Војната на Москва во Украина и нејзиното излегување од договорот за жито со посредство на ОН ќе бидат во фокусот на самитот Русија-Африка оваа недела, додека Владимир Путин очајнички се обидува да ги привлече африканските лидери кои бараат економско олеснување поради знаците дека Кремљ можеби е подготвен сериозно да се посвети на мировни преговори со Кијив.
Поголемиот дел од лидерите на африканските нации избраа да не присуствуваат на претстојниот самит Русија-Африка, при што 38 од 55 земји се одлучија да не испраќаат свои шефови на држави, објави Њу Воис оф Украине.
Самитот, наменет да го прикаже дипломатскиот притисок на Русија за зголемување на влијанието на континентот, се одвива во услови на значителен бојкот: само 17 од 55 африкански земји ќе бидат претставени од нивните лидери на настанот закажан за 27-28 јули. Ова е значително помалку отколку на нејзината конференција во 2019 година или на слични самити одржани на друго место, вклучително и состанокот во декември со Џо Бајден на кој десетици африкански лидери допатуваа во Вашингтон за да присуствуваат.
Јуриј Ушаков, помошник на рускиот диктатор Владимир Путин, изјави дека дополнителни 10 африкански земји ќе испратат свои премиери, а приближно половина од учесниците на самитот ќе бидат претставени со делегации од пониско ниво.
Специјалниот пратеник на руското Министерство за надворешни работи, Олег Озеров, одговори на бојкотот, велејќи:
„Нема да креваме врева бидејќи, прво, тие би можеле да имаат други однапред планирани настани кои бараат учество на шефови на држави; и второ, оние кои би можеле да присуствуваат, присуствуваа“.
Кремљ за малиот број лидери кои треба да присуствуваат на самитот Русија-Африка го обвинува Западот.
Во обид да се изврши влијанието на Русија во Африка, Кремљ во средата тврдеше дека самитот во Санкт Петербург бил поткопуван од западните сили додека бара дипломатски сојузници во својот ќор-сокак околу Украина, пренесува Гардијан.
Запрашан за малиот број на присутни, прес-секретарот на Путин, Дмитриј Песков, рече:
„Ова е апсолутно бесрамно, дрско мешање на Соединетите држави, Франција и други држави преку нивните дипломатски мисии во африканските земји и нивните обиди да извршат притисок врз раководството на овие земји со цел да се спречи нивното активно учество на форумот“.
Под санкции од поголемиот дел од западниот свет и доведена во изолација, Русија ги нагласи своите планови да му се додворува на глобалниот југ, тврдејќи дека иднината на земјата лежи во Азија и Африка, каде што проектираниот раст ќе претставува извонредни економски можности.
Но, ветувањата на Путин во 2019 година за зголемување на трговијата со Африка на 40 милијарди долари (31 милијарда фунти) годишно не се остварија. Економското влијание на Русија во африканските земји сè уште е потиснато од другите сили како Кина и е попречено од новите западни санкции.
Александра Прокопенко, научник во Центарот за Евроазија „Карнеги Русија“ во Берлин, рече дека не очекува пробив за Кремљ на самитот.
„Во Русија не постои јасна стратегија кон Африка или да се зборува пошироко кон глобалниот југ. Тоа е повеќе ситуационо: ние повеќе не сме пријатели со западот, па ќе погледнеме на исток“, рече таа, додавајќи: „И има многу лоша атмосфера поради договорот за жито“.
Руската војска ја таргетира житната инфраструктура во украинските пристанишни градови, по нејзината одлука да се повлече од договорот постигнат со посредство на ОН, со кој се дозволува извоз на жито и други производи од Украина преку Црното Море на пазарите, многу од нив во Африка. Договорот беше смислен за да се ублажат зголемените глобални цени на храната, а Русија за нејзиниот колапс го обвини Западот затоа што го блокира рускиот извоз на жито и вештачки ѓубрива.
Сепак, некои африкански лидери, кои се соочуваат со вонредни притисоци дома и стравувајќи од можна граѓанска реакција поради зголемувањето на цените на житото, остро реагираа поради излегувањето на Русија од договорот.
