Познатата кураторка Клаудија Паецолд и славната група уметници, Кристина Пулејкова, Нина Жељковиќ и Дриант Зенели, внесоа нов живот во заедничкото културно ткиво на балканскиот регион преку нивната револуционерна изложба „Супстрати“. Домаќин беше Културниот центар на Србија во Париз, а оваа експресивна турнеја го имаше своето големо деби вчеравечер, привлекувајќи го вниманието на јавните личности, дипломатските претставници и собранието на највисоките ешалони од амбасадите на Северна Македонија, Албанија и на Србија.
„Супстрати“, извонреден доказ за уметничката моќ што цвета на Балканот, ги илустрира централните начела на иницијативата „Отворен Балкан“ во визуелен формат. Со неверојатна афирмација на колективните цели за интеграција на Балканот во Европа, министерствата за култура на Северна Македонија, Србија и на Албанија ги поставија културните темели зад овој амбициозен проект.
Отворајќи ги вратите за оваа калеидоскопска културна поставка, министерката за култура Бисера Костадиновска-Стојчевска и нејзините колешки, министерките Елва Маргарити и Маја Гојковиќ, ја пофалија изложбата како олицетворение на креативни сојузи. Министерката Костадиновска-Стојчевска го толкува „Супстрати“ како просветлен разговор меѓу уметниците, приказ на обединета креација и можност да се размислува за културната убавина на Балканот во ново светло на патот кон ЕУ.
Особено значајни беа пофалбите од Костадиновска-Стојчевска за уметниците учесници бидејќи таа го призна нивното длабоко ’копање‘ низ историјата. Нивните напори го отворија патот за истражување на нашето потресно заедничко минато и визија за иднина исполнета со европски, демократски и хуманитарни вредности. Таа ја изрази својата непоколеблива верба во културата и креативноста како катализатори за политичка соработка, чувство што силно го споделуваат српското, албанското и македонското министерство за култура.
– „Супстрати“ претставува сојуз во креативноста. Наш колективен напор е да ја истакнеме убавината на културите на Балканот. Да ги ставиме во центарот на вниманието не сенките, туку живописната убавина и различноста што се наоѓаат во нашиот регион. Заедно, ние не само што изложуваме уметност туку ја изложуваме нашата заедничка историја, нашето заедничко патување и нашите заеднички аспирации. Честитки за уметниците и за кураторката“ – истакна министерката Костадиновска-Стојчевска.
Инаугуративниот настан на „Супстрати“ ги повтори суштинските начела на иницијативата „Отворен Балкан“. Според Костадиновска-Стојчевска, тоа не сугерира дека прашањата на Балканот се решаваат конечно, туку означува отвореност за истражување и инклузивен дијалог.
Како круна на оваа соработка, министерката за култура на Србија, Маја Гојковиќ, ги истакна неодамнешните настапи на Белградската филхармонија под диригентската палка на реномираниот Зубин Мехта во Белград, Тирана и во Скопје, кои беа издвоени како музички настани на сезоната во регионот.
– И оваа изложба го продолжува патот што ние, трите министерки, го започнавме од Охрид – рече Гојковиќ. Таа ги пофали креативноста на уметниците и визионерската работа на кураторот, велејќи дека тие придонесле регионот да се претстави во најдобро можно светло во еден од најважните светски уметнички центри. Гојковиќ нагласи дека изложбата е можност за подобро да се разбереме и да ги цениме различните културни предели во регионот.
Министерката за култура на Албанија, Елва Маргарити, говореше за универзалниот јазик на уметноста, културата и убавината – различни на површината, но слични по длабочина.
– Денеска ја прославуваме културата како историски мост на комуникација кој го обединува она што некогаш било одвоено. Зборувајќи од Париз, градот симбол на „слободата, еднаквоста и братството“, ја истакнуваме моќта на уметноста како средство за комуникација, соработка и надминување на бариерите – додаде Маргарити.
„Супстрати“ претставува светилник на културната меѓусебна поврзаност во рамките на „Отворен Балкан“. Оваа изложба на современата уметност ќе продолжи да ја слави моќта на уметничкото изразување и културното единство до 12 август.
