9. јуни 2022 година
„Отворен Балкан“ е нашиот свет, нашата култура и нашата природна географија
Цели два дена престојувам во Охрид, и искрен да бидам (а може ли поинаку?), нестрпливо го очекував „Отворениот Балкан“, па на крајот и си го добив; иако сум политички „дрчен“ (или љубопитен), се чувствував по малку возбудено за она кое во Охрид ќе го слушнам. А обично кога не сум поканет да зборувам, поканет сум да слушам. И се држам до таквиот образец. Ако веќе сум поканет да слушам, јас слушам. Тоа, пак, кое го слушнав, ми се допадна. Или со други зборови: „Добро е, убаво е“, велеше Ивица Пртењача.
Не ми паѓа на памет да ги цитирам и прежвакувам изјавите на иницијаторите на „Отворен Балкан“, лидерите го кажаа своето, на мојот сегашен онлајн медиум, „Фронтлајн.мк“, имате колку-ви-душа-сака информации, слики и изјави за денешната конференција (помодно наречена „самит“ на Отворен Балкан), а оние кои сакаат квалитетни содржини, платформата на „Фронтлајн.мк“ им е „на изволте“.
Што беше заедничко за четворицата лидери: Ковачевски, Абазовиќ, Рама и Вучиќ, односно, што е она кое на сите нас ни е заедничко во таквиот „Отворен Балкан“? Да се разбереме, ние на овој простор – Отворен Балкан – сме цел еден свет, и така ќе биде додека постои планетата земја. „Отворениот Балкан“ е мојот свет, тоа е мојата географија, па ако сакате – „Отворениот Балкан“ е мојата култура. И ова што сега ви го зборувам е многу поважно од нашите псевдоидентитети. Од друга страна, сите ние сме страшнооо мали и безначајни поединечно.
Знаат америте – знае и оној чичко Ескобар што ни се јави на видео-бим во Охрид – ние имаме насилнички менталитет како што имаме потреба да ја помочаме нашата територија, добро де, да ја маркираме. Како ја маркираме територијата? Така што често ги менуваме имињата на улиците, да речеме. Лудиот колективизам на овие простори отсекогаш бил јак и „на цена“, само ги менува идеолошките обрасци. И секогаш постои тој елемент на антизапад, антиевропа, антилиберално, клаустрофобично, затворено, паланечко, како што имаме и воодушевување кон тираните и демагозите. Се проповеда неслобода во интерес на „повисоките цели“.
Тоа е нашиот менталитет во некоја начелна смисла. Така изгледа нашата феноменологија. И тука, сигурен сум, сите ќе го прифатат таквото својство на „нашиот човек“. Од друга страна, јас навистина не знам кој е оној што би имал проблем со „Отворен Балкан“? Сите сме сложни дека на овој простор има премногу ирационална омраза која доведува(ше) до најразлични форми на кршење на човековите права (без право на жртвата), и во тоа смисла вие не можете толку лесно да ја отфрлите идејата на „Отворен Балкан“.
Ова кое денес во Охрид го видов: состанок на четворица лидери, искрена желба за заедништво, мир и соработка, навистина делува охрабрувачки.
Добрата работа од вчерашниот самит на „Отворениот Балкан“ е што сите земји се вклучени на рамноправна основа и дека минатото нема да биде посилно од сегашноста и иднината. На конкретен пример тоа значи дека Србија и БиХ ќе мора да го признат Косово и да воспостават добрососедски односи со секоја друга држава oд „регионот“. Паралелно, треба да тече потполн и јасен процес на соочување со минатото, а воените злосторници од минатото не смеат да имаат никаква поддрша од властите.
Другиот проблем на земјите од „регионот“ или „Отворениот Балкан“ е, владеење на право, ефикасна примена на законите, еднаквост пред законот и сè останато што е потребно само како би се задоволиле меѓународните страндарди во заштита на човековите права. Без овие работи, немаше да постои ниту „големиот Шенген“ во Европската унија, а немаше да постои ниту сè друго што Европа го претставува. А забраната за дискриминација, да речеме, не значи исто во Шведска и Шпанија, и ако нема гаранција дека овој стандард ќе биде примент во Берлин и Рим, тогаш слободата на движење на луѓе во регионот има малку смисла. Не e поентата некој од Скопје да добие работа во Тирана или Приштина, туку тој мора да добие гаранција дека ќе биде третиран без никаква дискриминација. И тоа не значи дека секоја земја треба да се затвори во своите граници, туку владеењето на право, еднаквоста и целиот корпус на човекови права мора да бидат паралелно унапредени.
„Отворениот Балкан“ во својата идејна смисла има за цел да се откажеме од вербалните војни од типот: „Ние да им покажеме на нив“, како и да се откажеме од популизмот кој има исклучително партикуларна корист. Исто така, во регионот мора да се престане со дискурсите на доминација на Србија и Србите, вклучително и негирање на сите идентитети и заедници кои се не-срби.
