Таткото на италијанската антифашистка затворена Унгарија се плаши за нејзината безбедност, откако, додека во неделата низ Будимпешта маршираше екстремната десница за комеморација на нацистичките сили во Втората светска војна, на ѕид османа мурал на кој се посакува смрт со бесење на италијанската антифашистичка активистка Иларија Салис.
Салис, 39-годишна учителка од северна Италија, е задржана во затвор во Унгарија од нејзиното апсење минатата година, а минатиот месец беше доведена во суд во синџири под обвинение за обид за напад.
Нејзиниот татко, Роберто Салис, во интервју за Гардијан изјави дека се плаши за безбедноста на својата ќерка и ја нагласи итноста да се врати во Италија што е можно поскоро. Нејзиниот случај предизвика официјален дипломатски протест од италијанската влада и десетици митинзи во нејзината матична земја со барање за нејзино враќање.
„Неодамнешните неонацистички демонстрации во Будимпешта и тој мурал ги потврдуваат моите стравови за опасноста во која и понатаму е мојата ќерка додека е затворена во Унгарија“, рече тој. „Веќе знаеме дека на Телеграм каналите, екстремно десничарските милитанти велеа дека сакаат да ја стават Иларија во инвалидска количка“.
Салис, од Монца, во близина на Милано, беше уапсена во унгарската престолнина во февруари 2023 година по контра-демонстрации против неонацистички митинг. Таа беше обвинета за три точки за обид за напад и обвинета дека е дел од екстремно левичарска организација.
Таа ги негира обвиненијата кои предвидуваат казна затвор до 24 години.
Во писмото до нејзиниот адвокат, таа ги детализира условите со кои се соочила од нејзиното апсење – ќелии заразени со стаорци и бубачки, номожност да се мијат со денови и недостаток на итна медицинска помош. Унгарскиот Хелсиншки комитет, организацијата за човекови права, рече дека нејзиниот случај „ја привлече состојбата на унгарските затвори на меѓународно внимание“. Во него се вели дека рутинската употреба во Унгарија на физичко ограничување на обвинетите на суд е „против правото на ЕУ и домашните правни стандарди“.
„Успеавме накратко да разговараме со ќерка ми дури на 7 септември 2023 година, што беше седум месеци по нејзиното апсење. Во тоа време ќерка ми реши да не ни кажува ништо за понижувачките услови во кои е притворена. Ја познавам. Таа не е тип што нè загрижува. Но, кога го прочитав писмото што таа го напиша до адвокатите, како татко, знаев дека морам да направам нешто и почнавме медиумска кампања за да го осудиме случајот“, изјави таткото на Иларија.
Во Рим, каде што на мурал сега се гледа како Салис ги крши нејзините синџири, случајот може да биде срамен за Џорџија Мелони, италијанската премиерка, која заедно со вицепремиерот Матео Салвини има блиски врски со Виктор Орбан, националистичкиот премиер на Унгарија, дури и иако Мелони и Орбан се разидоа во врска со поддршката на ЕУ за Украина. Медиумите во Италија сугерираат дека Салис се коризти во барањата на унгарската влада во замена за нејзината екстрадиција со поддршката на Рим за се поизолирана Унгарија во ЕУ.
„Стравот што го имам е дека случајот може да биде искористен“, рече Салис. „Не само на унгарско ниво, туку и на италијанско ниво. Ова е случај кој може да биде експлоатиран. И ова само ќе предизвика уште поголема штета на менталното и физичкото здравје на мојата ќерка“.
Салвини и неговата партија Северна лига постојано ја критикуваа Салис и тврдеа дека таа била дел од група која го оштетила банерот што го користела партијата во Монца во февруари 2017 година.
Адвокатите на Салис рекоа дека таа е ослободена во врска со тој случај.
Кога го прашале за зборовите на Салвини, таткото на Салис рекол: „Има големи мажи и мали мажи, има големи жени и мали жени. Секој одлучува во која категорија сака да припаѓа.“
Тој рече дека семејството има намера да ја тужи Салвини за клевета, додека адвокатите на Салис размислуваат да поднесат жалба до Европскиот суд за човекови права поради нејзиниот третман.
Италијанскиот министер за надворешни работи, Антонио Тајани, кој веќе го повика унгарскиот амбасадор во знак на протест, рече дека „овој пат ми се чини дека [Унгарија] отиде предалеку“ и дека „да се постапува со затвореник на тој начин навистина изгледа несоодветно, не во склад. со нашата правна култура“.
Според владини извори, Италија има за цел да ја убеди Будимпешта да дозволи Салис да биде ставена во домашен притвор во Унгарија. Но, нејзиното семејство стравува дека тоа ќе ја изложи на ризик од одмазда од екстремно десничарските групи.
„[Тоа] е премногу опасно за нашата ќерка“, рече нејзиниот татко. „Ќе продолжиме да бараме на Иларија да и се дозволи да ја отслужи казната во Италија. Под претпоставка дека ќерка ми е виновна за злосторствата што и се припишуваат, во Италија една година затвор што веќе ја одлежа би била повеќе од доволна казна. Ако мојата ќерка треба да биде казнета, правилно е тоа да биде со казна што би била прифатлива дури и кај нас. Апсурдно е да се мисли дека за такви злосторства таа ризикува да се соочи со 24 години затвор“.
„Мојата ќерка отиде на 11 февруари 2023 година да протестира против неонацистичкиот марш . Само замислете ако во Германија неонацистите го прославија преминувањето на линијата Мажино во Франција. Загрижува тоа што во Европа една држава е седолжен да биде домаќин – не осудува, не забранува и не спречува – таков марш. Верувам дека оние кои би сакале Европа да биде поинаква треба да дејствуваат за да ги спречат овие демонстрации“, додаде тој.
Подготви: Драган Мишев / Цивил Медиа
