Стотици демонстранти во Грузија се соочија со брутални тактики за растурање, произволно притворање и тортура и друго малтретирање за време на задушувањето на антивладините собири во последните две недели, открива Амнести интернешенел.
Деталниот брифинг, заснован на сведоштвата на жртвите на полициската бруталност, бранителите на човековите права и видео доказите, ги истакнува обемните прекршувања на човековите права, вклучително и незаконска употреба на сила, тортура и друго малтретирање и намерно таргетирање на новинари. Наодите на Амнести интернешенел укажуваат на репресија санкционирана од државата, која има за цел да ги замолчи протестите на неистомислениците.
Многу побрутални – и помалку видливи – се злоупотребите што се случуваат надвор од видното поле: широко распространето мачење и друго малтретирање на демонстрантите во притвор, оставајќи голем број со скршени коски, фрактури и потреси
Насилното задушување ескалира откако на 29 ноември започнаа главно мирните протести и оттогаш се повторуваат речиси секој ден, а демонстрантите сè уште излегуваат на улиците. Досега се приведени повеќе од 460 луѓе, а околу 300 пријавиле тешки тепања и други малтретирање.
Дополнително, грузиските власти ги засилија репресиите врз демонстрантите по контроверзна промена на шефот на државата во Грузија, откако без оглед на масовните демонстрации, владејачката партија во Тбилиси го избра ултрадесничарскиот екс-професионален фудбалер Михаил Кавелашвили за претседател, без директни избори. Неговата проевропска претходничка Зурабишвили не го признава изборот и повика на протест.
Протестите постојано беа пречекувани со незаконска сила, вклучувајќи солзавец, гумени куршуми и водени топови, наводно измешани со хемиски надразнувачи. Овој тежок одговор ги влоши тензиите и се случија одредени изолирани акти на насилство, главно како одговор на ескалаторната тактика што ја користи полицијата. Повеќе од 100 демонстранти се здобија со тешки повреди, вклучувајќи фрактури на коски и потрес на мозокот. Новинарите беа особено мета, а повеќе од 50 медиумски работници објавија повредени.
Амнести интернешенел верификуваше бројни случаи на тортура и друго малтретирање, од кои неколку, исто така, ја открија организираната и системската природа на овие злоупотреби, вклучително и принудно признавање и одбивање на навремена медицинска нега.
„Сите … [кои беа одведени во] полициската управа беа облеани во крв. Околу седум или осум луѓе беа во тешка состојба – едното имаше фрактура на раката, а неговото лице беше толку отечено што не можеше да ги отвори очите… Полицијата ни даде однапред напишани протоколи и ни кажа дека работите ќе се „комплицираат“ ако го направиме тоа не потпишувај“, рече Гела Мегрелиџе, фотограф приведен на 1 декември, за Амнести интернешенел.
Лазаре Маглакелиџе, приведен на 2 декември, се здоби со скршеница на носот, потрес на мозокот и сериозни повреди на главата откако, наводно, бил претепан од неколку полицајци во притвор. Тој изјави за Амнести интернешенел:
„[полицијата] ги има тие комбиња, кои се испразнети одвнатре и затемнети и се користат за мачење демонстранти. Сите, околу 50-100 полицајци, учествуваа, можеше да се слушне како викаат „забавата ќе започне сега“ и нè доведоа до комбето. Секој што оди наоколу, слободно може да те нападне, да те удри, да те оцрни на кој било начин“.
Еден особено ужасен случај е оној на Давит Абуладзе, глув демонстрант кој беше уапсен од полицијата на 3 декември. Тој не бил фатен на масовните демонстрации, туку потоа, додека добивал храна и ја напуштал областа на одредено растојание од местото каде што се одржале протестите. Тој, наводно, бил претепан на улица и во полициско возило пред да биде задржан неколку часа без медицинска помош или толкување. Давит мораше да биде хоспитализиран со тешки повреди, вклучително и траума на главата и потрес на мозокот.
Од 4 декември, заплашувањето и насилството врз демонстрантите не се спроведуваат само од органите на редот, туку и од неидентификувани лица, маскирани и вооружени со пиштоли. Овие луѓе, наводно поврзани со властите, во неколку случаи ги заплашуваа и напаѓаа демонстрантите и новинарите со очигледно полициско соучесништво.
View this post on Instagram
И Платформата за безбедност на новинарите на Советот на Европа објави за насилниот напад на маскирани лица врз екипа на про-опозициската ТВ Пирвели додека известуваа во живо од улицата Бесики во Тбилиси на 7 декември 2024 година. Напаѓачите облечени во црно прво користеле нешто што изгледало како бибер спреј пред да ескалираат насилството.
Репортерката Мака Чихладзе беше грабната од позади и фрлена на земја, при што едно маскирано лице извикуваше: „Кучко, што снимаш?“ На видео снимката се гледа како операторот на камерата Ѓорѓи Шецирули додека лежи на земја е удиран со клоци во главата од неколку маскирани лица. ТВ Пирвели објави дека не интервенирала полиција.
Нападната била и друга новинарка, Мака Јанашиа, која била сведок на инцидентот и се обидела да го сними на својот телефон.
„Во близина на патролен автомобил, маскирани лица испрскаа нешто кон Мака Чихладзе. Ја вклучив камерата на мојот телефон за да снимам […] Еден од напаѓачите, чија маска имаше дизајн на скелет, ми го грабна телефонот, ме удри со тупаница во лицето […] Кога ми го грабна телефонот, му реков дека сум новинар, и тој повторно ме удри со тупаница по лицето“, кажа Јанашиа.
Јанашиа прецизираше дека однесувањето на напаѓачите наликувало на специјалците на МВР. Таа исто така рече дека полицијата била зад аголот, но не се мрднала. И Чихладзе и Шецирули се хоспитализирани со видливи повреди на главата. Претставник на болницата рече дека тие претрпеле благи потреси и останале под опсервација на одделот за неврологија.
И покрај стотиците извештаи за полициска бруталност, ниту еден службеник за спроведување на законот или член на вооружена маскирана група не е идентификуван или повикан на одговорност. Судовите рутински даваат приоритет на полициското сведочење пред видео доказите и сметките на сведоците, поткопувајќи ги правата на правично судење и овековечувајќи ја неказнивоста санкционирана од државата.
Амнести интернешнал ги повикува грузиските власти да прекинат со репресијата, да обезбедат правда за жртвите и да го гарантираат правото на мирни протести. Меѓународната заедница мора да дејствува солидарно за да се осигура дека владата ќе ги исполни своите заложби за човековите права.
Предходно, и Тројката на ОБСЕ – Малта, Северна Македонија и Финска , во заедничка изјава силно го осуди насилниот одговор на грузиските власти на мирните протести на грузиското граѓанско општество, независните медиуми и политичарите, кои се залагаат за демократската иднина на земјата и ги повика грузиските власти веднаш да престанат употреба на репресивни тактики и заплашување, вклучувајќи произволно притворање и физичко насилство.
ЦИВИЛ – Центар за слобода, како организација која се бори остварување и заштита на човековите права и слободи, најостро ја осудува полициската бруталност која се спроведува врз новинарите, демонстрантите, активистите и критичарите на власта во Грузија. ЦИВИЛ упатува барање до меѓународните организации итно да реагираат и да извршат притисок врз грузиските власти да овозможат услови за непречена работа на новинарите и снимателите, да ги почитуваат човековите права и слободи и да обезбедат заштита на граѓанките и граѓаните и нивната слободата на изразувањето и правото на протест.
Драган Мишев / Цивил Медиа
