Владата планира историски најголемо задолжување, експлозија на каматни трошоци и драстично кратење на капитални проекти, предупредува СДСМ. Економијата влегува во изборна година без развојна стратегија.
Предлог-буџетот за 2026 година отвори жестоки критики поради рекордното задолжување, највисокото досега плаќање камати и падот на капиталните инвестиции. Според СДСМ, Владата креира популистички и фискално неодговорен документ кој ја турка економијата во длабок ризик, додека клучните сектори – образованието, здравството, инфраструктурата и евроинтеграциите – остануваат без реална поддршка.
Според оценките на пратеникот и економист Фатмир Битиќи, ова е најризичниот и најнеодговорниот буџет во последната деценија – документ кој наместо развој, донесува рекордно задолжување, кратење на инвестиции и експлодирачки трошоци за камати.
Јавниот долг над 62% од БДП – аларм што Владата го игнорира
Битиќи укажа дека со планираното ново задолжување од над 120 милијарди денари, јавниот долг ќе премине 62% од БДП, што ја става државата опасно блиску до границите на високодолговните економии.
Она што особено загрижува е фактот што Владата ја префрла тежината на буџетската конструкција врз долгот, а не врз реални приходи или економски раст. Економските индикатори покажуваат дека вакви амбициозни задолжувања не се оправдани со никакви структурни реформи или растечки инвестиции.
Историски најголеми камати: 21,27 милијарди денари – цена на лошо управување
Најгласниот аларм во предлог-буџетот е ставката за камати: 21,27 милијарди денари, најмногу досега.
Ова значи дека граѓаните во 2026 година ќе платат повеќе за стари долгови отколку што државата планира да инвестира во дел од најкритичните сектори. Државата станува заробеник на сопствените задолжувања, а проекти од јавен интерес се жртвувани заради финансиска безидеиност.
Даночните приходи се трошат на дупки, а не на развој
Од проектиираните 200 милијарди денари даночни приходи, најголемиот дел ќе исчезне во покривање на дефицитот.
Наместо во образованието, здравството, инфраструктурата и технолошкиот развој – сектори што создаваат долгорочен раст – парите ќе одат во рутинско крпење на буџетските дупки.
Ова е директен удар врз развојната агенда на државата и јасен сигнал дека Владата не презема одговорност за стратешко управување со финансиите.
Драстични кратења на капитални инвестиции
Капиталните расходи се намалени од 47,3 милијарди во ребалансот 2025 на 40,2 милијарди денари.
Ова е посебно опасен тренд: во услови на низок економски раст, капиталните инвестиции се единствениот мотор што ја турка економијата напред. Со нивното кратење, Владата практично ја стопира можноста за отворање нови работни места, подобрување на јавната инфраструктура и модернизација на државата.
Пад на странските инвестиции – предупредувачка диагноза
Според буџетските проекции, странските директни инвестиции паѓаат од 570 милиони евра на само 220 милиони евра.
Ова е драматичен сигнал дека инвеститорите имаат намалена доверба во економијата и во политиките на Владата. Наместо државата да ја зајакне конкурентноста и да привлече капитал, буџетот го потврдува спротивното: економијата станува неатрактивна и блокирана.
Кратење на општински и европски програми – оддалечување од реформи и ЕУ
Средствата за општински инфраструктурни проекти се намалени од 6,3 на 2,6 милијарди денари, а програмите поврзани со евроинтеграциите се скратени од 4,45 на 3,2 милијарди денари.
Ова не се само бројки – ова е откажување од домашниот развој и забавување на европскиот пат на земјата. Наместо забрзување на реформите и исполнување на европските стандарди, Владата намалува токму таму каде што треба најмногу да инвестира.
Популистички буџет за изборна година
Сите овие параметри водат до една логична оценка: буџетот за 2026 година е подготвен како изборен, а не развоен буџет.
Зголемени се тековните расходи – плати, трансфери, субвенции – ставки што носат брз политички поенаж, но не создаваат долгорочен раст. Паралелно, инвестициите се кратат, а задолжувањето се максимизира.
Со ова Владата се оддалечува од фискалната дисциплина, транспарентноста и економската стратегија, а буџетот станува инструмент за краткорочно политичко преживување.
Дестан Јонузи
