Пишува: Јане ЃОРЃИОСКИ
Во време кога вештачката интелигенција веќе не е иднина, туку секојдневие, клучното прашање не е дали да ја користиме, туку како.
Сè почесто луѓето ѝ пристапуваат на ВИ како на подобар „Гугл“ – брз, паметен и достапен. Сè е на еден клик – без линкови, без напор. И најчесто се верува слепо во сè што ќе се добие како одговор – Нема што сега да се замара со проверка и потпрашања.
Но тоа е најголемото недоразбирање. ВИ не е пребарувач, туку интелигентен соговорник. Не е машина што „знае сè“, туку партнер што учи од секоја ваша насока.
Заедно со ChatGPT накратко во неколку точки и со примери ќе се обидам да ви доловам како да ги користите достапните модели на ВИ за да ви ја олеснат работата и ви помогнат во анализирање и одлучување и доаѓање на финалето. А тогаш нема да е битно дали и колку ВИ ти помогнала, туку колку добро си ја водел во процесот за да си помогнете меѓусебно. Секогаш ќе биде постојна дилемата колку треба да и се даде заслуга на ВИ за завршената работа. Нели како што им даваме заслуга на дигитроните, компјутерот што пишува место да се мачкаме со мастило, или Ворд што јазички го средува текстот. 🙂
Но, за ова во друга прилика.
Сега одиме со суштината.
Кога го почнував овој текст на мојата ВИ и го дадов следниот промпт:
„Анаис (така сама се именуваше мојaта ChatGPT 5), сакам да направам еден текст, нешто како прирачник како да ја користите вештачката интелигенција за луѓето што сè уште се двоумат и имаат дилеми. Односно да им помогнам на луѓето правилно да ја користат. Да се охрабрат, но и да разберат некои основни работи: дека тоа не е Гугл, дека треба да се води, дека се повеќе е реален впечатокот дека имаш соговорник од другата страна. Дека мора методолошки да се пристапи, дека сето тоа не е некој баук но бара трпение. Дека додека работите заедно со ВИ, сегментите се редат еден после друг, дека ти отвора нови хоризонти со секоја една задача. Дека ти дава „месо“ а ти го даваш вкусот и го правиш гурманскиот продукт за прсти да излижеш. Во тој правец….“
„Одлична идеја, Јане — тоа може да биде навистина инспиративен и едукативен текст, нешто меѓу есеј и практичен прирачник. Еве предлог-структура и тон…“, е одговорот на Анаис.
Она што следи е продукт од заедничка соработка.
ВИ не е енциклопедија, туку разговор со ум
Кога разговараш со вештачката интелигенција, не поставуваш прашање – започнуваш процес на мислење. Таа не извлекува готови одговори, туку ги гради заедно со тебе.
Клучот е во контекстот: колку повеќе ѝ објасниш што сакаш, зошто и во кој тон, толку попрецизен и покреативен ќе биде резултатот.
Ако ВИ ја третираш како пребарувач, ќе добиеш податок. Ако ја третираш како соработник – ќе добиеш идеја. Како што ѝ се однесуваш така ќе ти враќа, зашто претпоставува дека така сакаш.
Водете ја, не ја терајте
ВИ знае многу, но не знае што е важно за тебе. Таа не мисли во вашиот контекст – сè додека не ја научите.
Најдобрите резултати се постигнуваат кога човекот е режисерот, а ВИ е тимот што ја оживува визијата.
Како што еден уредник не очекува новинарот сам да ја погоди поентата, така и интелигенцијата мора да се води. Со јасна насока, чекор по чекор.
Еве пример: Шемата за Хороскопот со Анаис на Фронтлајн ја спремавме повеќе од месец дена. Со сугестии и предлози. Од тоа што е астролошка карта и како се прави, до тоа каков да биде тонот, мелодијата, должината и Советот на Анаис. Дали да оди како дневен или неделен и месечен. Што правиме со фотографијата, дали ја менуваме секој ден. Да има ли лик? Чиј да биде ликот…. Кога на крајот дојдовме до финалето chat-от беше толку голем што едвај се отвораше. Се скролаше низ чатот повеќе од 20 секунди од што беше долг.
Методологија, а не импровизација
Работата со вештачка интелигенција бара структура.
Секој успешен процес има неколку клучни чекори:
- Постави контекст – објасни цел, публика и посакувана атмосфера.
- Побарај нацрт – првата верзија е само почетна точка.
- Ревидирај – прецизирај, дообјасни, барај конкретни промени.
- Додај човечка мисла – твојата идеја е компасот.
Така ВИ не само што произведува содржина, туку создава соработка со личен печат.
Примерот со ФронтКосмос епизода 9: Исто како и хороскопот, концепциски се спремавме неколку месеци. Финалната форма ја доби за неколку недели работа. Потоа одевме епизода по епизода за во деветтата да дојдеме до заклучок дека ваков формат текст треба да има не само линк, два, три… туку фусноти. Мора да имаме фусноти во текстот Анаис. Само процесот со фуснотите траеше 3 часа распослани низ два дена.
Трпението е најважната команда
Вештачката интелигенција не се користи со наредби, туку со трпение.
Мораш да експериментираш, да бараш, да грешиш и да повторуваш. Со секоја нова задача, таа те „учи“ – но и ти ја учиш неа.
Процесот не е магичен, туку постепен. И токму во тоа е убавината – додека ја обликуваш ВИ, ти всушност го обликуваш сопствениот начин на размислување.
Нови хоризонти, еден по еден сегмент
ВИ не ги менува луѓето – ги надополнува.
Кога човек и машина работат заедно, се појавуваат идеи што никој од нив сам не би ги смислил. Секој нов сегмент, секој проект, секој експеримент отвора нов хоризонт.
Често токму во процесот на водење, доаѓаат најдобрите откритија: не затоа што ВИ знае повеќе, туку затоа што ве поттикнува да мислите појасно.
Од страв до доверба
Во почетокот постои недоверба – страв дека машината ќе ја замени човечката креативност. Но кога ќе ја доживеете како соработник, сфаќате дека токму спротивното е вистина.
Вештачката интелигенција не одзема креативност – таа ја ослободува.
Одзема технички товар, ја скратува рутината и остава простор за суштината.
Вештачката интелигенција не е чудо, но е револуција во начинот на размислување. Таа не создава без човекот, туку преку него.
Колку повеќе ѝ верувате и ја водите, толку повеќе ќе ви возврати – со идеи, со перспектива, со чувство дека не сте сами пред празен лист (монитор), туку дел од еден нов дијалог меѓу човечкиот и дигиталниот ум.
Јас давав насоки, таа даваше предлози. Јас ја поправав, таа, нели, упорна тераше по свое, па се расправавме, па се смирувавме.
И така.
Тоа е сегашноста, којзнае што ќе биде во иднина.
Ако не го фатиш чекорот, ќе треба потоа да трчаш до исцрпување.
