Пред помалку од една недела, екстремно десничарската партија на Марин Ле Пен беше подготвена да ја преземе власта во Франција за прв пат во историјата на модерната република.
Во неделата вечерта, Ле Пен се собра со поддржувачите на нејзиниот Национален собир (НС) на блескав прием во близина на парискиот цветен парк, на истокот на главниот град. Шампањот течеше додека чекаа да наздрават за резултатите во последниот круг од гласањето на парламентарните избори.
Потоа, нејзиниот свет почна да се распаѓа, пишува Политико.
Кога дојдоа резултатите, НС претрпе неверојатен пресврт, завршувајќи на третото место и зад левичарскиот сојуз, па дури и зад коалицијата предводена од непопуларниот претседател Емануел Макрон.
НС нема да дојде на власт, нејзиниот лидер Џордан Бардела нема да биде премиер и партијата можеби нема да заврши како главна опозиција во парламентот.
Како капак на сето тоа, во вторникот, таа беше погодена од истрага за корупција поради наводите поврзани со нејзината претседателска кампања пред две години.
Значи, што тргна наопаку за лицето на европската крајна десница?
Грешките на Бардела
Зборувајќи по поразот, 28-годишниот Бардела цел ден се извинуваше за првиот голем пораз во неговата политичка кариера. „Ние секогаш грешиме, јас правев грешки и јас го преземам мојот дел од одговорноста за резултатите“, рече тој за француската телевизија во понеделникот.
Мирисајќи крв, некои олдтајмери на партијата се свртеа против новото раководство под Бардела. Бруно Билде, близок соработник на Ле Пен, кој се скара со Бардела, го критикуваше раководството на кампањата на НС. Партијата „треба да направи малку претрес на душата“, рече Билде, парламентарец на РН.
Тој ги опиша „структурните причини“ кои ја попречија кампањата на екстремната десница во вториот круг. Луис Алиот, градоначалникот на Перпињан кој не успеа против Бардела во трката за лидер во 2022 година, остро го критикуваше процесот на селекција на НС.
Во 2017 година, по неверојатниот настап на Ле Пен во вториот круг од претседателските избори и неуспешната дебата против Макрон, тогашниот втор човек на НС, Флоријан Филипот, беше турнат на страна, што на крајот го натера да ја напушти партијата.
Овој пат повторно, главите почнуваат да се тркалаат.
Во понеделникот вечерта, неодамна избраниот европратеник Жил Пенел поднесе оставка од функцијата генерален директор на Националниот собир. Пенел беше одговорна за планот на НС за освојување моќ, наречен „план Матињон“.
Централно место во „планот Матињон“ беше изборот на кандидати што можеше да се распоредат веднаш. Но, тука сè тргна наопаку. Многу од кандидатите се покажаа несоодветни – или затоа што беа непрофесионални или, во некои случаи, даваа расистички или ксенофобични забелешки.
Отфрлените
Француските законодавни избори вклучуваат 577 трки, што значи дека партиите често избираат локални активисти со мало искуство да ги претставуваат, особено во областите каде што имаат мали шанси да победат.
Францускиот истражувачки новинарски медиум Медиапарт наведе 106 кандидати на НС кои претходно дале „изјави со говор на омраза или заговор“. Некои од најтешките случаи, вклучително и еден кандидат кој беше сликан како носи нацистички сувенири, ја наведоа партијата официјално да ја повлече својата поддршка од нивните кампањи.
Виралните клипови вклучија една кандидатка на НС која непријатно тврди дека не може да биде обвинета за расизам бидејќи има „Евреин за офталмолог“ и „муслиман за стоматолог“. Други беа видени во паника или неспособни да артикулираат аргумент во дебатите организирани од локалните телевизиски станици.
Овие видеа служеа како потсетник на два недостатоци – омраза и неспособност, кои со години се комбинираа за да ги одвратат гласачите да ја предадат власта на француската крајна десница.
Лидерите од левицата и од таборот на Макрон ги повикаа своите кандидати да ги комбинираат силите тактички во обид да ги задржат Ле Пен и Бардела од власта. Стотици левичарски и центристички кандидати се повлекоа од изборите за да ги обединат гласовите против Ле Пен зад еден единствен кандидат кој ќе се соочи со НС .
Тоа се покажа фатално за шансите на крајната десница. Сега мора да се прегрупира, пред кампањата за претседателската функција во 2027 година.
„Јордан Бардела ќе објави општа реорганизација на партијата“, изјави европратеникот на НС Филип Оливие за Le Monde. „Тоа ќе се случеше, без разлика на се. Но, ќе има периферни промени за да се земе предвид она што тргна наопаку“.
НС веќе почна да поставува точки за разговор кои треба да го минимизираат значењето на разочарувањето од неделата. Иако изгуби поголем дел од вториот круг, НС доби најмногу гласови на национално ниво, тврдат партиските водачи и го зголемија својот удел во местата во собранието за повеќе од 50.
Триумфот на НС не е откажан, туку едноставно „одложен“, рече Ле Пен во неделата како реакција на резултатите. Таа го обвини поразот на партијата во „неприродниот сојуз“ меѓу левицата и таборот на Макрон.
Проблемите на екстремно десничарската партија сепак може да се прелеат во новиот законодавен дом. Ле Пен, како лидер на групата, ќе треба да одлучи како да се однесува кон контроверзните кандидати кои сепак успеале да бидат избрани.
Тука спаѓа и Роже Чудо, пратеник кој и донесе проблеми на неговата партија поради тврдењето дека на поранешната министерка за образование Најат Вало-Белкасем не требало да и биде дозволено да служи во владата поради тоа што е француско-мароканка; и Даниел Гренон, кој тврдеше дека „северноафриканците дојдоа на власт“ и дека „на овие луѓе не им е место на високи функции“.
Ј. Ѓ.
