Украина разговара за билатерални безбедносни договори со уште девет земји, објави претседателот Володимир Зеленски на 15 јули за време на прес-конференција во Кијив.
Украинската влада се обидува да потпише безбедносни договори со вкупно 32 земји. Украина веќе има потпишано безбедносни договори со 23 земји, рече Зеленски.
Безбедносните договори опфаќаат хуманитарна, воена, реконструкција и финансиска помош за Украина,
Според претседателот, потпишаните договори се во вредност од 38 милијарди долари.
„Верувам дека ова е моќен резултат“, додаде тој.
Како што пренесува Кијив индипендент, Украина неодамна потпиша договори за безбедност со Полска, Луксембург и Романија на маргините на самитот на НАТО, врз основа на ветувањето дадено од Групата седум (Г7) во јули 2023 година.
Кабинетот на претседателот сега работи на договори со Чешка, Словенија и Ирска, рече Зеленски претходно на Телеграм.
Воспоставување на безбедносните договори на Украина
Безбедносните договори меѓу Украина и нејзините партнери содржат важни обврски за обезбедување долгорочни одбранбени и одвраќачки способности на Украина. Сепак, како што пишува фондацијата „Карнеги“, има значителен простор нивниот дизајн да се направи поверодостоен и издржлив.
Во јули 2023 година, на маргините на самитот на НАТО во Вилнус, лидерите на земјите од Г7 издадоа заедничка декларација со која се обврзаа да работат со Украина на долгорочните билатерални безбедносни обврски со цел да ги зајакне нејзините капацитети за самоодбрана и одвраќање додека таа станува членка на НАТО. Повеќе од дваесет други нации последователно ја поддржаа декларацијата и ветија дека ќе преговараат за нивните билатерални безбедносни договори со Украина. Според рамката од Вилнус, Украина потпиша десетгодишни безбедносни договори со дваесет партнери, вклучувајќи ги сите членки на Г7 (Канада, Франција, Германија, Италија, Јапонија,1 Обединетото Кралство и САД) и Белгија, Данска, Естонија, Финска. , Исланд, Латвија, Литванија, Холандија, Норвешка, Полска, Португалија, Шпанија и Шведска. Украина потпиша и посебен договор со Европската унија.2
Во новите договори, партнерите на Украина се обврзаа, во најмала рака, да го задржат видот и обемот на воена и друга поддршка што ја обезбедија од почетокот на целосната инвазија на Русија во 2022 година. Само тоа е значаен развој за Киев, кој имаше дотогаш нема такви обврски на хартија. Партнерите, исто така, ветија дека ќе и овозможат на Украина да се одврати и, доколку е потребно, да се одбрани од идни руски вооружени напади по завршувањето на сегашните непријателства. За да го сторат тоа, тие ветија дека ќе ја изградат „идната сила“ на Украина и ќе се консултираат со Кијив и ќе преземат дополнителни мерки доколку земјата повторно биде под вооружен напад во иднина.
Ова занчи дека има значителен простор обврските да се направат поконкретни, еластични и издржливи со цел веродостојно да и се сигнализира на Русија дека Украина ќе ја добие потребната поддршка.
Партнерите и Украина треба да размислат за:
Наведување подетални цели за нивната воена помош за Украина врз основа на обединета визија и заеднички сет на мерливи стандарди;
Проектирање на проценки на трошоците за поддршка за целото десетгодишно времетраење на договорите;
Институционализирање и формализирање на договорите во кохерентна рамка; и
Зајакнување на правната основа на договорите, вклучително и преку обезбедување меѓупартиско купување од националните законодавни тела.
Различни цели и нивоа на воена поддршка на Украина
Со цел да се дизајнираат и да се обезбедат ресурси за идната сила на Украина, Кијив и неговите партнери мора да се договорат за заедничка визија и сет на стандарди за воена помош. Но, различните безбедносни договори се повикуваат на крпеница од терминологија што укажува на различни цели и нивоа на посветеност меѓу потписниците.
Зајакнувањето на одбранбените и одвраќачките способности на Украина е вообичаена тема што се провлекува низ договорите. Повеќето од нив, со варијации во формулацијата, ја кодираат целта на декларацијата од Вилнус „да се обезбеди одржлива сила способна да ја брани Украина сега и да ја одврати руската агресија во иднина“ (нагласено е додадено). Текстот во САД ја подигнува целта да и се помогне на Украина да одржи „кредибилна способност за одбрана и одвраќање“ како централен организациски принцип.
