Трамп овој месец рече дека барал Кијив да предаде големи количини од своите критични минерали во замена за идна американска воена поддршка, а се чини дека ова го натера украинскиот претседател Володимир Зеленски да изјави: „Ајде да се договориме“.
Сепак, додека Вашингтон и Москва се подготвуваат за преговори насочени кон ставање крај на војната, реалноста е дека Владимир Путин е тој што презема сè поголема контрола врз богатството на Украина за кое треба да се договараат Трамп и Зеленски.
Руските сили, кои веќе зазедоа една петтина од Украина, вклучувајќи ги и резервите на ретки елементи, сега се на нешто повеќе од шест километри од наоѓалиштето на литиум „Шевченко“ и напредуваат кон него од три различни агли, пишува „Ројтерс“ повикувајќи се на податоците со отворен код на украинскиот воен блог „Deep State“.
Литиумот е исклучително баран глобален ресурс поради неговата употреба во батериите во мноштво индустрии и технологии – од мобилните телефони до електричните автомобили. Украина има резерви од околу 500.000 тони, а Русија двојно повеќе, според проценките на американската влада.
„Шевченко“ се наоѓа во Донецк, еден од четирите украински региони за кои Москва полага право како нејзина територија и кои веќе ги анектираше, во потег кој Киев и западните сили не го признаваат и го сметаат за нелегален. Тоа е едно од најголемите наоѓалишта на литиум во Украина и се наоѓа на длабочина што би овозможила комерцијално ископување.
Со оглед на сегашното темпо на бојното поле, веројатно е дека Русите ќе стигнат до оваа област во наредните недели“, вели за „Ројтерс“ Конрад Музика, директор на воената консултантска компанија „Рочан од Полска, кој штотуку се вратил од истражувачко патување во Украина.
Тој вели дека запленувањето на рудното богатство на Украина, иако не е главна воена цел, е меѓу стратешките цели на Русија.
„Украинските команданти со кои разговарав рекоа дека кога гледале во која насока и на која оска напаѓаат Русите, било јасно дека нивната цел е и заземање на природните ресурси“, додава тој.
Владимир Ежиков, висок функционер назначен од Русија во Доњецк, изјави дека рударскиот оддел на руската државна нуклеарна корпорација „Росатом“ покажал интерес за наоѓалиштето „Шевченко“, но дека руското Министерство за природни ресурси ќе додели дозвола за ископување кога ќе дојде време.
„Тешко е да се предвиди кога тоа ќе се случи, бидејќи за сега наоѓалиштето е во „сивата зона“ и нема можност за негово развивање поради воена акција. Овој депозит дефинитивно ќе ја најде својата лиценца. Дефинитивно ќе има инвестиции и ископ на литиум, а ние секако би сакале да видиме обработка и тука“, зјави тој за локалната државна новинска агенција во јануари.
„Русија ја добива војната“
Руските трупи со месеци зајакнуваат на истокот, фрлајќи огромни ресурси во немилосрдна офанзива. Зеленски, зборувајќи во интервју за „Ројтерс“ овој месец, на масата во неговата канцеларија отвори порано доверлива мапа, на која се прикажани бројни наоѓалишта на минерали, вклучително и широк појас од територија на истокот на земјата, означен со „ретки елементи“. Околу половина од нив се чинеше дека е на страната на Русија од сегашните фронтови.
Украинскиот лидер, кој го одби првиот нацрт на договорот за минералите со Трамп, велејќи дека тој не вклучува доволно безбедносни гаранции, рече дека сака да разговара со Трамп за судбината на ресурсите на територијата контролирана од Русија.
Тој рече дека Русија детално знаела каде се критичните ресурси на Украина од геолошките истражувања од советската ера, кои биле земени во Москва кога земјата се стекна со независност во 1991 година.
Постојат неколку веродостојни независни проценки за тоа колкав дел од природните ресурси на Украина поседува Москва во моментов. Она што е неспорно е дека Украина постепено ја губи контролата врз своето минерално богатство, пишува „Ројтерс“.
Василиј Колташов, економист и политички аналитичар, вели дека желбата на Трамп за голем договор за минерали ќе се покаже како „академска“ доколку Украина ја загуби војната.
„Не се тој и неговиот апетит за ретки минерали тоа што ќе одлучува кој што ќе добие“, изјави Колташов за руската државна телевизија овој месец. „Русија победува на фронтот, ја добива војната“ – додаде тој.
За многу Руси, освојувањето на украинските природни ресурси, исто така, претставува голема награда во конфликтот, кој овој месец ќе влезе во четвртата година.
Денис Пушилин, највисокиот функционер поддржан од Русија во Доњецк, поттикна низа триумфални наслови во рускиот печат минатиот месец, кога погрешно тврдеше дека наоѓалиштето „Шевченко“ е освоено, мешајќи го со руското освојување на друго место со истото име.
„Минералите им припаѓаат на Русите“
Кремљ, чиишто претставници неделава за првпат од почетокот на руската инвазија врз Украина се сретнаа очи во очи со Американците во Ријад, засега јавно не реагира на обидот на Трамп да ја „заклучи“ Украина во договор што ќе ѝ даде на Америка пристап до ресурсите на Украина и ќе обезбеди 500 милијарди долари како своевиден надомест за американската помош што веќе е дадена.
Самитот Путин-Трамп е на повидок, а разговорите меѓу САД и Русија за ресетирање на односите и размислување како да се стави крај на војната се во тек. Портпаролот на Путин, Дмитриј Песков, рече само дека предлогот на американскиот претседател покажува дека тој сака Украина да плати за секоја идна помош од САД, наместо да продолжи да ја добива бесплатно.
Марија Захарова, портпаролка на руското Министерство за надворешни работи, беше поостра, обвинувајќи го Зеленски дека му нуди на Вашингтон ресурси кои тој повеќе не ги контролира, со оглед на промените на фронтот. Таа исто така повлече паралели помеѓу желбата на Трамп за рудното богатство на Украина и „соголувањето“ на земјата кое го извршиле окупаторите-нацисти во Втората светска војна.
И Киев и Вашингтон ги отфрлија обвинувањата дека Соединетите Држави неправедно се обидуваат да го искористат богатството на Украина со ресурси, велејќи дека договорот за ресурсите е во нивни заеднички комерцијални и безбедносни интереси.
Руските воени блогери и националисти јасно ставија до знаење дека не им се допаѓа „грабањето ресурси“ кое Трамп, според нив, се обидува да го направи.
„Постои само едно нешто што може да се каже за ова“, им кажа блогерката Старше Еди на своите околу 600.000 следбеници на Телеграм. „Не отварајте го ѓубрето за туѓа храна. Минералите на Украина му припаѓаат на рускиот народ и на никој друг“, анализира авторитетната новинска агенција Ројтерс.
Зоран Иванов / Нова ТВ
