ИЛГА-Европа, независна меѓународна и чадор организација која собира повеќе од 600 организации од 54 европски и централноазиски земји кои работат на политичко-правни и општествени промени во регионот, објави редовно објавува годишен преглед на правата на ЛГБТИ+ нешто што се нарекува Мапа на виножитото. Скалата се движи од 0% што значи сериозни повреди на човековите права и дискриминација до 100% односно целосно почитување на човековите права и целосна еднаквост.
Најновиот преглед, открива дека јавниот дискурс станува сè пополаризиран и агресивен, особено против транс луѓето и транвеститите. Сепак, мапата покажува дека се исплати да се биде политички определен за да се унапредат правата на ЛГБТИ+ луѓето. Ова е забележано во земјите кои воведоа законско признавање на полот користејќи го моделот на самоопределување.
Така, Шпанија скокна за шест места со воведувањето на законското признавање на полот преку самоопределување и забраната за генитално осакатување на интерсексуалните лица. Финска исто така се искачи за шест места поради воведувањето на моделот на самоопределување, а Грција се искачи за четири места со забраната за осакатување на гениталиите.
Родовиот идентитет и сексуалните карактеристики се вклучени во законите за антидискриминација и против омраза во Белгија, Исланд и Молдавија, кои исто така забележуваат позитивно поместување во рангирањето. Молдавија забележува поместување од дури 14 места поради оваа законска мерка што ги опфаќа вработувањето, образованието, обезбедувањето услуги, здравството, говорот на омраза и криминалот од омраза.
Словенија и Швајцарија ги легализираа истополовите бракови и заедничкото посвојување, а Швајцарија дозволува и медицински потпомогнато оплодување за парови. Со воведувањето на посвојување за истополови двојки и посвојување од друг родител, Хрватска се искачи за едно место и сега е на 18 место (49%).
Малта (89%) е на врвот на листата осма година по ред, а потоа следат Белгија и Данска, и двете со 76%.
Евелин Паради, извршна директорка на ИЛГА, вели дека „европските политичари го возвраќаат ударот против реториката на омраза и антидемократските сили и се залагаат за човекови права и еднаквост на сите граѓани. Картата покажува дека напредокот за ЛГБТИ+ луѓето е можен и поважен од било кога. Би сакале да ги пофалиме оние политичари кои зазеле став за благосостојбата на сите во нашето општество и ги охрабруваме да се занимаваат уште повеќе со демократијата и човековите права, кои се под закана од екстремната десница“.
Во оваа глобална непријателска клима се најде и Полска, членка на Европската унија која е најниско рангирана, на 43. место. Годинава, пак, добива поени бидејќи ги укинаа хируршките интервенции за легално признавање на полот.
Да не ја заборавиме Србија, која падна за три места, а беше домаќин на EuroPride, парада која претседателот Александар Вучиќ и министерот за внатрешни работи Братислав Гашиќ се обидоа да ја забранат во последен момент. Турција, со сузбивањето на основното право на собирање на јавен простор, вклучително и јавните собири на ЛГБТИ+ лица, зазема место на дното на рангирањето со Азербејџан.
Северна Македонија на листата се наоѓа на 32 позиција со резултат од 29%, што е подобрување за 2 процентни поени во однос на минатата година. Препораките кои ИЛГА-Европа ги дава за подобрување на ситуацијата на ЛГБТИ+ луѓето во Северна Македонија вклучуваат усвојување правична и транспарентна правна рамка за правно признавање на родот, заснована на процес на самоопределување и ослободена од навредливи барања (како што се стерилизација, медицинска дијагноза, хируршка/медицинска интервенција, задолжителен развод или старосно ограничување).
Со новиот Закон за спречување и заштита од дискриминација сексуалната ориентација и родовиот идентитет се дефинирани како дискриминаторски основи, а од Комисијата за спречување и заштита од дискриминација истакнуваат дека минатата, 2022 година, најмногу случаи на дискриминација имало токму кон припадниците на ЛГБТИ заедницата, преку вознемирувачки говор кон нив најчесто преку социјалните мрежи.
Извор: ТРН.мк
