Желбата за враќање на некое изгубено време, истражувањето низ остатоците од колективнитеи личните сеќавања, врежаните слики кои оживуваат во фантазијата со тажен крик дека нештата коишто биле добри, завршиле, се нарекува носталгија, иако неретко не е само тоа. Тоа е често копнеж или вресок по нешто што во меѓувреме се уништило, изумрело, без идеја да се сочува како трајна вредност, или без цел да се претвори во подобро, поинакво, ама со ист квалитет.
Во последно време, во овој контекст, се зборува и за брутализмот како еден навистина фасцинантен период во архитектурата, а кој е толку присутен во Скопје (и во светот, се разбира), што денес навистина боли неговото отсуство.
Архитектот Филип Конески во изјава за Фронтлајн истакнува дека Скопје е град каде овој стил има најимпозантни остварувања и како таков треба да го препознаеме и запишеме во градителското наследство во кое македонските архитекти дале голем придонес
„Брутализмот како стил се развива во 50-тите години на 20. век, период по Втората светска војна што го става во контекст на желбата за трајна обнова. Тоа е и период кога модерната претставува преголем контраст на еклектичните стилови, од декорирани кон целосно чисти фасади, период на преразмислување. Потребата од нови трајни вредности, но и инспирацијата конструктивниот материјал да се претопи во искрена архитектура со поголема физичка издржливост и отпорност на оштетувања создава архитектонски скулптури, со мисла на футуризам.
Во локалниот контекст, брутализмот исто се појавува по големиот катастрофален земјотрес во Скопје, што е исто време на голема обнова. Пркосењето на рушливоста на старите системи на изградба, напредокот на инженерството и повторно идејата да се изгради нешто кое нема да биде лесно, да падне под природните појави или воените дејствија, отвора пат за домашниот бетонски белег на новите градски и државни институции. Значајноста е уште поголема од аспект на локалниот стил кој го следи светскиот тек на мислата со силни инспиративни маркери во традиционалната архитектура, што пак, создава една доцна модерна македонска архитектура. Скопје е град каде овој стил има најимпозантни остварувања и како таков треба да го препознаеме и запишеме во градителското наследство, во кое македонските архитекти дале голем придонес“, заклучува Конески.
Изјавата на Филип Конески е дел од текстот со наслов: „Игнорирањето на брутализмот во Скопје, боли до срж“.
Т. Иванова
Поврзано: