Остатоците од минатото може да обезбедат клучни решенија за иднината – во форма на густа, црна почва длабоко во амазонската прашума. Тоа се нарекува Темна земја.
Трансформирана од сиромашна почва со вековити наслаги од домородните народи, темната земја сега би можела да биде „тајното оружје“ што ни треба за да ги обновиме шумите ширум светот, според новата студија на Универзитетот во Сао Паоло, Бразил.
Истражувачите откриле дека видовите дрвја растат дури шест пати повисоки во темна земја отколку во нормална почва.
Амазонската темна земја (АТЗ) се состои од древни седименти од секојдневниот живот, вклучувајќи јаглен од пожари за готвење и согорување на отпад, животински коски, скршена керамика, компост и ѓубриво. Овие биле создадени од милиони Американци помеѓу 450 п.н.е. и 950 година од нашата ера.
Оваа почва е неверојатно плодна и богата со хранливи материи, за што особено придонесува јагленот – што ѝ дава и црна боја. Од суштинско значење е тоа што почвата, исто така, содржи изобилна микробна заедница на корисни бактерии и археи (друг тип на едноклеточни организми).
„Микробите ги трансформираат хемиските честички на почвата во хранливи материи што можат да ги земат растенијата“, објаснува Андерсон Сантос де Фреитас. Комбинацијата на микроорганизми на темната земја е особено добра во ова – отклучувајќи повеќе ресурси од вообичаено за да им помогне на растенијата да растат.
Познавањето на оваа комбинација на состојки кои ја прават темната земја толку плодна ќе им помогне на истражувачите да го споделат рецептот со проектите за пошумување низ целиот свет. Но, истражувачите нема да ја испратат самата почва: „На АЗЕ му требаа илјадници години за да се акумулира и ќе биде потребно подеднакво време за да се регенерира во природата доколку се користи“, рече авторката д-р Сиу Муи Цаи.
„Нашите препораки не се да се користи самиот АТЗ, туку да се копираат неговите карактеристики, особено неговите микроорганизми, за употреба во идните проекти за еколошка реставрација“.
Студијата, објавена во Frontiers in Soil Science, вклучува спроведување на експерименти за микро-пошумување. Истражувачите користеле темна земја од бразилската држава Амазонас, нормална земјоделска почва од државата Сао Паоло и мешавина од двете со 20 отсто темна земја.
Тимот на Цаи најпрвин одгледувал палисадна трева (заедничко пасиште за добиток во Бразил), а потоа, по 60 дена, ја сечеле. Потоа, тие засадија семиња од различни видови дрвја во исти саксии за да ги претстават фазите на еколошка сукцесија: процес со кој структурата на живеалиштето се менува со текот на времето.
Овие дрвја го вклучуваа Ambay pumpwood, колонизирачки вид кој често се среќава во млади шумски живеалишта; Peltophorum dubium кој вообичаено се наоѓа во секундарните шуми (шуми кои растат по природни или човечки нарушувања како пожар или сеча на дрва); и cedro blanco, дрво кое обично расте во климакс шума: најзрело шумско живеалиште.
По 90 дена раст, растенијата што ги одгледувале биле до 6,3 пати повисоки во темна земја отколку во нормална почва. Колонизирачкиот вид, Ambay pumpwood, воопшто не растел во нормална, па дури и комбинирана почва – но напредувал во темна земја.
Истражувачите ја одржуваа стаклена градина на просечна температура од 34 °C – четири степени повисока од сегашната горна граница на Амазонија – за да ги имитираат зголемените температури на глобалното затоплување.
Околу 18 отсто од прашумите во Амазон се изгубени од 1970-тите, но уништувањето на шумите е глобален проблем.
Извор: BBC Science
Подготви: Ј. Ѓ.