Кандидатката за градоначалник на Град Скопје, Каја Шукова, од СДСМ, го постави прашањето за чистотата на главниот град како еден од клучните столбови на својата изборна програма. Tаа ја истакна потребата од итни и системски решенија за управување со отпадот, нагласувајќи дека ситуацијата е „критична и алармантна“.
„Четири години гледаме како градот тоне во отпад. Скопје мириса како никогаш досега, загаденоста и прашината се секојдневие, а отпадот шири болести. Граѓаните се жалат, а моменталната администрација не реагира“, изјави Шукова.
Со ваквата реторика таа ја позиционираше чистотата како прашање на јавна безбедност и здравје, а не само на естетика.
Чистење за 90 дена и долгорочни реформи
Еден од првите чекори, доколку ја преземе функцијата, ќе биде темелно чистење на целиот град и сите општини во рок од три месеци.
Тоа ќе вклучува:
Отстранување на дивите депонии и санација на „црните точки“.
Поставување контроли и мониторинг за спречување на нивно повторно создавање.
Силна координација меѓу градот и општините, без префрлање на одговорности.
Паралелно, Шукова најави модернизација на системот:
Нови возила за побрзо собирање на отпадот, заменувајќи ја застарената механизација.
Повеќе претоварни станици за да се намали времето на транспорт до депонијата Дрисла.
Паметни контејнери со сензори за пополнетост во реално време.
Јавен распоред за собирање отпад, по видови и по денови.
Кружна економија и европски фондови
Шукова најави воведување на селекција и преработка на отпад како дел од циркуларната економија – хартија, стакло, пластика, алуминиум и градежен шут да станат ресурс наместо загадувач. Таа посочи дека ќе се користат европски фондови како LIFE и ИПА за модерни и одржливи решенија, како и подобро управување со депониите Вардариште и Дрисла.
Политика или издржан план?
Иако ваквите ветувања имаат силен политички ефект во кампања, искуството покажува дека плановите за „чисто Скопје“ често пропаѓале во фазата на спроведување поради неколку клучни фактори:
Недоволна координација меѓу Градот и општините – политичките ривалства честопати го кочат спроведувањето на договорените мерки.
Финансиски ресурси – модернизацијата бара значителни инвестиции, а дел од нив зависат од европски фондови кои се долготрајни за аплицирање и одобрување.
Однесување на граѓаните – без паралелна едукација и казнена политика, навиките за несоодветно фрлање отпад тешко се менуваат.
Одржливост на реформите – досегашната пракса покажува дека чистењето како кампањска акција нема траен ефект без континуирана системска поддршка.
Шукова се обидува да се разграничи од кампањските потези и да го претстави проектот како долгорочна системска промена, но реализацијата ќе зависи од способноста да обезбеди стабилен тим, јасна координација со општините и поддршка од централната власт.
Со ваквиот план, СДСМ се обидува да ја врати темата за чистотата на Скопје како главно предизборно оружје, комбинирајќи критика кон актуелната администрација и визија за модерна инфраструктура. Меѓутоа, јавноста ќе остане скептична сè додека не види конкретни чекори и резултати – бидејќи во Скопје, чистотата одамна е повеќе политичко ветување отколку реалност.
Политичка споредба со претходните градоначалници
Историјата на градоначалниците на Скопје покажува дека темата за чистота редовно се појавува во изборните кампањи, но ретко добива долгорочна завршница:
Трифун Костовски (2005–2009): започна со амбициозни планови за чистење и подобрување на јавната хигиена, но проектите останаа фрагментарни. Недостатокот на координација меѓу јавните претпријатија беше клучна слабост.
Коце Трајановски (2009–2017): инвестираше во возен парк и воведе делумна механизација за метење улици, но го запостави системското решавање на дивите депонии. Чистотата беше селективно подобрена во центарот, но периферијата остана проблем.
Петре Шилегов (2017–2021): фокусот му беше на укинување на загадувачки проекти и модернизирање на ЈП „Комунална хигиена“, но резултатите беа нецелосни поради кратките рокови и политичките блокади во Советот на Градот.
Данела Арсовска (2021–2025): стартуваше со ветувања за дигитализација и подобра услуга, но четиригодишниот период е обележан со зголемен број на нерегулирани депонии, слаб мониторинг и отсуство на интегриран систем. Оваа состојба, според Шукова, ја довела ситуацијата во „алармантно ниво“.
Од оваа перспектива, планот на Шукова се претставува како обид за прекин на „циклот на краткорочни акции“, каде секоја власт прави почетно чистење, но без трајни решенија.
Дестан Јонузи
