Евентуалниот неуспех на одобрувањето на неопходните уставни измени за внесување на бугарската заедница во Преамбулата на Уставот, како и евентуалниот неуспех на евроинтегративниот процес, ќе предизвикаат големи економски проблеми, социјални и политички немири во земјата, но значително ќе влијае и на меѓуетничките односи, велат познавачите на интегративните процеси и економските експерти.
Во однос на безбедноста, според нив, ќе се зголемат апетитите за надворешно влијание, апострофирајќи го руското влијание како ризично за Северна Македонија.
– Државата, а особено младите губат многу доколку застанаме во место сега. Секако дека блокадата на ЕУ процесот и новото статус кво (доколку се случи), отвараат простор за уште поголемо надворешно влијание (посебно Руско). Самити мултипликатори на руската пропаганда во Северна Македонија, ќе земат уште поголем замав. А неизвесноста, доколку не ги започнеме пристапните преговори, можно е да придонесе кон зголемување на тензиите, имајќи ја во предвид реториката на опозициските партии, кои како во време на избори, ги заоструваат меѓуетничките односи, изјави за „Фронтлајн“ – Илија Џугумунов од Евроатлански совет на Македонија.
Универзитетскиот професор по економија Абдулменаф Беџети во изјава за „Фронтлајн“ вели дека економијата е најзагрозениот сектор покрај владеењето на правото.
– Блокирањето на евроинтегративниот процес ќе има влијание во многу димензии, од најелементарните како што се програмите и проектите финансирани од ЕУ, преку други билатерални и мултилатерални инвестиции па се до стандардите и екосистемот што ќе нè одржи конвергиран со стандардите на ЕУ во извозот како пазар – каде извезуваме над 70% од нашиот трговски потенцијал со надворешниот свет. На пример, по 4-5 години нема да можеме да извезуваме текстил, храна или други производи ако не обезбедиме еколошки или био стандарди! Можам да замислам каков негативен ефект ќе има ова, нагласи Беџети.
Политичкиот аналитичар Џабир Дерала истакна дека антизападната, анти-ЕУ и анти-НАТО ориентација на ВМРО-ДПМНЕ, Левица и неколку други политички партии е веќе одамна очигледна.
Нивното дејствување, додава Дерала, без оглед на тоа дали отворено или прикриено, нанесува огромна штета по сите основи, во сите клучни процеси за остварување на националните интереси.
– Ним им се придружија и одреден број невладини организации и академици, како и голем број медиуми. Сите заедно, видливо или невидливо, со злоупотреба на демократските институции, а особено на слободата на говорот, не само што на различни начини го блокираат европскиот пат на земјата, туку предизвикуваат поларизација и омраза кон Западот, и шират етничка и верска омраза. Сето тоа ќе влијае на стабилноста и безбедноста на земјата, а во перспектива, ќе ја турне земјата во длабока изолација, сиромаштија и зависност од една групација на држави под диктатура, вели политичкиот аналитичар и публицист Џабир Дерала.
Димитар Николовски од ЕВРОТИНК смета дека неизгласувањето на уставните измени ќе ја доведе државата во една состојба на несигурност и нејаснотија.
– Најголем проблем би бил тоа што на Македонија ќе се гледа како несериозен партнер на Европската унија, што може да доведе до тоа и да се намали довербата кај нашите западни економски партнери. Ова би бил директен удар за македонската економија. Од друга страна, ќе заостануваме во самиот процес, што значи успорување на реформите, изјави Николовски за „Фронтлајн“.
Според него, блокирањето на процесот може да значи и влошување на меѓуетничките односи.
– Тој вакум кој би се создал може да биде искористен и од страна на про-руските актери во нашата држава, кои би добиле дополнителна сила и поддршка. Нивната привлечност (особено преку промоција на БРИКС+) може да биде зголемена, на сметка на про-европските симпатии кај поголемиот дел од македонското население, нагласи тој.
Министерот за надворешни работи на Северна Македонија, Бујар Османи, објави дека доклку се блокира еуроинтеграцискиот процес државата ќе загуби 1 милијарда евра директни средства од Европската Унија.
– Над 1 милијарда евра, СЕКОЈА ГОДИНА државата ќе губи директни средства од ЕУ поради блокирање на евроинтеграциите, објави Османи.
Дестан Јонузи
