Пред една година, со реторика полна со надеж и силни слогани како „Доаѓа времето на Македонија“, Христијан Мицкоски и владината коалиција составена од ВМРО-ДПМНЕ, ВЛЕН и Движењето ЗНАМ ја презедоа власта со ветување за „национално будење“. Но, 12 месеци подоцна изборниот ентузијазам е заменет со сурова социо-економска реалност и длабоки политички и етнички судири.
Економијата меѓу „балкански тигар“ и растечка сиромаштија
Владата објавува економски раст и успеси во странски инвестиции, споменувајќи четврто место во Европа според растот на БДП. Премиерот Мицкоски ја нарекува македонската економија „балкански тигар“, потенцирајќи зголемување на пензиите, нови вработувања и трговска либерализација со САД.
Но, реалноста е посложена: минималната потрошувачка кошница за четиричлено семејство надминува 62 илјади денари, додека две минимални плати не се доволни за опстанок. Инфлацијата и понатаму ја јаде куповната моќ, а барањата за минимална плата од 500 евра остануваат неисполнети.
Според организации како Finance Think и CUP, исполнети се само 9% од социо-економските ветувања. Од 139 ветувања во пет клучни области, целосно се реализирани само 18. Ветувањата, очигледно, останаа во кампањата.
Евроинтеграциите и политичките пречки
Друга битка што беше најавена, но сè уште не е добиена, е патот кон ЕУ. Започнати се дигитализацијата и усогласувањето со европските политики, но отсуството на консензус за уставните измени – особено за вклучување на бугарската заедница во Преамбулата на Уставот – останува главна пречка. Прашањето е одложено по локалните избори, што може да значи понатамошно влечкање на патот кон ЕУ.
Политичкиот дискурс: конфликти во и надвор од мнозинството
Првата година од владата беше одбележана со свечен настан каде Мицкоски изјави дека „се градат темелите на иднината“, но опозицијата одговара со сосема спротивни тонови. Претседателот на СДСМ, Венко Филипче, изјави дека земјата е економски „понижена“, а граѓаните разочарани.
Од друга страна, Европскиот фронт ја обвинува ВЛЕН за губење на легитимитетот на Албанците на власт, деградација на албанскиот јазик и селективни вработувања во администрацијата. Според пратеникот Блерим Беџети, 78 институции одбиваат да го спроведат законот за употреба на албанскиот јазик, а нацрт-законот за правична застапеност „е заглавен во лавиринтите“.
Наспроти тоа, ВЛЕН и пратеникот Беким Ќоку ги бранат нивните постигнувања, споменувајќи над 800 унапредувања на Албанци во администрацијата и голема разлика во однос на претходната власт. Тие тврдат дека имаат целосен легитимитет во застапувањето на Албанците и се стремат кон победа на локалните избори.
Арбен Таравари: Од партнер до најостар критичар
Посебно разочарување доаѓа од поранешниот коалициски сојузник, лидерот на Алијансата за Албанците, Арбен Таравари, кој изјави: „ВЛЕН, од еден прекрасен проект, се претвори во неуспешен. Промената не се случи“.
Неговите зборови ја отсликуваат длабоката поделеност во албанските структури на мнозинството, но и повик за обединување на опозицискиот спектар за претстојните избори.
Владата на Мицкоски и нејзините сојузници ја поминаа првата година меѓу оптимистички слогани и предизвикувачка реалност. Бројките и јавниот перцепција не одат секогаш паралелно. Претендираниот економски раст не ја покрива сиромаштијата, нееднаквоста и фрустрацијата на ниските слоеви. Патот кон ЕУ останува нејасен, односите меѓу владините партнери се кревки, а застапеноста на Албанците останува жешка полемичка точка.
Дестан Јонузи