Но, не сите договори ја поврзуваат понатамошната воена помош со целта на Украина да ја ослободи целата нејзина територија. Оваа разлика не е само симболична: територијалното ослободување е поамбициозна воена цел отколку одбраната и одвраќањето. Првото бара понапредни офанзивни способности и поголемо владеење во комбинираното вооружување-маневарска војна. Но, фактот што некои од украинските партнери се оградија, сугерира дека можеби ќе им биде доволно ако Кијив едноставно може да ја брани територијата што моментално ја контролира и да го одврати понатамошниот руски напредок во иднина. Јавното сигнализирање на Украина и посилната формулација за која се договори со одредени партнери сугерираат дека нема консензус за целите на воената поддршка.
Француските, италијанските, литванските, португалските и договорот со Обединетото Кралство се најсилни во овој поглед. Покрај стандардот за одбрана и одвраќање, тие ги обврзуваат потписниците да работат заедно „за да се осигураат дека [украинските одбранбени и безбедносни сили] се способни целосно да го вратат територијалниот интегритет на Украина во нејзините меѓународно признати граници.“3 Многу други договори се повикуваат на обновување на Територијалниот интегритет на Украина како цел на воена поддршка, но тие експлицитно не ја поврзуваат оваа цел со обврските да обезбедат доволни украински капацитети.
Иако американско-украинскиот договор го споменува враќањето на територијалниот интегритет на Украина како сеопфатна цел на политиката во делот за „праведен мир“, тој не го применува стандардот за обновување како цел на воена поддршка. Договорот, исто така, ја пропишува намерата на САД „да ги поддржи напорите на Украина да победи во денешната војна“. Но, значењето на победата не е дефинирано.
Белгија, Италија, Холандија и Полска ја објавуваат својата политика да и помогнат на Украина во зачувувањето на нејзината „квалитативна одбрана и воена предност“. (Франција го користи терминот „квалитативни одбранбени и воени способности“.) Данска, Норвешка и Полска ја споменуваат „воената предност“ на Украина во контекст на одбранбената индустриска соработка. Другите договори, вклучувајќи го и американскиот, не содржат слична формулација.
Белгија, Канада, Естонија, Франција, Латвија, Литванија, Холандија, Полска и Обединетото Кралство – со одредени разлики во формулацијата – исто така се обврзуваат да настојуваат да обезбедат дека воените капацитети на Украина се „на такво ниво што, во случај на надворешна воена агресија против [релевантниот партнер], Украина е во состојба да обезбеди ефикасна воена помош“ за неа. Овој стандард ги истакнува потенцијалните придонеси на Украина во НАТО и вредноста како обезбедувач на безбедност.
Се разбира, за да обезбеди таква помош, Украина прво треба да може да ги задоволи сопствените безбедносни потреби. Но, стандардот може сè уште да биде релевантен кога се проценува сопствената способност за одвраќање на Украина во однос на Русија.
Украина и нејзините партнери треба да размислат за стандардизирање на терминологијата за овие цели и одредници и создавање договорени дефиниции според кои може да се мери напредокот. Фразите како „веродостојна способност за одбрана и одвраќање“ и „[способност] целосно да се врати територијалниот интегритет на Украина“ се корисни за да се обликува долгорочната помош. Но, тие се премногу нејасни за да значат многу кога станува збор за проценка на вистинската воена сила на Украина и соодветно калибрирање на помошта.
Билатералните безбедносни договори што Украина ги потпиша со своите партнери содржат важни заложби насочени кон обезбедување капацитет за самоодбрана и одвраќање на земјата на долг рок. Несомнено, договорите содржат позначајни и поцврсти обврски од оние во Будимпештанскиот меморандум. Сепак, текстовите исто така содржат нејаснотии и недостатоци кои би можеле да ја поткопаат нивната примарна цел да ја одвратат Русија. Имајќи предвид дека оваа безбедносна рамка е замислена да трае недефинирано време по крајот на актуелната војна – вклучително и како привремена замена за членството во НАТО – особено е важно таа да почива на цврсти темели.
Драган Мишев / Цивил Медиа
