“, вели Торто.
Торто изразува згрозеност кон руските чеченски борци, наречени Кадировци – и особено од злосторствата со кои се поврзуваат. Означени како „армијата на Тикток“ за нивната онлајн промоција на сопствената бруталност, Кадировците беа обвинети за силувања, убиства и грабежи во Буча, а во јули беа обвинети за тортура и кастрација со скалпер на украински заробеник во Привилија, Луганскиот регионот, кој го објавија на нивниот канал Телеграм.
Некои истражители се сомневаат дека можеби биле Кадировци, а не платеници од групата Вагнер, кои обезглавија еден украински заробеник претходно овој месец, што исто така беше објавено на интернет. Мага и Торто ги омаловажуваат кадировците како „не вистински војници“ кои се во Украина само за пари.
Кадировците се корисни за Москва како пропаганда – предупредување дека Русија ќе се однесува со Украина како што ја третираше Чеченија и ќе уништи сè што може. А за Кадиров тие помагаат да се промовира неговиот имиџ на воин, велат тие. Војската на TikTok ретко се наоѓа во близина на првите линии на фронтот, забележуваат проукраинските Чеченци, и се користи само за операции за чистење за да сее страв, велат проукраинските борци.
Освен Бахмут, каде што не дадоа ниту една четвртина, нивните најгорди моменти досега во војната беа диверзантските и извидувачки операции северно од Кијив веднаш по руската инвазија и учеството во операцијата за ослободување на Изиум, во североисточна Украина.
Но, и покрај сета нивна тврдоглава посветеност на борбата, Чеченците се во лоши односи со странските доброволци што се борат овде. За разлика од другите странски формации, тие формално не се дел од меѓународната легија, не се платени од украинската влада и мора да се опремуваат.
„Тие ни даваат муниција кога сме на фронтот“, вели Мага.
За да останат во борба, се снаоѓаат, бараат донации и продаваат онлајн воени предмети собрани од бојното поле. Другите странски и украински единици се дарежливи, честопати дозволувајќи им на Чеченците да го задржат лавовскиот дел од секое оружје и муниција оставени од руските сили кога ќе се повлечат.
„Русија е нашиот најголем снабдувач со оружје“, се насмевнува Торто.
Потребната опрема вклучува неколку тешки митралези земени од онеспособените руски тенкови.
Зошто тие се третирани поинаку не е целосно објаснето од украинските власти, кои споменуваат дека има правни проблеми бидејќи технички се руски државјани. Но, Торто се сомнева дека тоа е многу поврзано со широко распространетата перцепција за Чеченците како жестоки никаквеци и крадци.
Тоа не ги одврати членовите на баталјонот „Џохар Дудаев“, ниту го намали нивниот ентузијазам за борба, и тие се надеваат дека нивното учество во оваа војна полека ќе го промени начинот на кој Украинците гледаат на Чеченците – иако суровоста на Кадировците, се разбира, не помага .
А за очекуваната голема украинска контраофанзива? Тие имаат големи надежи, но велат дека нема да биде лесно да се победи Русија, која ќе мобилизира повеќе мажи. Но, борбата мора да продолжи, вели Торто.
„Кога слушам француски или германски експерти како зборуваат за тоа како Русија мора да се спаси и да не ѝ се дозволи да се распадне и како таа може да се обнови како демократска држава, јас само одмавнувам со главата“, вели тој.
Подготви: Д. Мишев / Цивил Медиа