Во твит минатата недела, Корир Синг’Оеи, шефот на Министерството за надворешни работи на Кенија, рече:
„Одлуката на Русија да излезе од иницијативата за жито во Црното Море е нож во грб на глобалните цени за безбедност на храната и непропорционално влијае на земјите во Рогот на Африка веќе погоден од суша“.
Во однос на материјалните добра, Русија најверојатно ќе се фокусира на безбедноста на храната и горивото во Африка и низа други посебни услуги кои можат да ги намамат африканските елити да одржуваат поблиски врски со Москва.
„Залихите на жито и гориво ќе бидат главните точки за разговор на самитот, Москва нема многу друго да понуди. Се чини дека Путин ќе даде некои ветувања за снабдувањето со жито откако ќе се повлече од договорот“, рече Полин Бакс, заменик-директор на програмата за Африка во тинк-тенкот на Меѓународната кризна група.
Камерон Хадсон, висок соработник за африканската програма на вашингтонскиот тинктенк CSIS, исто така рече дека очекува Москва да објави билатерални понуди за житарки во обид да го намали притисокот врз африканските лидери и исто така да најде пазари за заглавените производи на Русија.
Путин предложи шема со која Катар плаќа за да го испорача житото во Турција, каде што подоцна би можело да биде испратено во посиромашните африкански земји. Сепак, не е јасно дали земјите-посредници би се согласиле.
Некои лидери, како што е претседателот на Јужна Африка, Кирил Рамафоса, ќе дојдат на самитот во обид да ја оживеат мировната иницијатива што претходно им ја доставија и на Путин и на претседателот на Украина, Володимир Зеленски.
„Ги видовме шефовите на африканските држави заземаат многу појавен став во обидот да изнесат можни мировни планови“, рече Хадсон, истакнувајќи ги сериозните економски притисоци врз африканските земји предизвикани од војната и санкциите. „Тие ќе дојдат на оваа конференција барајќи од Путин не само усна потврда, туку овојпат тој да ги сфати сериозно“.
Хадсон рече дека тоа е „навистина правење или раскинување на Путин“, бидејќи сè уште може да има гнев по неговото отфрлање на договорот предложен од африканските лидери за време на самитот во Москва минатиот месец. „Тој во суштина ги тапкаше по главите и ги испрати дома и рече дека не разбирате што
се случува. Мислам дека тоа не им одговараше на тие шефови на држави… може да има некои тешки разговори“, рече Хадсон.
Сепак, Русија имаше предности во Африка, рече Хадсон, вклучително и долга историја на додворување на локалните елити и популарна порака во прикажувањето на Москва како антиимперијалистичка сила која се спротивставува на Западот, и покрај сопствената империјалистичка историја на Русија.
Малку е веројатно дека ќе се разговара јавно за улогата на платеничката група Вагнер, која е најактивна во Централноафриканската Република, Либија, Мали и Судан. Групата е популарна кај некои лидери бидејќи може да се управува флексибилно со мал надзор, вклучително и поради нејзините брутални методи. Кремљ вети дека нема да ги намали активностите на Вагнер во Африка дури и откако водачот на платеничката група, Евгениј Пригожин, минатиот месец започна неуспешен бунт во Русија.
Пред самитот, Пригожин даде ретко интервју во живо за про-Кремљ телевизискиот канал Afrique Média, чија цел е африканските земји од француски јазик. „Немаше, и нема да има намалување на нашите програми во Африка“, рече тој.
Тие интереси најверојатно ќе бидат засенети од економските грижи, а Кремљ сè уште изгледа како да управува со очекувањата пред намалената конференција.
„Иако самитот привлекува одредено внимание во Русија, се чини дека руските власти внимаваат да не го препродаваат. Раните знаци укажуваат дека самитот ќе биде неодолив и државните медиуми донекаде ја прилагодуваат рамката на овој настан. Тие не можат да го продадат толку голем успех како 2019 година“, изјави Иван Клишч, експерт за односите меѓу Русија и Африка во тинк-тенкот ICDS во Талин.
Драган Мишев / Цивил Медиа
