Проширувањето на ЕУ со Украина, Молдавија и шесте земји од Западниот Балкан е најдобрата геостратешка инвестиција што сите заедно можеме да ја направиме за нашиот мир, безбедност и стабилност, порача денеска претседателот на Европскиот совет, Антонио Кошта.
– Нивната иднина е во рамките на Европската Унија. Ова докажува дека Европската Унија е атрактивна и моќна. Сега имаме нов моментум за проширувањето. Да ги создадеме потребните услови, од сите страни, и да го искористиме тоа, рече Кошта во обраќањето на Годишната конференција на амбасадорите на Европската Унија, насловена „Надворешна политика на ЕУ што испорачува“, што се одржува во Брисел.
Кошта посочи дека денес се соочуваме со свет на фрагментација и поларизација и на неред и сложеност, во кој се врати политиката на моќ, во кој некои работат на слабеење на правилата на меѓународниот поредок и во кој Русија ја наруши повоената европска безбедносна архитектура со својата агресија врз Украина.
– Свет во кој видовме помалку мултилатерални обврски за справување со глобалните предизвици, како климатските промени и намалувањето на сиромаштијата, војна која се користи како геополитичка алатка за унапредување на националните интереси, хибридни напади врз нашите критични инфраструктури и демократски процеси, протекционизмот како економски начин за решавање на проблемите, економската принуда за вршење притисок врз другите и нови технологии што ја нарушуваат рамнотежата во политичките системи и меѓу народите, рече Кошта.
Според него, во вакво свет на неред, на парадокс, на нијанси и плуралност, на ризици и закани, на мултиполарност и на неизвесност, Европската унија треба да биде доверлив партнер кој обезбедува предвидливи и јасни заложби за поредок заснован на правила.
Говорејќи за војната во Украина, Кошта нагласи дека таа беше неиспровоцирана, предизвика огромно човечко страдање и ги наруши украинскиот суверенитет и територијален интегритет и правото на земјата на самоопределување.
– Јасно е дека војната во Украина не е само војна на европско тло. Тоа е војна која ги загрозува основите на целата меѓународна заедница. Наградувањето на агресорот, наградувањето на повредата на територијалниот интегритет е закана за сите. Нашиот став е јасен. Европската Унија ќе ја поддржува Украина онолку долго колку што е потребно, и за што и да е потребно, ќе ја зајакнеме позицијата на Украина под какви било околности за сеопфатен, праведен и траен мир. Мир избран од Украина и Украинците, рече Кошта.
Сепак, според него, и покрај сите геополитички предизвици, ова не е свет во кој ЕУ треба да очајува, туку свет кој и нуди можности за градење, зајакнување, ревитализација, проширување и зајакнување на билатерални и мултилатерални односи.
– Со САД имаме партнерство вкоренето во нашата заедничка историја и длабоки врски. САД се наш пријател, наш сојузник и наш партнер. Проблеми и разлики во ставовите може да се појават и меѓу пријателите. Кога ќе се случи тоа, треба да им се обратиме, да разговараме и да најдеме решенија. Европската унија и САД заедно беа столбови на поредокот заснован на правила, почитувајќи го националниот суверенитет, територијалниот интегритет, стабилноста на границите и Повелбата на ОН, истакна Кошта.
Тој додаде дека ЕУ ќе се залага за универзално почитување на меѓународното право и поредокот заснован на правила каде и да било – во Украина, на Блискиот Исток, во Африка и секако и во Данска, дотолку повеќе ако се доведе во прашање територијалниот интегритет на земја членка на Европската Унија.
– Пораката за ова што ја добив од сите 27 земји членки на масата на вчерашната средба на лидерите беше гласна и јасна. На светот му е потребен европски ангажман. Европа треба да ги зближи своите глобални партнери, порача Кошта.
Во вакви глобални услови, според Кошта, и покрај нередот и сложеноста Европската Унија мора да остане проект на мирот, а дел од него треба да биде и зајакнувањето на одбраната со цел заштита на европските демократии, граѓани и граници.
Кошта посочи дека ЕУ мора да преземе поголема одговорност за сопствената одбрана, за да гарантираме траен мир во Европа и за таа цел да ги зајакне најважните партнерства, да ги зголеми трошоците и инвестициите во одбраната.
– Европската Унија е стабилен меѓународен актер, сигурен, веродостоен, предвидлив. Имаме јасно чувство за цел и јасен пат напред, пообединети и поангажирани. И покрај сиот неред и сложеност во светот и покрај песимизмот и нашата тенденција понекогаш да се сомневаме во себе, со единство можеме да успееме, заклучи Кошта.