Случајот меѓу Македонија и Албанија е добро познат, а разните теории на заговори кои ни стигнуваат на фејк-порталите уште од времето на Макроновото француско „не“, медиумите објавија премалку детали кои се темелат на факти. Франција не беше единствена земја која се противеше на отварање на преговорите со Македонија и Албанија. Покрај останатите, туку беше и Холандија која уште многу поодамна беше воздржана, секогаш со јасни адреси околу владеењето на право.
На крајот, на сите им е јасно дека позади „Отворен Балкан“ стои САД и Американската администрација, ама, работата за владеењето на правото, јакнењето на институциите, недискриминација во пазарот од 12 милиони луѓе, тоа најпрво е наша домашна работа. Значи, на нас е какви држави ќе направиме во таа „утописка“ зона наречена „Отворен Балкан“. Или што би рекол Зоран Џинџиќ: „да ја напишеме прво нашата домашна работа, а потоа да видиме дали учителката навистина не мрази“.
6 јуни 2022 година
Се јави „рубљољубецот“ од Левица, си го брани Лавров, отворено и бесрамно
Апасиев, во нашата суверена земја која е дел од НАТО, ја игра руската пропаганда на релативизирање. Тоа треба јасно да се каже. Овој човек станува опасно-инфективна личност. Дури не се срами од релативизирање, па вели: „ќе бевме држава ако го забраневме бомбардирањето на Србија“.
Виде Апасиев дека Северна Македонија, Бугарија и Црна Гора денес му забранија на Лавров воздушен лет за да доаѓа на посета кај Вучиќ, па побрза да ги брани своите „идеолошки татковци“. Јас, искрено, страшно се срамам од овој таканаречен „левичар“, отворен љубител на Путиновиот режим.
Знаете кои игри ги игра пропагандата во Кремљ? Игра на релативизација која отприлика вака ги аргументираат путинолозите: „зборувате за масакрите во Украина од страна на Путин? Добро, а Сирија, а Ирак, а Авганистан“. Или, пак, примерот на денешната порака на Апасиев: „ќе бевме држава ако го забраневме бомбардирањето на Србија“.
На одвратно-бесчуствителната теза на Апасиев ќе одговорам на следниот начин: да, ова е држава во права смисла на зборот. Да, не сме лигави и бедници, нашата држава ја поддржува Украина за да истрае во својата борба за сувереност и сопствена еманципација како украинци. Притоа, оваа држава јасно застана на страната на Европската унија и САД. Без разлика на сите консеквенци што ќе ги предизвика режимот на Путин. Така работат вистински држави: во време на војна јасно се одредуваат за послабиот, за оној кој треба да му се признае неговата онтолошка сувереност, самобитност и желба за лична еманципација прво како украинци, а потоа и кон Западниот, Европски свет.
А тоа што Апасиев се вљубил во Путин, тиранин со царистички фантазми, тоа повеќе кажува за Апасиев, одошто кажува нешто за Владата и нејзината добра политика.
Oд друга страна, таа злоба на Апасиев мене ми е позната. Тоа зло, таа иманентна омраза кон сопствените граѓани, Апасиев ја манифестира со години. На таа омраза оваа несреќна фигура направи кариера. Таа кариера за мене е одвратна, ама сепак, е кариера. И немам сомнеж: доброто отсекогаш на овој свет било дефицитарно, а тоа што е дефицитарно е скапо, па со самото тоа и добрината е скапа, и на крајот, луѓе како Апасиев, тоа ултимативно зло, ни ја сведочи лагата која, за мене, во крајна линија е безвредна. А оние што ја зборуваат вистината, è тоа е она кое е навистина скапо, затоа што во суштина е многу вредно.
А вистината гласи: Путин ја нападна Украина негирајќи им го нивниот украински идентитет, велеќи им дека тоа не се украинци, туку дека се руси; а НАТО ја нападна Србија не за да го негира српскиот народ, туку го бомбардира Белград бидејќи немаше друг начин како да го тргне диктаторот Милошевиќ. Дури и сериозни теоритичари и новинари од Србија, велат: „ако не беше интервенцијата на НАТО во Србија, прашање е дали ќе паднеше и денес Милошевиќ“.
Така што, јасно е Апасиев за кого игра, и ова што го зборувам, тој го знае, не верувам дека дотколку е глупав, ама јасно е и тоа дека дечкото работи за оние кои во менталитетска смисла кај нас се наречени „кагебеовско-удбашки“ структури.
И тие структури не се ниту за „македонизмот“ или, како што тие велат, „за Македонија“, туку обратно, тие структури отсекогаш биле квислиншки. Одработувале за туѓи држави. Не треба голема памет да се открие за кого Димитар Апасиев работи и одработув. Со сигурност тоа не е Македонија и нејзините граѓани. Тоа се гледа како отворена врата. Само е доволно човек во политиката да го слушнете што и како зборува. И самото ќе ви се каже.
Ненад Јовановиќ
